اولویت با درونی شدن معارف است نه کثرت در معارف و مخاطب

 به  گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام مجتبی الهی خراسانی، معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی امروز در نشست «حجیت تبلیغ دینی» که با حضور مبلغان ماه مبارک رمضان در سالن اجتماعات دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، گفت: خدمت حضرت امام صادق(ع) عرض شد بین شخصی که راوی حدیث شما است و حدیث شما را در جان مردم فرو می نشاند و در دل های آن ها و قلب شیعیان شما نفوذ می کند و عابدی از شما که این روایتگری و تبلیغ احادیث شما را ندارد، کدام یک افضل تر است؟ امام فرمودندآن کسی که راوی حدیث ما است و قلوب شیعیان ما را مستحکم می کند از هزار عابد برتر است.

 وی در ادامه افزود: معیاری که برای ما درباره فضیلت تعیین شده است این است که چقدر در نجات یک نفر موفق هستیم؟ آیا موفق می شویم کسی را نجات بدهیم؟ نه این که کسی را که در مسیر است به او پیشرفت در مسیر بدهیم بلکه کسی که جدا شده است و ما را نمی بیند و با ما ارتباط ندارد و از معارف ما جدا است نجات دهیم.

حجت الاسلام الهی خراسانی با بیان این که این معیار، معیار مهمی است که ما باید آن ها را نجات بدهیم و موفقیت نجات فرد و جدا شدن از اشتباهات اولیه است، خاطرنشان کرد: معیار دیگر در به دست آوردن فضیلت ها، نشر معارف است که چه مقدار موفق می شویم که معارف را به دست دیگران برسانیم.

بیان طریق و مقصد مبلغان

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی تصریح کرد: این موضوع، مقدمه آن چیزی است که به فضیلت معنا می شود و دیگری تشدید در قلوب است بدین معنا که دل ها مستحکم شود نه این که اساسا آشنا نباشد بلکه تردید و دو دلی دارد بنابراین مبلغان ما یک طریقی دارند که آن نشر معارف اهل بیت(ع) است و یک مقصدی دارند که آن هم تشدید قلوب شیعیان است.

وی اظهار کرد: درباره به راه آوردن و بیدار کردن کسانی که از مجموعه معارف اهل بیت(ع) دور افتاده اند، کارکرد و علامت توفیق ما این است که تا چه مقدار توانسته ایم آن ها را از شر شیاطین جن و انس که همه آن ها زیر مجموعه شیطان هستند، جدا کنیم.

حجت الاسلام الهی خراسانی در ادامه با اشاره به آسیب شناسی تبلیغ گفت: در حال حاضر مسأله درونی شدن معارف بعضی اوقات در تبلیغ ما مورد توجه قرار نمی گیرد. مشکل دیگر ما در تبلیغ، دانه پاشی ها در سرزمین وسیع است که معلوم نیست بالاخره کشت و رشدی اتفاق بیفتد یا نه؟ آنچه که در روایات بیان شده است همان تشدید قلوب است بدین معنا که باید دل گره بخورد و یک اتصال قلبی و دلی اتفاق بیفتد.

وی ادامه داد: در واقع در راستای اصلاح بایستی سبک زندگی که باعث این رفتار اشتباه شده است و آن تصوری که از خدا، اسلام و انسان به صورت نادرست القاء شده است  برطرف شود و تشدید قلب صورت بگیرد.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: برای موفقیت در این عرصه پیشنهاد من این است که در فرصت کمی که در اختیار داریم، انبوه آمیزه ها را اصرار به ارائه نداشته باشیم و لازم نیست همه معارف دین را ارائه بدهیم و همه عیوب افراد در همین زمان اندک اصلاح شود.

وی ادامه داد: از طرفی هم لازم نیست که افراد متعددی را جذب کنیم به هرحال پیامبر اکرم(ص) که خاتم انبیا بودند می گفتند که قانع باشیم به آن هایی  که دل آماده تری برای جذب دارند و بستر ذهنی و قلبی او برای کشت مطلب حق محیا تر است و امیدوار باشیم  که تشدید قلب ایجاد کنیم.

