راه‌اندازی 441 تشکل پژوهشی در حوزه‌های علمیه خواهران
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روابط عمومی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، سیدحسین اسحاقی، مدیر ساماندهی امور پژوهشی عمومی حوزه‌های علمیه خواهران با اشاره به این که در استان‌های مختلف شوراهای علمی پژوهشی استانی با هدف بررسی برنامه های پژوهشی و طرح‌های مطالعاتی و همچنین هماهنگی بین فعالیت‌های پژوهشی و فراهم آوردن زمینه‌های اجرایی آنها تشکیل شده است، گفت: محصول این تلاش‌ها، افتتاح 28 شورای علمی- پژوهشی در استانها و برپایی 267 جلسه کارشناسی بوده است. نتیجه آن جلسات، عملیاتی نمودن 854 مصوبه به شمار می‌رود که توانسته است تا حدودی امور پژوهشی و تحقیقی را در استان ها تسهیل کند.
وی با بیان اینکه برنامه‌های شوراهای علمی پژوهشی در دو حوزه درون‌سازمانی و برون‌سازمانی قابل بررسی است، ادامه داد: هماهنگی فعالیت‌ها، شناسایی ظرفیت‌ها، تقویت انگیزه‌ها، ارتقای مهارت‌ها و تشکیل تشکل‌ها، پنج حوزه‌ای است که در هر استان به تناسب زمان افتتاح، فعالیت‌هایی در آن صورت گرفته است.
مدیر ساماندهی امور پژوهشی عمومی حوزه‌های علمیه خواهران اضافه کرد: در حوزه تشکل‌های پژوهشی به عنوان فعالیتی که تقریبا تمام استانها در انجام آن به موفقیت نسبی رسیده‌اند، هم اینک حدود 441 تشکل پژوهشی در سه محور کانون، انجمن و هسته تشکیل شده است. در حوزه برون سازمانی نیز توافق‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی با برخی مراکز پژوهشی منعقد شده است که برخی از آن ها به برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی مشترک و طرح‌های مشترک پژوهشی انجامیده است.
وی با اشاره به اقداماتی که در زمینه بهبود وضعیت کتابخانه‌های حوزه‌های علمیه خواهران انجام شده است، گفت: در کتابخانه‌ها، امسال دو عرصه تجهیز کتابخانه و مدیریت راهبردی کتابخانه‌های سراسر کشور تفکیک شده و درباره هر یک از این ساحت‌ها، تدابیری خاص اندیشیده شده است. در این راستا به منظور تقویت کتابخانه‌های تخصصی و عمومی، تهیه فهرست استاندارد برای این کتابخانه‌ها در دست اقدام است.
اسحاقی یادآور شد: برای همسویی با نیازها میتوان با اساتید و طلاب فرهیخته رایزنی نمود و کتاب‌های همسو با نیازهای کتابخانه‌های تخصصی را تدارک دید.
وی تشکیل کتابخانه دیجیتال و دیجیتالی کردن پایان‌نامه‌ها و تحقیقات پایانی را از دیگر فعالیت‌های مدیریت کتابخانه‌ها دانست و افزود: طراحی سامانه یکپارچه‌سازی تمامی کتابخانه‌های واحدهای آموزشی – تربیتی حوزوی در قالب وب از دیگر اقدامات در دست انجام است.
مدیر ساماندهی امور پژوهشی عمومی حوزه‌های علمیه خواهران فهرست‌نویسی متمرکز، ابلاغ آیین‌نامه‌های استاندارد کتابخانه‌ای، تیپ‌بندی کتابخانه‌ها، برنامه‌ریزی برای تربیت مربی و آموزش کتابداران، به روز نمودن نرم افزار کاوش در 70 مدرسه طی سال گذشته، تهیه نرم‌افزار به‌روز «کتاب شناسی ملی» برای مدارس متقاضی، برگزاری 110 نمایشگاه کتاب در سراسر کشور -از هفته کتاب تا هفته پژوهش- با همکاری نشر هاجر و ارائه مشاوره‌های کارشناسی به کتابداران را از دیگر فعالیت-های مدیریت کتابخانه‌ها دانست.
