چرا دولت برنامه‌ای برای ساماندهی فضای مجازی ندارد؟!
به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، فضای مجازی، سکه‌ای است که باید دو روی آن را با هم دید، رویی که ناظر به فرصت‌ها و نقاط قوت آن بوده و روی دیگر که ناظر به تهدیدها یا به تعبیری نقاط ضعف این فضا است. باید دانست که شناخت صحیح فضای مجازی و به تبع آن، استفاده صحیح و در عین حال حداکثری از این پدیده دنیای مدرن، مستلزم شناخت و سپس لحاظ کردن هر دو روی سکه است در همین راستا و در راستای شناسایی نقاط قوت و ضعف بهره مندی از فضای فضای پای صحبت اساتید حوزه و دانشگاه، حجت الاسلام نصرالله پژمانفر،عضو اتاق فکر تبلیغ خراسان رضوی، عضوهیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه مشهد، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی و حجت الاسلام محمد جواد قاسمپور،عضو شورای سیاستگذاری و هیأت مؤسس نهضت مردمی پوستر و کارگردان انیمیشن ساز و محمد جواد استادی، پژوهشگر مطالعات رسانه می شینیم.
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که بودجه فرهنگی سال 93 افزایش اندکی داشت و در عین حال همین افزایش در بودجه 94 باز هم کمتر شد، اظهار داشت: با توجه به این که در عرصه فرهنگ بودجه هایی به صورت ثابت وجود دارد اما در سال جدید در این عرصه با کاهش اعتبارات مواجه هستیم.
وی درادامه با مقایسه بودجه سال گذشته و امسال افزود: با این مقایسه می توان فهمید که دولت به فرهنگ نگاه غیراولویتی دارد و در اولویت نبودن مسائل فرهنگی موضوعی است که نگرانی ها را بیشتر می کند.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر شعار سال گذشته گفت: در واقع فرهنگ، حتی بر مسئله اقتصاد هم اولویت دارد اما فرهنگ در دولت جدی گرفته نشده است و حتی اگر اعتبارات فرهنگی هم افزایش یابد باز هم نگرانی وجود دارد.
عضو اتاق فکر تبلیغ خراسان رضوی افزود: مشکلات اقتصادی درعرصه فرهنگ و بی اعتنایی دولت به ظرفیت فرهنگ از مهمترین دلایل این نگرانی ها است.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی درادامه با اشاره به فرمان رهبر معظم انقلاب مبنی بر تشکیل شورای عالی فضای مجازی گفت: متأسفانه دولت در پرداختن به مشکلات اساسی که در حوزه فضای وجود دارد سهل انگاری می کند.
عضوهیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه مشهد با بیان این که شناسایی تهدیدها و فرصت ها و مدیریت کردن این فضا از سوی دولت در بلاتکلیفی است، اظهار داشت: دولت در عرصه فضای مجازی نه تنها توجهی به آسیب ها ندارد، بلکه برای این نابسامانی فضای مجازی هم هیچ برنامه ای ندارد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: فضای مجازی یک فرصت است که اگر برنامه ریزی و مدیریت شود می توان گفتمان انقلاب اسلامی را از این طریق به دنیا عرضه کرد.
هدف گذاری و آموزش مهمترین نیاز روز فعالیت در فضای مجازی است
حجت الاسلام محمد جواد قاسمپور، عضو شورای سیاستگذاری و هیأت موسس نهضت مردمی پوستر انقلاب گفت: تبلیغ را می توان این گونه تقسیم کرد تبلیغ سنتی و تبلیغ مدرن که تبلیغ سنتی همان فضای منبر و وعظ و خطابه است و بهترین نوع تبلیغ نیز که خاص شیعه است همان رسانه منبراست وغیر شیعه از این توانمندی واستعداد برخوردار نیست که ازاین استفاده کند و تبلیغ مدرن دیگر حد و مرز ندارد چرا که فضاهای مجازی و فضاهای هنری که در دنیای امروز بسیار تأثیر گذار است، بسیار گسترده است.
وی ادامه داد:از زمانی که وبلاگ وارد شد ما طلبه هایی داشتیم که اهل نوشتن بودند و با تکنولوژی هم آشنا شدند و به سرعت از اولین افرادی که در ایران وبلاگ زده است یک روحانی است که در همان دوره اول ورود اینترنت به فضای ایران، حجت الاسلام زائری هم وارد این فضا شدند.
وی افزود: فقط طلبه های جدید وارد این عرصه نشدند ولی رفته رفته عرصه های جدید اینترنتی و شبکه های اجتماعی افتتاح شد و موج جدیدی از این فعالیت ها آغاز شد و خوشبختانه در سال های اخیر طلبه هایی که در فضای مجازی مشغول به فعالیت هیتند، کم نیستند.