بررسی آسیب شناسی تبلیغ

حجت الاسلام الهی خراسانی در ادامه آسیب شناسی تبلیغ گفت: شاید رفتار حرص آلود و طمع مبلغ باعث بعضی ناکامی ها در امر تبلیغ است بدین معنا که اگر احساس هجوم، غلبه و تصرف شدن به مخاطب دست بدهد بلافاصله مخاطب دروازه های قلبی خودش را می بندد و در این حالت گارد می گیرد و احساس درونی او مانع از اثر نفوذ کلام مبلغ می شود و در این حال فضای پرسش و پاسخ و سؤال های پشت سر هم و مجموعه ای از اشکالات بی پایان به وجود می آید و نباید مخاطب در مبلغ احساس حرص و طمع و فشار ببیند.

وی ادامه داد: در واقع بایستی همان یک نفری که مفیدتر و آماده است را تبلیغ داشته باشیم و برای کسانی که آماده نیستند اصرار نداشته باشیم و اگر فرد حق طلب نیست پرسش های او را در حد رفع وظیفه انجام دهیم چرا که درونی شدن معارف مهمتر از اینست که معارف فراوانی را به افراد بخواهیم منتقل کنیم.

درونی شدن معارف را در اولویت قرار دهیم

حجت الاسلام الهی خراسانی تصریح کرد: اگر می خواهیم افراد  دین دار تر شوند بهتر است همان افراد دین دار را تثبیت سازی سازیم به شرطی که فقط در یک آموزه نمانند و همراه با پیشرفت باشند و به فرد برای توسعه اطلاعات معارفی اش کمک کنیم و اگر به منبع نیاز دارد به او کتاب معرفی کنیم و درونی شدن معارف را در اولویت قرار بدهیم.

وی با بیان این که کثرت معارف و مخاطب را به عنوان اولویت قرار ندهیم که گاه نتیجه عکس می دهد، خاطر نشان کرد: بایستی در امر تبلیغ اُذُن خیر باشیم بدین معنا که مثبت ها را بیشتر بشنویم و گوش دادن خنثی نسبت به هر آنچه که مخاطب ما بدگویی دارد انجام دهیم.

این استاد حوزه علمیه خراسان با بیان این که مشهورترین روایتی که درباره پیامبر(ص) که ایشان را اذن خیر معرفی می کند این است که حرف هایی که شخص برای خودش و یا در رابطه با دیگران  در جهت مثبت اندیشی است پیامبر به آن ها گوش فرا می داد و اگر کسی بدگویی می کرد پیامبر دیگر شنونده نبود، تصریح کرد: شما همراهی و همدلی داشته باشد و در مسیر خیر به سخنان افراد گوش فرا بدهید و اگر می بینید که کسی وارد فضای نامعقولی می شود بهتر است که گوشزد کنید که این موضوع نیاز به گفت و گوی بیشتری دارد و باید یک فرصت بیشتری پیش آید تا بیشتر به موضوع پرداخته شود و این گونه شما اذن خیر می شوید.

حجت الاسلام الهی خراسانی ادامه داد: هیچ نیازی نیست که ما همه پاسخ ها را بدانیم؛ صادقانه می توان گفت که من پاسخ این سؤال را بلد نیستم و درباره اش فکر نکرده ام چرا که این احساس صداقت و قبول مسؤولیت هایی که ما در مقابل ائمه اطهار(ع) داریم قطعا نه تنها از منزلت مبلغان نمی کاهد بلکه بر موقعیت و شأن شما خواهد افزود.

وی اظهار کرد: اگر مخاطب پرسش هایی دارد که بلد نیستید سعی کنید که پرسش را یاد بگیرید و یا بگویید که من درباره پرسش شما فکر می کن و از طرفی هم مرجع پرسش و پاسخ را خودمان معرفی نکنیم و ارجاع به غیر خود بدهیم.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: ارجاع به غیر خود دو فایده دارد؛ یکی این که افراد را درگیر خودمان نمی کنیم و چسبندگی بین خود و مخاطب ایجاد نمی شود و دوم این  که او را فراتر از خودمان و پرسشی که مطرح کرده است به منابع دیگر ارجاع می دهیم که آن ها هم چراغ راه هستند.