متن کامل گفتگو با سیدحسین اسحاقی مدیر پشتیبانی پژوهشی و ساماندهی امور پژوهشی عمومی حوزه‌های علمیه خواهران از نگاه خوانندگان می‌گذرد:
از چند سال قبل موضوع حمایت از نخبگان حوزه‌های علمیه خواهران مطرح است. در بحث پژوهش چه کارهایی برای آنها انجام گرفته و این کارها چه نتایجی در پی داشته است؟
مستحضرید امور نخبگان و استعدادهای برتر در مرکز نخبگان سیاستگذاری، تصمیم سازی و ابلاغ می‌شود و در برخی از موارد نگاه غالبی به حوزه‌های برادران بوده؛ از این رو به منظور عطف توجه بیشتر به حوزه‌های خواهران گام‌هایی برداشته شده است از جمله آنها:
1. تشکیل شورای سیاستگذاری با حضور نمایندگان معاونت‌های آموزش، فرهنگی تربیتی، شهرستانها، دفتر برنامه ریزی و نظارت، پژوهش، دبیر شورای علمی – تربیتی، مدیر پشتیبانی و دو کارشناس مرتبط؛
2. تدوین اهداف، سیاست‌ها و شرح وظایف دفتر نخبگان مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران؛
3. تدوین شرح وظایف و ضوابط دفتر نخبگان؛
4. ارائه پیشنهادهایی در جهت مشارکت و حضور بیشتر حوزه‌های خواهران در اساسنامه مرکز نخبگان.
هم اینک برای ظرفیت شناسی حوزه های خواهران و شناسایی استعدادهای برتر و نخبگان، تعامل با مرکز نخبگان و بومی سازی شاخص های سنجش و دستورالعمل در دستور کار قرار گرفته است. پس از نهایی شدن شاخص ها مرحله اول شناسایی استعدادهای برتر در حوزه های علمیه خواهران آغاز خواهد گردید.
پیش شماره اول نشریه آیت چاپ و رونمایی شد. چه برنامه‌های مشابهی برای راه اندازی نشریات تخصصی در مدیریت های استانی دارید؟
در راستای تولید نشریه های علمی- پژوهشی و علمی- ترویجی، امسال با عنایت و همراهی دفتر محترم برنامه ریزی و نظارت و تصویب شورای سیاستگذاری، در عرصه استانی تقریبا آغاز فعالیت قطعی شده و به زودی از طریق اداره پشتیبانی، ساز و کار محتوایی و شکلی تولید نشریات به استان ها و تخصیص اعتبار با اولویت بندی لازم با تاکید بر خروجی های قابل قبول انتخاب استانها و تخصیص اعتبار با اولویت بندی لازم به انجام خواهد رسید. بی تردید عملکرد این استان ها در جهت تعمیم و توسعه این رسالت نوپا بسیار مهم است چه اینکه بهره مندی حوزه‌های خواهران از نشریات اجتناب ناپذیر است و محلی برای بروز و ظهور توانایی‌های علمی خواهران است.
هم چنین مقصدی برای کسب امتیازات مختلف علمی پژوهشی خواهد بود. این مدیریت با انتخاب استان‌های کارآمد در صدد است اعتمادسازی لازم را برای گسترش فرهنگ مقاله‌نویسی در حوزه‌ها فراهم آورد.
نشریه آیت نیز در همین راستا قابل تعریف است که بحمدالله پیش شماره اول آن انتشار یافته است.
