نقش معجزه وار مجالس حسینی در پیشرفت اسلام(5)
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله صافی گلپایگانی، متن نوشتار این مرجع تقلید به این شرح است:
یکی از نتایج شهادت حضرت سیّد الشهداء علیه السّلام که همواره مورد استفاده عموم و وسایل تعلیم و تربیت و هدایت جامعه به اخلاق فاضله است برنامههائی است که به عنوان عزاداری و سوگواری و ذکر مصائب آن حضرت در عرض سال اجرا میشود.
کتر رینو (جوزف) مستشرق معروف فرانسوی در کتاب خود «اسلام و مسلمانان» که به عربی ترجمه شده (الاسلام و المسلمون) شرح مبسوط و عمیقی پیرامون فلسفه عزاداری سید الشهداء علیه السّلام و روضه خوانی و هیأتهای عزا نگاشته و به فوائد این مراسم از جنبه سیاست و اخلاق و تربیت و کمالیات و مرکزیتی که ایران در جامعه شیعه دارد، اشاره کرده و پیشرفت و بقای مذهب شیعه را بهخصوص در بعضی نقاط مثل هند، مربوط به سوگواری سید الشهداء دانسته و اظهار نظر کرده که با حفظ این مراسم، جمعیت و شوکت و ترقّی شیعه در آینده بیشتر خواهد شد.
این شرق شناس ضمن اشاره به اوقاف و وجوه بسیاری که شیعه در راه برگزاری عزاداری حسینی صرف مینماید، میگوید: «مذاهب دیگر به قدر شیعه در راه تبلیغ و دعوت به دین، بذل مال نمیکنند و مصارفی که شیعه دارد، شاید سه برابر مصارفی باشد که سائر فرق اسلام در این راه مینمایند، و اگر یک نفر شیعه در دورترین نقاط هم باشد، به تنهایی این مراسم را از تشکیل مجلس روضه و انفاق به فقراء و اطعام و غیره اجرا میکند و در حقیقت به دعوت و تبلیغ میپردازد»
«منبر و وعظ، خطابه و سخنرانی، در تربیت خطبا و وعاظ و گویندگان توانا و پرورش اخلاق عوام و آشنا کردن به علوم معارف، موقعیت خاصی دارد. تمام مسائل در منابر مطرح و مورد بحث واقع میشود به نوعی که عوام شیعه از سائر فرق به عقاید و مذهب خود آشناترند و اگر در اقطار عالم نظر کنیم، در هیچ جامعهای مانند شیعه زمینه ترقّی علمی و صناعی و اقتصادی نیست، و فرقه شیعه پیشرفتهترین فرق، و آمادگی آنها برای کسب علوم و صنایع جدیده بیشتر است چنانچه تعداد کارگر شیعه به نسبت جمعیت زیادتر است. شیعه دین خود را با زور شمشیر پیش نبرده بلکه با نیروی تبلیغ و دعوت پیشرفت کرد، و اهتمام آنها به برگزاری مراسم سوگواری موجب شده که تقریباً دو ثلث مسلمانان و بلکه جماعاتی از هنود و مجوس و سایر مذاهب نیز با آنها در عزای حسین شرکت کنند. روی این اسباب ممکن است بگوئیم جمعیت شیعه در آینده از سایر فرق بیشتر شود، شیعه به وسیله این مجالس و مراسم که دیگران هم در آن شرکت میجویند، توانسته است در ملل و اهل مذاهب دیگر نفوذ کند و اصول مذهب خود را به دیگران تبلیغ نماید و این همان اثری است که سیاستمداران غربی برای پیشرفت دین مسیح با صرف پولهای بسیار، آرزو میکنند»
سپس راجع به هیأت ها و پرچم ها و علامات عزا و فوائد آن شرحی مینگارد و تأثیر این شعائر را در اتحاد و زیادتی شوکت و استقلال و اتحاد متذکّر شده و میگوید: «از اموری طبیعی و فطری که مؤید شیعه است این است که هرکس به طبع و فطرت خود طرفدار مظلوم است و مایل است مظلوم را یاری کند».
این نویسندگان و مؤلّفان اروپائی هستند که در کتاب هایشان تفصیل شهادت حسین علیه السلام و اصحابش را مینویسند و مظلومیت آن حضرت و اصحابش و ستمگری و بی رحمی کشندگان آنها را تصدیق میکنند و نام کشندگان حسین را نمیبرند مگر با نفرت؛ هیچ چیز نمیتواند در جلو این امور فطری و ادراک وجدانی بشر بایستد و مانع از پیشرفت مذهب شیعه شود.
البته شاید کسانی باشند که اهتمام شیعه را به برگزاری این مراسم و صرف میلیون ها اموال را همه ساله بیفائده و اسراف بشمارند؛ ولی اگر فوائده معنوی این مراسم و تأثیر آن را در تربیت جامعه و تهذیب اخلاق در نظر بگیرند، تصدیق میکنند که این برنامهها از بهترین وسایل اصلاح و مکتب های تربیت است.
این مراسم، احیای امر اهل بیت و رمز عالی بقای مذهب تشیع، و بلکه اسلام است. اگر هزاران میلیون اموال و موقوفات برای ترویج تعلیمات اخلاقی و اجتماعی قرار دهند که کلاس هایش در تمام دوران سال برقرار باشد، این قدر پایدار نمانده و مورد حسن استقبال عموم واقع نمیشود.
