نگاه جسمانی به انسان استعداد روحی بشر را به انزوا می‌کشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محسن میر باقری، استاد حوزه و دانشگاه شب گذشته در برنامه تلویزیونی شب های آسمانی با بیان این که  قرآن کریم در بیشتر آیات از حقیقت مستقل و مجزای انسان با عنوان نفس یاد کرده و از به کار بردن تعبیر روح برای آن خودداری می کند، گفت: انسان دارای حقیتی مستقل و جدای از بدن خود است که نفس او را از جسمش جدا می کند و از آن جایی که این حقیقت مستقل و ثبات برای انسان به طور عمیق شناخته شده نیست و هیچ کس نمی تواند تعریف روشنی از آن ارائه دهد فرقه ها و نحله های مختلف پیرامون این موضوع شکل گرفته است.

وی افزود: قرآن کریم تنها در یک آیه از روح سخن می گوید و به پیامبر(ص) می فرماید اگر از تو در باره روح پرسیدند بگو روح از جانب پروردگار من است که این آیه نشان می دهد میان روح و حقیقت مستقل انسان تفاوت وجود دارد که قرآن از حقیقت وجودی انسان به نفس تعبیر کرده و برای نامیدن ذات پروردگار یا فرشته و حقیقت هر چیزی از عنوان روح استفاده می کند.

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این که انسان قبل از خلقت جهان هستی وجود داشته است، گفت: آمدن انسان به زمین دارای ماجراهایی است که خداوند در قرآن کریم به آن اشاره کرده و هنگامی که انسان به این جهان وارد شد دارای همان نفس یا حقیقت مستقل بوده است.

میرباقری با اشاره به این که خداوند در قرآن کریم هنگامی که به مرگ و موت اشاره می کند می فرماید خداوند هنگام مرگ نفوس انسان ها را می گیرد، گفت: این موضوع نشان دهنده این است که میان روح و نفس انسان تفاوت وجود دارد و باید به حقیقت وجودی انسان برخلاف عرف عامیانه به جای اصطلاح روح، اصطلاح نفس اطلاق شود.

وی افزود: در بعضی از آیات روح را به روح القدس اطلاق می کنند که آیات قبل که در خصوص نزول قرآن است نشان می دهد روح القدس همان ذات قرآن کریم است و خداوند به پیامبر(ص) می فرماید که هنگام قرائت قرآن از شر شیطان به خدا پناه ببر و همچنین ذکر شده هنگامی که پیامبر(ص) قرآن را قرائت می کند خداوند برای این که ایشان را از گزند منکران به قرآن خفظ کند میان ایشان و منکران یک حجاب قرار می دهد.

 استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این که عالم به دوعالم امر و خلق تقسیم می شود، گفت: در عالم امر تمامی امور و سرنوشت انسان ها و جهان هستی در همه زمان ها و شب قدر رقم می خورد و آنچه که مشخص است نفس انسان و حقیقت وجودی او به عالم امر اختصاص دارد.

میر باقری ادامه داد: انسان دارای چندین نفس است که این نفس ها عبارتند از نفس لوامه، نفس اماره، نفس ملحمه و نفس مطمئنه که هر کدام از این نفوس انسانی دارای ویژگی های خاص خود هستند.

وی با اشاره به این که قرآن کریم به مراحل مختلفی از حیات انسانی اشاره دارد، گفت: قرآن کریم می فرماید ابتدا انسان را از خاک یا تین خلق کرد و سپس انسان را در قالب یک نطفه یا همان اسپرم قرار داد و پس از آن این نطفه در اثر لقاح به یک نطفه کامل تبدیل شد و بعد از گذراندن مراحل جنینی و تولد به یک انسان کامل تبدیل می شود که براساس این مراحل خلقت در می یابیم آنچه که خداوند از خاک آفریده همان ذره وجودی انسان یا دی ان ای است که امروزه دانشمندان این ذره کوچک را یک دانش پیچیده انسانی می دانند.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: براساس روایتی از امام صادق (ع) انسان پس از مرگ تا جایی می پوسد که این ذره وجودی او باقی بماند و در قیامت انسان دو مرتبه از همین ذره وجودی خلق می وشد و براساس آیات قرآن کریم در قیامت که ذره وجودی انسان در خاک است خداوند به وسیله باران های مختلف که بر این خاک می بارد دو مرتبه جسم انسان را بازسازی کرده و با روح او پیوند می دهد و انسان زمانی که دوباره در قیامت روح و جسم او باهم عجین می شود از عالم برزخ، عالم ذر و عالم رحمی که در شکم مادر بوده است چیزی به خاطر نمی آورد.