آیا پژوهش یا نظرسنجی ای در راستای آسیب شناسی پژوهش و آموزشِ پژوهش در واحدهای حوزوی و در میان طلاب انجام گرفته است؟
یکی از نیازهای اساسی حوزه‌های خواهران پس از آموزش‌های اولیه و کاربست آن در حوزه پژوهش، بازخوردگیری از آثار و تولیدات و همچنین عطف توجه به روش‌های آموزشِ پژوهش در حوزه است. اینکه یک پژوهشگر علوم دینی تا چه اندازه به روش‌های پژوهشی در مطالعات دینی آگاه است و با توجه به سرعت روزافزون تکنولوژی و به وجود آمدن زمینه رقابت ایدئولوژیک در عرصه مجازی، آشناسازی طلاب خواهر با فن‌آوری‌های نوین و مهارت ورزی در این راستا و بهره‌گیری بهینه از این آموزه‌هاست. بازخوردگیری در عرصه آثار و روشها دارای شاخص ها و معیارهای ویژه است که باید کارشناسانه و با تامل انجام گرفته و با تجزیه و تحلیل داده، در پی بر طرف کردن نقاط ضعف باشیم.
یکی از راه‌های معرفی حوزه‌های علمیه خواهران، معرفی آثار طلاب خواهران است. آیا اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است مانند چاپ آثار یا معرفی تحقیقات پایانی و پایان‌نامه‌ها در بانک‌های اطلاعاتی؟
در راستای معرفی آثار، نخستین گام ها با تهیه کتابچه‌های قرآنی برداشته شده و بالغ بر یکصد موضوع و همچنین عطف توجه جدی به خروجی تشکل ها مانند هسته های پژوهشی، انجمن ها و کانون ها و مسابقات رشد به عمل آمد. برخی از آثار فاخر به زودی با همکاری نشر وزین هاجر رونمایی خواهد شد. در عرصه مجازی نیز برخی از آثار هسته ها، کتب تالیفی خواهران و آثار قرآنی تحت عنوان نمایشگاه دیجیتال در سایت pooyesh.whc.ir بارگزاری گردیده است. تمهیدات لازم برای دیجیتالی کردن پایان نامه ها و تحقیقات پایانی هم در حال انجام است.
جدیدترین وضعیت تجهیز کتابخانه‌های واحدهای آموزشی- تربیتی چگونه است و در یک سال اخیر چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اید؟
در خصوص کتابخانه‌ها، امسال بحمدالله دو عرصه تجهیز کتابخانه و مدیریت راهبردی کتابخانه‌های سراسر کشور تفکیک شده و درباره هر یک از این ساحت‌ها، تدابیری خاص اندیشیده شده است. در این راستا به منظور تقویت کتابخانه‌های تخصصی و عمومی، تهیه فهرست استاندارد برای این کتابخانه‌ها در دست اقدام است.
برای همسویی با نیازها میتوان با اساتید و طلاب فرهیخته رایزنی نموده و کتاب‌های همسو با نیازهای کتابخانه‌های تخصصی را تدارک کرد. در استمرار فعالیت مدیریت کتابخانه‌ها، پیشنهاد تشکیل شورای خرید کتب داده شده که ان شاالله با تشکیل این شورا، خریدهای انبوه و قابل توجه با کارشناسی لازم انجام شود. در این صورت ما می‌توانیم شاهد کتابخانه‌هایی باشیم که مرکز مراجعه طلاب پژوهشگر و تامین کننده نیازهای علمی به معنای واقعی باشند. تشکیل کتابخانه دیجیتال و دیجیتالی کردن پایان نامه ها و تحقیقات پایانی نیز از دیگر فعالیت‌های مدیریت کتابخانه‌هاست؛ هم چنین طراحی سامانه یکپارچه‌سازی تمامی کتابخانه‌های واحدهای آموزشی – تربیتی در قالب وب از دیگر اقدامات در دست انجام است.
از دیگر فعالیت‌های مدیریت کتابخانه‌ها میتوان به «فهرست‌نویسی متمرکز»، ابلاغ آیین‌نامه‌های استاندار کتابخانه‌ای، تیپ‌بندی کتابخانه‌ها، برنامه‌ریزی برای تربیت مربی و آموزش کتابداران، به روز نمودن نرم افزار کاوش در 70 مدرسه طی سال گذشته، تهیه نرم افزار به روز «کتاب شناسی ملی» برای مدارس متقاضی، برگزاری 110 نمایشگاه کتاب در سراسر کشور -از هفته کتاب تا هفته پژوهش- با همکاری نشر هاجر و ارائه مشاوره‌های کارشناسی به کتابداران اشاره کرد.