ولی حسین علیه السّلام با سرمایه اخلاق و نیت پاک و فداکاری در راه حق، مدرسهای باز کرد که بیش از سیزده قرن است، کلاس ها و شعبههای آن همه ساله روز افزون و در همه جا تشکیل، و نشریات و مطبوعات و شعبات سخنرانی آن همواره رو به ازدیاد بوده و زن و مرد، در این کلاس ها شرکت نموده و درس حقیقت و فداکاری میآموزند.
خواندن و شنیدن تاریخ فداکاری و نهضت حسین علیه السّلام و یاران آن حضرت، ایمان را راسخ، اخلاق را نیک و پسندیده، و همّتها را بلند میسازد.
این برنامهها که همه ساله در مساجد و حسینیهها و خانهها اجرا میشود؛ مبارزه با بیدادگری و کفر و شرک و اعلام پیروزی از هدف حسین علیه السّلام است.
برای ترغیب مردم به فضایل اخلاقی و آزادمنشی یک راه مؤثّر این است که نمونههای عملی به مردم نشان داده شود و تاریخ زندگی افراد ممتاز و نخبه جهان را، برای آنها بگویند.
حکایت و نقل تاریخ چه کسی از تاریخ زندگی حسین علیه السّلام، آموزندهتر و سودمندتر است؟
مجالس ذکر مصیبت آن حضرت بهترین مجالس تبلیغی و دعوت به اسلام است. در این مجالس، معارف قرآن، اصول و فروع دین، تفسیر و حدیث، تاریخ و سیره پیغمبر و ائمه علیهم السّلام و صحابه، مواعظ، نصایح و راهنمائی های اخلاقی و اجتماعی و آئین زندگی از خانهداری تا کشورداری، به مردم آموخته میشود و جاذبه نام حسین علیه السّلام مردم را ساده و بیریا در این مجالس تعلیم و هدایت و تربیت حاضر میسازد.
به طور یقین هیچ وسیله دیگری نمیتواند این منظور را تأمین کند، نام حسین مانند مغناطیس همه را جذب میکند و محبوبیت فوق العاده او طوری است که همه میخواهند با او ارتباط داشته و در شمار دوستانش محسوب و در مصیبتش قطره اشکی بریزند.
این کم نیست که اگر بخواهیم از مردم برای مصارف خیریه اعانه و کمک بگیریم به دشواری مبلغ، مختصری میدهند ولی خودشان به نام حسین علیه السّلام اموال بسیار انفاق میکنند و به اهل استحقاق میرسانند.
عجب وسیله بزرگی برای اصلاحات و ترقّی و پیشرفت مملکت و هدایت نسل جوان و راهنمائی زن و مرد در دست ما قرار گرفته و از آن به طور شایسته استفاده نمیکنیم.
برای راهنمایی و تربیت و ترقّی سطح فکر جامعه و اندرزهای اخلاقی و اجتماعی چه سازمانی میتوانیم تشکیل بدهیم که عموم از آن آزادانه استقبال کنند بهتر از سازمان عزاداری حسین علیه السّلام؟!
مردمی که حسین دارند و برای حسین به سر و سینه میزنند و گریه میکنند، باید در آزادی و عدالت اجتماعی نمونه باشند.
مردمی که از پیشوای آنها این جمله جاوید و گران بهای «لا اَرَی الْمَوْتَ اِلّا سَعادَةً وَلاَ الْحَیاةَ مَعَ الظّالِمینِ اِلّا بَرَما» در صفحات تاریخ به یادگار مانده است، نباید پشتیبان ظالم و یار ستمگر باشند.
مردمی که یزید را لعن میکنند و یکی از مطاعن او را ارتباط و سازش با کفار و خیانت به کشور اسلام میشمارند، باید خود از این روش زشت برکنار باشند.
در زمان ما در شعب مهمّ تبلیغی، شعبهای مهمتر از همین مجالس روضه و تعزیه حضرت حسین علیه السّلام نیست، اگر از آن استفاده کنیم و فوائد و نتائج آن برای تربیت و دعوت به فضایل انسانی بسیار و بیاندازه است.
در دوره سال این کلاس های اخلاق و دین و علم، همواره مفتوح است و در ماه محرّم و صفر تعداد آن افزایش مییابد به طوری که کمتر کسی است که در این کلاس ها شرکت نکند، مخصوصاً در زمان ما با استفاده از وسائل تبلیغی جدید بهتر میتوان از این وسیله هدایت بهره برداری کرد.
به نظر ما در ایران، افغانستان، پاکستان، هند، عراق، سوریه، لبنان و احسا و قطیف و بحرین و قطر، یمن و مصر و نقاط دیگر که عزاداری حسین علیه السّلام متداول است، از سائر تأسیسات عام المنفعه و مؤسساتی که برای خیر و صلاح جامعه و عالم کردن مردم به معنای واقعی تأسیس میشود، مانند تشکیلات حسین علیه السّلام نمیتوان استفاده کرد.
باز هم تکرار میکنم: انصاف این است که ما از این خوان گسترده آن طور که باید منتفع نمیشویم. یکی از عوامل مهم پیشرفت مذهب تشیع و اسلام در هند به تصدیق اهل اطلاع، مجالس عزاداری حسین علیه السّلام است، که ملل مختلف را تحت تأثیر حقیقت و روحانیت آن حضرت قرار داده و به گفته «ماربین» تا چندی پیش جمعیت شیعه در هند انگشت شمار بود ولی اکنون از برکات عزاداری حسین علیه السّلام یکی از جمعیت های قابل توجّه هند به شمار میروند.
پس باید بگوییم حسین علیه السّلام همان طور که فداکاری و شهادتش باعث نجات اسلام شد، مجالس روضه و ذکر مصائبش نیز موجب بقای دین و هدایت جامعه بوده و هست./913/د101/ج