حوزه علمیه بدون گفتمان انقلاب اسلامی نمی‌تواند پاسخگو باشد
حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی فاضل، مدیر مرکز تخصصی تربیت مدرس حوزه علمیه قم، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، درباره رسالت حوزه علمیه با بیان این که حوزه‌های علمیه دارای پیشینه درخشان در فهم، تبیین و ابلاغ دین وارث حقیقی علوم اهل بیت(ع) است، گفت: حرکت حوزه‌های علمیه در طول تاریخ همواره بر مدار درک صحیح دین بوده و در این مسیر با تأکید بر هویت شیعی خود پرچمدار حیات طیبه نیز بوده است. در راستای این رسالت بزرگ و متناسب با شرایط اجتماعی هر دوره و عصری، حوزه‌ها به تولید و نظریات علمی پرداخته‌اند که میراث ماندگار این تراث عظیم گواه این ادعا است.
وی افزود: برپایی حکومت اسلامی در ایران افق جدیدی فراروی حوزه‌های علمیه گشود و ورود حوزه به عرصه اجرای دین ضرورت یافت و لزوم بازنگری و تحول در عرصه‌ها و بخش‌های مختلف حوزه، احساس شد.
حجت الاسلام فاضل با بیان این‌که امروز صحبت از دهکده جهانی است و دنیا و روابط بسیار پیچیده شده است، ابراز داشت: حوزه یک نهادی است داخل این اجتماع پیچیده که باید رسالت خود را متناسب با شرایط روز به خوبی انجام دهد.
وی با اشاره به وظیفه امروزِ حوزه علمیه در جامعه و جهان کنونی خاطرنشان کرد: به سبب سرعت گرفتن تحولات اجتماعی و فزونی چشمگیر توقعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از حوزه‌های علمیه و همچنین شکل گیری نظام اسلامی و هجمه همه جانبه جبهه باطل علیه دین اسلام و ساماندهی نیروها و امکانات، معاونت‌های ستادی تشکیل شده و نیروهای ستادی در این معاونت‌ها انجام وظیفه می‌کنند.
رییس مرکز آموزش عالی تربیت مدرس حوزه علمیه قم افزود: تشکیلات حوزه باید فعال شود و با تحول در نظام آموزش حوزه، طلبه‌های جامعی تربیت شوند که هم‌زمان با آموزش در زمینه‌های پژوهش، تبلیغ، تهذیب و فعالیت در بعد اجتماعی و بین‌المللی نیز آموزش ببینند. امروز در عرصه بین‌المللی به مبلغینِ فاضل و آشنا به زبان نیاز داریم.
وی با رد این ادعا که «طلبه‌های بعد از انقلاب از طلبه‌های قبل از انقلاب کم معلومات‌ترند»، افزود: به هیچ وجه چنین اعتقادی ندارم. قبل از انقلاب یک مجله به نام مکتب اسلام تولید می‌شد ولی امروز حوزه صدها مجله تخصصی و علمی در عرصه‌های مختلف دارد. این‌ها از کجا آمده است؟ انجمن‌های علمی در زمینه‌های اقتصاد، سیاست، فقه و اصول و...، میزگردهای علمی، مراکز تخصصی فقهی و دیگر مراکز حوزوی که بعد از انقلاب شکل گرفته است، محصول همین حوزه علمیه و مدیریت آن است. امروز معاون پژوهش حوزه مسائل و مشکلات فقهی و علمی که برای وزارتخانه‌ها مطرح می‌شود را استعلام می‌کند تا بتواند به آن پاسخ علمی و کاربردی بدهد. کجا قبل از انقلاب این‌گونه بود؟
معاون آمار و بررسی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه اظهار داشت: امروز حوزه در عرصه بین‌المللی حرف برای گفتن دارد. نمایندگان و کارشناسانی که برای گفت‌وگو با ادیان دیگر به خارج از کشور می‌روند دانش آموخته همین حوزه علمیه هستند.
حجت الاسلام والمسلمین فاضل در ادامه با تأکید بر این‌که امروز حوزه با رویکرد فقه حکومتی با مسائلی روبه رو شده است که برای حوزه‌ی چهل سال پیش دغدغه نبود، ابراز داشت: فقه‌های مضاف، یکی از نیازهای امروز جامعه است. درحالی که چهل سال گذشته، به عنوان مثال محیط زیست، هیچ مسأله و مشکلی برای «فقه» ایجاد نکرده بود که بخواهد پاسخگو باشد. اگر بخواهیم با نگاهِ قبل از انقلاب، دروس حوزه را بدون توجه به نیازهای روز عمیق بخوانیم، نمی‌توانیم پاسخگو باشیم. طلبه امروز باید با توجه به نیازهای جامعه دروس را عمیق بخواند.
وی در پایان با بیان این که برخی اصرار دارند سبک و سیاق فرایند آموزشی سابق را باید در حوزه اجرا کرد، اظهار داشت: با توجه به نیازهای جامعه، نظام آموزشی امروزِ حوزه بسیار متفاوت از نظام آموزشی گذشته خواهد بود. عمق و وسعت مأموریت‌های کنونی حوزه و روحانیت ما را بر این وامی‌دارد که یک نگاه سیستمی و مجموعه‌ای به کارکردهای مختلف حوزه داشته باشیم. نباید با ذهنیت خودمان سراغ حل مسأله برویم؛ بلکه ابتدا باید مسأله را تجزیه و تحلیل کنیم سپس به حل مسأله بپردازیم. «تحول در نظام آموزش حوزه» یک «مسأله‌ای» است که با «تحلیل درستِ این مسأله»، باید این تحول اتفاق بیفتد؛ چراکه ما با کشور و دنیایی مواجه‌ایم که از حوزه در حیطه‌های مختلف مطالبه دارد./845/ت302/س