فلسفه تشکیل شوراهای علمی ـ پژوهشی چیست و تاکنون چه اندازه از اهداف آن محقق شده است؟ هم چنین شوراها چه برنامه‌های اثرگذاری انجام داده‌اند؟
شوراهای علمی پژوهشی با هدف بررسی برنامه های پژوهشی و طرح‌های مطالعاتی و همچنین هماهنگی بین فعالیت‌های پژوهشی و فراهم آوردن زمینه‌های اجرایی آنها تشکیل شده است. محصول این تلاش ها، افتتاح 28 شورای علمی- پژوهشی در مدیریت های استانی و برپایی 267 جلسه کارشناسی بوده که نتیجه آن جلسات، عملیاتی نمودن 854 مصوبه است که توانسته تا حدودی امور پژوهشی و تحقیقی را در استان ها تسهیل نماید.
برنامه‌های شوراها در دو حوزه درون سازمانی و برون سازمانی قابل بررسی است. هماهنگی فعالیت‌ها، شناسایی ظرفیت‌ها، تقویت انگیزه‌ها، ارتقای مهارت‌ها و تشکیل تشکل‌ها، 5 حوزه‌ای است که در هر استان به تناسب زمان افتتاح، فعالیت‌هایی در آن صورت گرفته است. در حوزه تشکل‌های پژوهشی به عنوان فعالیتی که تقریبا تمام استانها در انجام آن به موفقیت نسبی رسیده‌اند، هم اینک حدود 441 تشکل پژوهشی در 3 محور کانون، انجمن و هسته تشکیل شده است. اما در حوزه برون سازمانی نیز توافق‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی با برخی مراکز پژوهشی منعقد شده است که برخی از آن ها به برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی مشترک و طرح‌های مشترک پژوهشی انجامیده است.
فلسفه تشکیل کانون‌ها و انجمن‌های پژوهشی چیست و تاکنون چه اندازه از اهداف آن محقق شده است؟ چه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی برای کانون‌ها و انجمن‌ها در نظر گرفته شده است؟
شناسایی استعدادهای پژوهشی طلاب و هدایت، جهت دهی و تقویت انگیزه‌های پژوهشی آنان و همچنین فرهنگ‌سازی انجام کارهای گروهی از مهم‌ترین اهداف تشکیل کانون‌ها و انجمن‌ها بوده است. تجربه برگزاری جشنواره قرآنی سال قبل و فراخوان آثار اعضای کانون‌ها و انجمن‌ها تا حدودی به شناسایی استعدادها در حوزه قرآن و علوم قرآنی انجامید و آثار پژوهشی این حوزه اولین محصول علمی-پژوهشی اعضای کانون‌ها و انجمن‌ها باشد.
برگزاری دوره‌های آموزش پژوهش، کارگاه‌های مهارتی، سیرهای مطالعاتی، نشست‌های علمی، اردوهای علمی–پژوهشی، برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی و فعالیت‌های خلاقانه، مبتکرانه و نوآورانه پژوهشی از جمله برنامه‌ها و فعالیت‌هایی است که می‌تواند کانون‌ها و انجمن‌ها را به اهداف مدنظر نزدیک نماید. در همین راستا 12 سیر مطالعاتی علوم قرآن، مطالعات زنان، مهدویت، تاریخ اسلام، تاریخ معاصر، ادیان ابراهیمی، ادیان شرقی غیرابراهیمی، فرق شیعه، فرق تسنن، کلام و عقاید، ولایت فقیه و انقلاب اسلامی پیشنهاد شده و البته سیر مطالعاتی علوم قرآن با استقبال بیشتری مواجه شده است./907/د101/ب6