میر باقری با بیان این که هنگامی که فرعون از حضرت موسی در مورد زنده شدن گذشتگان پرسید حضرت موسی (ع) در پاسخ به او فرمود که علم این کار در نزد پروردگار من در کتابی ثبت است که این موضوع نشان می دهد اطلاعات مربوط به تعداد مردگان در اختیار خداوند است و همچنین هر انسانی دارای یک دانش خاص یا ذره وجودی خاصی است.

وی افزود: انسان در عالم خلقت خود یک دایر المعارف بزرگ از دانش های مختلف است و کوتاه نگری و بی خردی است که ما انسان را فقط به همین جسم دنیوی محدود کنیم.

 استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این خداوند جهان خلقت و انسان را براساس مشیت یا همان قانونمندی آفریده است، گفت: نفس یا همان وجود مستقل انسان مشیت یا قانونمندی است و خداوند ابتدا این قانونمندی را آفرید و سپس از براساس این قانونمندی جسم انسان را آفرید یعنی ابتدا دانش انسانی را خلق کرده و پس از آن ابزار عینیت یافتن این دانش را آفرید که همان جسم است بنابراین نفس انسان اراده یا همان قانونمندی است و بدن انسان ابزاری برای اجرای اراده و قانون های آدمی خواهد بود.

میرباقری با اشاره به این که جسم عینیت یافته روح است، گفت: فرق انسان مرده با انسان زنده در این است که زنده برای اجرای اراده خود دارای ابزار یا همان جسم است در حالی که انسان مرده هرچند نفس او زنده است ولی اراده او فعال نیست و ابزاری برای اجرای اراده خود ندارد.

وی افزود: خداوند در تمامی شرایط دارای اراده فعال است و برخلاف انسان نیاز به خواب و سایر موارد ندارد.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که انسان پس از مرگ به دلیل این که جسم خود را از دست می دهد تحت اراده فرشتگان است و اگر شخص مومنی باشد فرشتگان او را برای ملاقات با خانواده اش به دنیا می آروند ولی اختیار این که هر کاری را که بخواهد انجام دهد ندارد، گفت:  زیرا بعد مرگ انسان ابزاری برای محقق کردن اراده خود ندارد و تحت امر فرشتگان است و در این میان تنها اولیا و پیامبران الهی هستند که در آن دنیا هم  تحت اراده خود بوده و آزاد هستند.

میر باقری ادامه داد: عالم برزخ برای انسان مانند خواب این جهان است و همانطور که انسان در خواب گاهی می بیند و می نوشد گاهی خوشحال می شود و گاهی رنج می کشد عالم برزخ هم بسته به اعمال انسان به همین شکل است.

وی افزود: آنچه در تمامی دیدگاه ها در مورد نفس یا روح وجود دارد این است که تمامی افراد حتی کسانی که معتقد به تناسخ هستند وجود با ثبات و مستقلی را برای انسان قائل هستند که قادر به بازگشت است و علت کفر بودن دیدگاه تناسخ این است که این افراد بیان می کنند این نفس انسان آنقدر در قالب کالبدهای مختلف به زمین باز می کرد تا رنج، شادی و تکامل را تجربه کند که دیگر نیازی به بهشت و جهنم نیست به همین خاطر، انکار بهشت و جهنم در تناسخ به کفر ختم می شود.

میر باقری یادآور شد: انسان باید در تمامی زندگی خود برای دست یابی به توشه آخرت تلاش کند و حیف است انسان حقیقت وجودی نامحدود خود را فدای بخش از زندگی مادی و محدود کند./968/پ202/س