وی افزود: در همین راستا اعتمادی نسبت به متخصصان در مخاطب ایجاد می شود از این رو ارجاع به غیر،افراد را به منابع وسیع تر و آشنایی با متخصصان بیشتر رهنمون می سازد و به این موضوع کمک می کند که فقط ما را استثناء ندانند چرا که بعضی از مخاطبان این گونه بیان می کند که ما مثل شما روحانی ندیدیم و ای کاش همه روحانیان مانند شما بودند واین نباید برای شما خشنود کننده باشد و ارجاع به غیر برای این استثنانشدن کمک می کند.

ارجاع به غیر؛ راهی برای تبلیغ سودمندتر

وی ادامه داد: در این صورت اگر مخاطب توانایی  در مبلغ مشاهده کند این موضوع را قاعده حساب می کند و دیگر این که با توجه به فرصت کمی که داریم بهتر است به جای اشباع به سراغ ارجاع برویم و در همین راستا شما مجموعه ای از منابع را انتخاب کنید و به مخاطبان آدرس منابع و سایت های مختلف را در موضوعات گوناگون ارائه بدهید.

حجت الاسلام الهی خراسانی تصریح کرد: شناسایی این پایگاه ها و سایت ها کاری است که به مخاطب شما  کمک می کند که ارتباطش را با منابع دینی ادامه دهد و هم خود مبلغ در موقعیت پرسش و پاسخ اطلاعات وسیعی را دریافت می کند  و هم احساسی که  به مخاطب  منتقل می شود یک احساس جدید و نو در عرصه دین است.

وی افزود: خیلی از مخاطبان ما که اکثر آن ها هم تحصیلکرده هستند احساس ویژه بودن در آن ها باعث می شود که پرسش های خاصی بپرسند و توقع پاسخ های ویژه هم دارند و این مراجعه ها به مراجع رسمی که پرسش ها و پاسخ های وسیع در آن ها هست کمک می کند که به این گروه بفهماند که این پرسش ها، پرسش های ویژه ای نیستند و احتمالا مخاطب دیر رسیده و متوجه نبوده است.

وی خاطرنشان کرد: اشباع مطلب گاه، حس چسبندگی و مرجع کل را در افراد ایجاد خواهد کرد و از طرفی هم فرصت هم کم است و نمی توان اشباع کرد و ارجاع مناسب است و باید مراقبت کرد که محتوای تولیدی پایگاه های مرجع باید رصد شود و پایگاه هایی که ناشناس هستند و به افراد و اشخاصی که سطح پایینی دارند و متأسفانه در این عرصه دکان داری هم وجود دارد ارجاع نشود.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی افزود: مجموعه هایی که ارجاع به غیر نمی دهند زنگ خطری در عرصه تبلیغ دینی محسوب می شوند چرا که نمی شود یک فرد همه چیز بداند و در همه موضوعات متخصص باشد و خودش دستورالعمل می دهد.

 واجب سازی مستحبات و دشوار کردن واجبات، نادرست است

وی یادآور شد: موضوع محوریت رمضان هم بایستی حفظ شود چرا که نمک و چاشنی رمضان را در این موسم تبلیغی باید حفظ کرد؛ به هرحال رمضان مجموعه ظرفیتی در اختیار همه مبلغان قرار می دهد که ارزش و قدر خودمان را بدانیم.

حجت الاسلام الهی خراسانی ادامه داد: از فرصت رمضان باید به عنوان یک زمان خاص برای تلنگر به مخاطب استفاده بشود چرا که مخاطبان ما اکثرا اهل توجه در عمل نکردن به فرامین دینی هستند و ماه رمضان این شیطنت ها را از افراد می گیرد و تأثیر شیاطین در این زمان صفر است و با تلنگر مبلغان می توانند هنرنمایی داشته باشند.

وی افزود: در ماه رمضان سلسله مراتب دینی فراموش نشود؛ واجب سازی مستحبات بدین معنا که مستحبات آنقدر بزرگ نمایی شوند که گویی واجب هستند، کار خطرناکی است و دشوار کردن واجبات هم بدین معنا که نماز شما با این حالت ها هم هیچ فایده ای ندارد، کار نادرستی است./934/پ201/ب5