این کارگردان انیمیشن ساز درادامه به بررسی آسیب شناسی فعالیت در فضای مجازی پرداخت و اظهار داشت: بسیاری از کسانی که در فضای مجازی کار می کنند هدف اصلی تبلیغی آنها مشخص نیست و در عین این که اخلاص دارند و با قصد مجاهدت فرهنگی وارد این عرصه شده است اما هدف شفافی برای انجام این کار ندارد چرا که فضای مجازی یک فضای برهنه به معنای گسترده و بی نهایت است و بایدهدف گذاری در این عرصه مشخص باشد.
حجت الاسلام محمد جواد قاسمپور افزود:با توجه به این که تعداد طلبه ها و روحانیونی که در فضای مجازی حضور پیدا کرده اند خوشبختانه رو به افزایش است و هدف گذاری مستقیم و شفاف نیست وباید تبیین شود که می خواهیم در این عرصه فضای مجازی کار اخلاقی، فرهنگی و یا غیره داشته باشیم و ارتباط با اهل تسنن داشته باشیم و هدف گذاری بهتر است حتی جزیی باشد.
کارگردان انیمیشن ساز ادامه داد: نکته دوم این که افراد باید نسبت به اقتضائات فضای مجازی آموزش ببینند چرا که اقتضائات کلاس درس، حجره و مدرس و نمازخانه متفاوت است و بایستی اقتضای حال را رعایت کرد و اقتضائات فضای مجازی با فضای حقیقی فرق دارد و قرار نیست هر آنچه را که دغدغه داریم در فضای مجازی ارایه کنیم و نتیجه نمی گیریم و تأثیر گذاری ندارد چرا که تعریف همین تأثیرگذاری در فضای مجازی با فضای حقیقی متفاوت است.
وی افزود: اگر هدف مشخص نباشد به فعالیت های تکراری و کلیشه ای در فضای مجازی دچار می شویم که تاثیر گذار هم نیست و یا به انحراف از معیار و هدف مبتلا می شویم وخود افراد مبلغ تحت تاثیر دنیای مجازی قرار می گیرند و خودشان دچار مفاسد اخلاقی می شوند.
عضو شورای سیاستگذاری و هیأت موسس نهضت مردمی پوستر انقلاب ادامه داد: نکته سوم اینست که در فضای مجازی بایستی با تکنیک های انتقال پیام آشنا شوندچرا که هنر و رسانه در هرحال حاضر با هم گره خورده اند و رسانه ها به دور از فضای هنر نیستند و با زبان ها و متدها و روش های انتقال پیام که همان زبان هنر است آشنا شوند.
وی تصریح کرد: فعالیت هایی که درنهادهای حوزوی شروع شده است، شروع خوبی است اما باید هدف گذاری ها دقیق و مشخص باشد و نباید کار آموزشی در این زمینه به صورت منقطع منقطع باشد چرا که تاثیرات در این عرصه کم می شود.
فضای مجازی نیازمند استراتژی مدون است
محمد جواد استادی، پژوهشگر مطالعات رسانه درباره فوائد فضای مجازی در تبلیغ دین و نقش آن گفت: بررسی زندگی تاریخی انسان چه در دوران تمدن‌های نخستین و ابتدایی و چه در دوران پیچیده‌تر و جوامع مدرن‌تر نشان می‌دهد که حیات انسان وابسته به ارتباطات بوده و می‌باشد.
وی افزود: بدیهی است با پیچیدگی جوامع و تغییرات روزافزون آنها نوع این ارتباط هم پیچیده‌تر شده است، رشد فناوری و تکنولوژی در جوامع توسعه‌یافته اثری مستقیم در فضای ارتباطات داشته به طوری که توسعه‌دهندگان ارتباطات تا آن‌جا که ممکن بوده از تکنولوژی استفاده کرده‌اند.
وی ادامه داد: در گذشته نوع ارتباطات،ارتباطات رو در رو بوده است و در چنین فضای ارتباطی موضوع زمان و مکان اهمیتی ویژه داشته است و به همین دلیل در رویکردهای تبلیغی و تبلیغ دینی به شکل سنتی مبنا بر حضور فیزیکی و ارتباط چهره به چهره فرستنده پیام یا مبلغ با مستمعین خود بوده است والبته بدیهی است که این‌گونه تبلیغی دارای مزیت‌هایی است.
این فعال رسانه‌ای درباره مزیت‌های تبلیغ سنتی اظهار داشت: به عنوان مثال در تبلیغ سنتی و حضوری رفتارهای اخلاقی مبلغ دینی در فرد موثر بوده است، به دلیل این‌که مخاطب حضور فیزیکی مبلغ را نیز درک می‌نموده است، اما در هر حال پیشرفت فناوری موجب گستردگی ارتباطات و تکنولوژی های ارتباطاتی گردید و مفهومی به نام فضای مجازی به وجود آمد که تبلیغ سنتی را تا حدی تحت‌الشعاع قرار داده است.
