کتاب تاریخ جامع ایران مهم‌ترین سند هویت ملی ایرانیان است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سید کاظم بجنوردی، رییس دائره‌المعارف بزرگ اسلامی امروز در مراسم تاریخ جامع ایران که در مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد، گفت: تدوین کتاب بیست جلدی تاریخ جامع ایران نزدیک به 14 سال طول کشیده است که در آن 170 نویسنده برجسته نقش داشته‌اند.
وی در ادامه با اشاره به محتوای تاریخ جامع ایران افزود: این کتاب تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تمام رفتارهای ایرانیان را که در گذشته گسترده‌تر از ایران امروز بوده است، شامل می‌شود و تمام رفتارها، پندارها و زندگی ایرانیان در طول 3 هزار سال را به تصویر می‌کشد.
بجنوردی تصریح کرد: این اثر عملا مهم‌ترین سند هویت ملی ما ایرانیان است و ما در نظر داریم این کتاب یعنی «تاریخ جامع ایران» را زنده نگه داریم و در طول زمان نواقص آن را برطرف کنیم؛ چون معتقدیم به هر حال هیچ اثری بدون نقص نیست.
رییس بنیاد دائره‌المعارف اسلامی خاطرنشان کرد: ملت ایران، ملت بزرگی است، تهاجمی نیست و هیچ وقت هم تهاجمی نبوده است. ما همواره به بشریت معارف و علوم زیادی عرضه کرده‌ایم و سهم خوبی در معرفت بشری داشته‌ایم، ما قبل از اسلام موحد بوده‌ایم و اسلام امتداد جهان‌بینی تفکر ما بوده و ایران حتی سهمی در این تفکر داشته است.
وی خاطرنشان کرد: ما اسلام را از جان و دل پذیرفتیم چون آن را در امتداد تفکر خودمان دیدیم، یعنی ذهنیت ایرانی آماده پذیرش فرهنگ اسلامی بوده است.
در ادامه این مراسم فتح‌الله مجتبایی، عضو شورای عالی بنیاد دائره‌المعارف بزرگ اسلامی با ابراز خوشحالی از تدوین کتاب تاریخ جامع ایران گفت: همواره خلأ بزرگی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران وجود داشت که خوشبختانه بنیاد دائره‌المعارف اسلامی این خلأ را با تدوین این کتاب پر کرد؛ ما همیشه در حوزه فرهنگ و سیاست این کمبود را حس می‌کردیم.
وی در ادامه تصریح کرد: در طول جریان تدوین این کتاب در بنیاد دائره المعارف بزرگ اسلامی خلأ‌های دیگری نیز به تدریج احساس شد که خوشبختانه در این مرکز برای پر کردن این خلأها نیز اقداماتی در حال انجام است که از جمله آنها در دست نگارش قرار گرفتن دائره المعارف جغرافیایی و همچنین «دائره المعارف شهر تهران» است و امیدواریم در آینده دائره المعارف شهرهای دیگر نیز که ریشه‌های هویتی ما هستند، تدوین شوند.
مجتبایی با بیان اینکه تاریخ هویت‌ساز است، افزود: پیش از نگارش کتاب تاریخ جامع ایران تنها تاریخ کمبریج وجود داشت ولی این اثر با نگاه غربی‌ها نوشته شده بود، بنابراین لازم بود ما نگاه خودمان را منعکس کنیم، زیرا غربی‌ها دریافت‌های خودشان را از ما منعکس کرده‌اند.
وی همچنین از سیدکاظم بجنوردی، رییس بنیاد دائره‌المعارف بزرگ اسلامی برای تلاش‌هایش در زمینه تدوین این اثر تشکر کرد و گفت: وی در شرایط دشوار اقتصادی با چنگ و دندان مقاومت کرد و کار تدوین این اثر را ادامه داد.
مجتبایی در پایان سخنان خود افزود: امیدوارم این تاریخ خوانده شود چون این اثر به نقادی نیاز دارد، همچنین امیدوارم همتی شود و این کتاب به زبان انگلیسی هم ترجمه شود.
در بخش دیگری از این مراسم صادق سجادی، یکی دیگر از سرویراستاران این اثر به نحوه شکل‌گیری طرح نگارش و تدوین آن اشاره کرد و افزود: متأسفانه به رغم اینکه در دانشگاه‌هایمان ده‌ها گروه تاریخ اسلام وجود دارد، اما در کشورمان در زمینه بسیاری از مناطق و کشورهایی که اسلام در آنها نقش داشته متخصص نداریم، مناطقی همچون مصر، آفریقا، ماوراءلنهر و حتی اسپانیای اسلامی.
او در بخش دیگری از سخنانش از ایرج افشار به عنوان نخستین محقق در زمینه نگارش بخش تاریخ ایران باستان این مجموعه یاد کرد.
در بخش دیگری از این مراسم سیدجواد طباطبایی، یکی دیگر از سرویراستاران «تاریخ جامع ایران» با اشاره به تاریخ کهن ایران‌زمین گفت: همه کشورها مثل ایران صاحب تاریخ کهن و ملی نیستند، به گفته هگل، تاریخ جهانی از زمان کوروش آغاز می‌شود چرا که کوروش اولین دولت را با تعاریفی که امروز هم وجود دارد، تشکیل داد.
وی با اشاره به نمونه اقدامات مصادره فرهنگی تاریخ ایران افزود: اهمیت مجموعه «تاریخ جامع ایران» این است که نشان می‌دهد برخی از کشورها که در زمانی کوتاه ایجاد شده‌اند و تاریخی ندارند، متأسفانه اقدام به مصادره فرهنگی و تاریخی ایران کرده‌اند، به عنوان مثال کشور آذربایجان که پس از فروپاشی جماهیر شوروی تنها 20 سال از تأسیس آن می‌گذرد در رویکردهای تبلیغاتی خود آذربایجان را به عنوان شهر آتشکده‌های قدیمی معرفی می‌کند، در حالی که حتی اسم این کشور نیز متعلق به خود آنها نیست./817/پ202/ح