همایش ملی نقد اعتزال نو در قم برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، امروز همایش ملی نقد اعتزال نو با حضور آیت الله محمد علی تسخیری، رییس شورای عالی مجمع تقریب مذاهب، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه،‌ عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه و برخی از پژوهشگران حوزه و دانشگاه در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دفتر قم برگزار شد.

آیت الله تسخیری در این مراسم به موضوع همایش اشاره کرد و با بیان این‌که اعتزال نو مکتب جدیدی در میان اهل سنت است که  مخاطبان بسیاری در جهان غرب دارد، گفت: مکتب اعتزال بر عقلانیت بنا شده است و برخی از  اندیشمندان آن تفکرهای سکولاری و مارکسیستی را دنبال می‌کنند.

وی افزود: مکتب تشیع بر عقلانیت بنا شده است و احکام الهی و اسلامی را با مبنای عقلی استنباط می‌کند بنابراین کسانی که مکتب اعتزال نو را دنبال می‌کنند به مذهب تشیع نگاه ویژه‌ای دارند و بسیاری از  اندیشمندان فکری آن به مذهب تشیع روی آورده‌اند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ابراز کرد: مکتب اعتزال نو طیف وسیعی از روشنفکران غربی و اسلامی را در برگرفته و مخاطبان فراوانی در جهان دارد؛ بنابراین شناخت و نقد تفکرات آن‌ها سبب می‌شود که شناخت مناسبی به این مکاتب داشته باشیم.

همچنین حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در سخنانی به مقایسه عقل شیعی و عقل نو اعتزال پرداخت و گفت: مکتب اعتزال نو یک جریان فکری است که در مقابل جریان تصوف، سلفی­گری و جریان سنت‌گرا در اهل سنت به وجود آمده است؛ جریان نو اعتزال دغدغه دفاع از دین اسلام در مقابله جهان مدرنیته غرب را دارد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ابراز کرد: مکتب نواعتزال قائل به کاربرد مفاهیم وحی در زندگی بشری نیست و اعتقاد دارد که وحی و آیات قران کریم با عقل بشری تطبیق داده  شود؛ در حالی که مذهب تشیع اعتقاد دارد که وحی تفکرات عقلی را جهت می­دهد؛ وحی و عقل ابزارهای مناسبی برای رسیدن به زندگی مطلوب در دنیا و ارتباط با ماوراء طبیعت دارد.

در ابتدای این مراسم نیز حجت الاسلام محمد عرب صالحی، رییس پژوهشکده حکمت و دین پژوهی و دبیر علمی همایش ملی نقد اعتزال نو گفت: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه قم، مؤسسه تخصصی کلام حوزه علمیه قم، قطب علمی فلسفه دین و کانون اندیشه جوان، همایش ملی نقد اعتزال نو را برگزار کرده است.

وی در ادامه اعتزال نو را از جریان‌های کلامی معاصر معرفی کرد و افزود: این جریان به نحوی خود را به معتزله تاریخی منتسب می‌کنند. آن‌ها مدعی هستند همان‌طور که در یک برهه زمانی معتزله قدیم با شعار عقل‌گرایی در مقابل مسلک اشعری ایستاد و قرائت خاصی از دین ارائه کرده و در روش منطق فهم دین بحث عقل‌گرایی را مطرح کرد، الان هم اسلام مبتلا به وضعیتی است که احیای آن تفکر می‌تواند بسیاری از خلاها را پر کند. لذا این‌ها بشدت خود را عقل گرا می‌دانند.

وی همچنین درباره اهمیت و ضرورت برگزاری این همایش گفت: امروزه بسیاری از کرسی‌های تدریس دین اسلام در دانشگاه‌های کشورهای اسلامی و حتی کشورهای اروپایی و کلاً جهان مدرن، در دست جریان اعتزال نو است. بنابراین نفوذ آن‌ها در نسل جوان و تأثیرشان می‌تواند زیاد باشد. از این رو ما بر خودمان لازم دانستیم که معرفی علمی و روشمند و مطابق با مستندات علمی ارائه دهیم. اینکه اساس شکل گیری این جریان، خاستگاه آن، علل، حوزه و گستره جغرافیایی، مبانی فکری در موضوعات مختلف مثل فلسفه دین و مسائل آن، اندیشه‌های حقوقی، علوم قرآنی کجاست و بخصوص اینکه دیدگاه آن‌ها در خصوص کتاب و سنت و نصوص دینی چیست از موضوعات بسیار مهم روز است.

حجت‌الاسلام عرب صالحی تصریح کرد: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با توجه به ضرورت‌های فوق و با پیشنهاد مستقیم ریاست پژوهشگاه حضرت آیت الله علی اکبر رشاد و تصویب شورای علمی گروه منطق فهم دین از سال 1390 این پروژه را در دستور کار خود قرار داد و مجموعه 5 جلدی جریان شناسی و نقد اعتزال نو در این پژوهشکده تدوین شده است و برای اولین باری است که در جهان اسلام چنین مجموعه‌ای در معرفی و نقد اعتزال نو منتشر می‌شود چرا که این کار پیش از این در حد یکی دو مقاله و چند مصاحبه پیشینه و سابقه داشت.

همچنین در خلال این مراسم از مجموعه پنج جلدی «جریان شناسی و نقد اعتزال نو» با عنوان‌های «جریان شناسی اعتزال نو»، «اعتزال نو و مسائل دین اسلامی»، «اعتزال نو، اندیشه‌های حقوق، علم دینی»، «چالش با ابوزید»، «عقل شیعی و عقل نواعتزالی» رونمایی و به دنبال آن نشستی علمی با موضوع جریان شناسی نو اعتزالیان متقدم با سخنرانی حجج اسلام محمد صفر جبرئیلی و احمد راهدار برگزار شد./998/پ203/ی