حذف مکان و زمان در فضای مجازی
وی ضمن اشاره به وابستگی غیر قابل انکار فضای مجازی به تکنولوژی ادامه داد: بحث زمان و مکان در فضای مجازی حذف شد ومخاطبان به مدد بهره‌گیری از تکنولوژی رایانه‌ای و نوین‌تر توانسته‌اند با یکدیگر ارتباطی گسترده و فراگیر برقرار کنند.
وی همچنین تصریح کرد: از جمله ویژگی‌های فضای مجازی این است که در این فضا یک‌سری واقعیات بازسازی می‌شود و زمان و مکان نیز در آن اهمیت ندارد، که البته این موضوعات نکات مثبت و منفی دارند.
این پژوهشگر ارتباطات با تأکید بر این‌که مبلغ در شرایط امروز نمی‌تواند فضای مجازی را برای امر تبلیغ نادیده بگیرد، اظهار داشت: در شرایط حاضر آن چیزی که در تبلیغ دینی دارای اهمیت است این است که پایه اساسی ارتباطات امروز مبتنی بر ویژگی‌های فضای مجازی است، به همین دلیل هم نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد.
وی افزود: به دلیل جذابیت و امکانات وسیعی که فضای مجازی در اختیار افراد می گذارد از یک سو و از طرفی مسئله مهم بهره‌برداری بیشتر از اطلاعات برنامه‌ریزان امر تبلیغ نمی‌توانند نسبت به آن بی‌اهمیت باشند و مبغلین باید از این فضا استفاده کرده و برای آن برنامه داشته باشند.
وی درادامه گفت: درست است که اشارت زیادی به مفاسد فضای مجازی می‌گردد اما واقعیت این است که امروزآمار رسمی برای جستجوهای اینترنتی واژه‌هایی مثل اسلام، کلیسا و دیگر واژه‌های دینی بالا است و مشخص است که مخاطبان این فضا هم در جستجوی معنویت هستند، لذا نمی‌توان نسبت به این مسئله بی‌تفاوت بود و برنامه‌ریزی برای فعالیت در این فضا حائز اهمیت است.
آیا هر مفهوم دینی را می‌توان در فضای مجازی ارائه داد؟
استادی تصریح کرد: یک سؤال اساسی در زمینه تبلیغ دینی وجود دارد و آن این است که آیا هر مفهوم دینی را می‌توان در فضای مجازی ارائه داد؟
وی در ادامه با توضیح این مسئله که فضای مجازی خود به حوزه‌های مختلفی تقسیم می‌گردد گفت: هر یک از این فضاها مقتضیات و مختصات خاص خویش را دارد، مثل شبکه‌های اجتماعی مجازی یا نرم‌افزارهای تحت موبایل، پس بدیهی است که هر مفهومی را نمی‌توان در هر فضای مجازی منتشر کرد.
وی ادامه داد: به دلیل این که همان طور که در تبلیغ سنتی مواردی مثل مخاطب شناسی و تولید محتوا براساس مؤلفه های مشخص وجود دارد در این فضا هم این موضوع دارای اهمیت است و باید ویژگی‌ها و ساختار و مخاطبان فضای مجازی را شناخت و سپس به فرآوری محتوا منطبق با محیط انتشار پرداخت.
استادی با تأکید بر لزوم تنوع و استفاده از قالب‌های مختلف در ارایه محتوا در فضای مجازی گفت: در واقع انعکاس صرف و مجرد یک پیام دینی مثل یک حدیث و روایت در فضای مجازی کارکرد تبلیغی کاملاً کارآیی ندارد و نمی‌توان همان محتوایی را که در تبلیغ سنتی ارایه می‌شود با همان قالب‌های سنتی در فضای مجازی هم به کار برد.
استادی افزود: ضبط منبر و سخنرانی و پخش آن در فضای مجازی، تبلیغ دینی در فضای مجازی نیست و لازم است که محتوای دینی مورد نظر جهت تبلیغ بر اساس مؤلفه‌های رسانه‌های جدید فرآوری شده ویک محصول جدید تولید شود که قابلیت استفاده و بهره‌وری در فضای مجازی را داشته باشدو در حال حاضر این اتفاق رخ نمی‌دهد و این بزرگ‌ترین آسیبی است که در در این فضا با آن روبه‌رو هستیم.
این پژوهشگر مطالعات رسانه ادامه داد: ما در حال حاضر نمی‌دانیم باید مفاهیم دینی را به چه شکلی و با چه روش و متدی که منطبق با ساختارهای فضای مجازی باشد بازتولید کنیم و در اختیار مخاطب قرار دهیم و بدیهی است که انتظار مخاطبان در فضای مجازی این است که محصولاتی متناسب با فضای مجازی دریافت کنند نه همان پیام های سنتی قبل را.
/503/934/م