قوای سه‌گانه در موضوع حجاب دارای مشکل هستند/عفاف جامعه را باید درست کرد نه حجاب آن‌را
به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، در قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب که در 13 دی سال 84 از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده آمده است: پوشش زنان و مردان «حجاب» از شاخص‌ترین نمودهای فرهنگی، اجتماعی در تمدن ایرانی است که پیشینه آن به قبل از ورود اسلام می‌رسد، و با ورود فرهنگ اسلامی به ایران به اوج تعالی و منتهای ارزش و اعتبار خود می‌رسد.
حجاب و عفاف پدیده مذهبی ـ ارزشی مهمی در تعالیم اسلامی است و توجه به زمینه‌های فرهنگی ـ اجتماعی به عنوان بستر آن بسیار شایسته و لازم است و اشاعه و تعمیق آن نیازمند آموزش‌های بنیادین و مداوم در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع است.
بدیهی است که در کنار شرایط مساعد اجتماعی برای ارزش تلقی کردن و الگوپذیری این فرهنگ، نیازمند درونی و نهادینه شدن آن در وجود افراد است بدون شک رسیدن به این هدف نیازمند مشارکت و توجه جدی همه نهادها و دستگاه‌ها به صورت مستمر و هدفمند است.
در این قانون راهکارها، سیاست‌ها و حتی جزئیات وظایف تمام نهادها و دستگاه‌ها به صورت کامل بیان شده ولی باید دید هر دستگاهی به چه میزان نسبت به آن پایبند بوده که در گفت‌وگوی تفصیلی سرویس اندیشه خبرگزاری رسا با حجت‌الاسلام مهدی بیاتی این موضوع مورد پیگیری قرار می‌گیرد.
حجت‌الاسلام بیاتی کارشناس و مبلغ عفاف و حجاب در رادیو و تلویزیون است که بیش از 8 سال به صورت متمرکز در این زمینه فعالیت کرده و می‌کند و در طرح‌های مختلفی در حوزه عفاف و حجاب همکاری داشته است. وی همچنین به مدت دو سال مشاور قائم مقام وزیر کشور سابق در زمینه عفاف و حجاب بوده که اکنون ریأست مؤسسه فرهنگی پژوهشی طهورا را بر عهده دارد.
در ادامه بخش‌هایی از این گفت‌وگو تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.
رسا ـ شیوه‌های نشر فرهنگ حجاب از سوی مجموعه‌های مردم نهاد چیست؟
نخست باید نکته‌ای را بگویم و آن اینکه از فوائد فعالیت مردمی خصوصا در مسائل دینی، خارج شدن از کلیشه و احساس نیاز واقعی گروهی از مردم برای فعالیت را به دنبال دارد و این بسیار خوب است. ولی درباره سؤال شما باید بگویم چاره‌‌ی برای أثرگذاری نیست مگر با بهره‌گیری از قوی‌ترین ابزار تأثیرگذاری یعنی هنر که رهبر معظم انقلاب در مسأله حجاب به این مهم اشاره کرده‌اند.
البته باید دانست که سطح مجموعه‌های مردمی با یک‌دیگر برابر نیستند، برخی از آن‌ها آمادگی و استعداد انجام کارهای بزرگ را دارند و برخی ندارند. حدود 150 مؤسسه کوچک و بزرگ فعال در حوزه حجاب شناسایی شده‌اند که تنها کمتر از 20 موسسه عقبه فکری، خلاقیت و نمود جدی دارند.
مجموعه‌های مردمی برای اینکه حجاب را برای مردم جذاب، خوش‌آیند و محبوب قرار دهند باید از ابزار هنر استفاده کنند که متأسفانه در برخی از مواقع چنین دقتی وجود ندارد؛ این در حالیست که مجموعه‌های ضد حجاب از ابزار هنر استفاده می‌کنند.
رسا ـ برای مثال چه کاری انجام دهند؟
برخی از مجموعه‌ها همانند مؤسسه ریحانه النبی و خیبر به عنوان مثال وارد بحث نوشت افزار شده‌اند و از تصاویر کودکانه زیبا و جذاب برای ترغیب و تشویق به حجاب استفاده می‌کنند که اجمالا هم درست است. اما تعدادی از مجموعه‌ها بدون در نظر گرفتن روش تبلیغ تصویرسازی جذاب برای کودک که در جای خودش درست هم بوده از همین روش برای سنین بزرگسال بهره می‌گیرند، این به نقض غرض منجر می‌شود؛ در این نمونه از عملکردها، فرد فکر می‌کند تصویر یک خانم زیبارو نیز سبب ترویج و تبلیغ حجاب می‌شود، در حالی که سخت ضربه زننده است.
رسا ـ یعنی سازمان‌های مردم نهاد کار هنری انجام دهند؟
بله؛ هر مجموعه‌ای در حیطه کار خود کار هنر انجام دهد، از فیلم‌سازی و نوشت افزار گرفته تا دیگر مسائل. مجموعه‌ای موفق می‌شود که آموزش خود را هنری بیان کند.
رسا ـ چرا به امر حجاب میان رشته‌ای نگاه نمی‌شود؟ چرا مقوله حجاب را با سایر مقولات نگاه نمی‌شود، آیا بخشی از بی‌حجابی سیاسی، اقتصادی و مشکلات اجتماعی نیست؟!
بنده با کلیت حرف شما موافق هستم و ما در مؤسسه فرهنگی پژوهشی طهورا برای سرفصل‌ها دروس تربیت مربی حجاب این موضوع را میان رشته‌ای دیده‌ایم و از منظر جامعه شناسی و یا روانشناسی و مکتب دینی به مسأله نگاه می‌کنیم.
اما من یک سوال دارم! چرا حجاب سیاسی شده و چه فردی این موضوع را به حاکمیت گره زده‌اند؟! غیر از برخی جاهلان که برای تبلیغ حجاب حیثیت و قدرت نظام را به حجاب گره زده‌اند؟! جالب این است این افراد فکر می‌کردند با این کار می‌توانند حجاب را تبلیغ کنند، این‌ها مؤمن بودند ولی در این زمینه اشتباه راهبردی داشتند که از سال 58 به وسیله مجلس آغاز شد. این نفهمیدن روش تبلیغ حجاب اسلامی است.
به عقیده بنده هیچ رابطه‌ای میان حجاب و مشکلات اقتصادی و اجتماعی نیست، ولی گاهی فرد یک ناعدالتی را مشاهده می‌کند و تصمیم می‌گیرد حجاب خود را رعایت نکند، چرا که خیال می‌کند اگر حجاب را رعایت نکند می‌تواند به نظام اعتراض کند و این فهم اشتباهی است که از سوی برخی مسؤولان به مردم منتقل شده است. مشکلات اقتصادی و اجتماعی مستمسک بی‌حجابی است ولی علت نیستند.
رسا ـ یعنی اگر مشکلات اجتماعی، اقتصادی، ناعدالتی و دیگر مسائل کم شود حجاب بهتر نمی‌شود؟
خیر؛ مشکلات اجتماعی و اقتصادی و... شدت بخش بد حجابی هستند نه علت. این مشکلات رابطه مستقیمی با حجاب ندارند؛ یعنی در صورت اصلاح این امور سهم اندکی در بهبود دارند و علت و انگیزه‌های خودش را طلب می‌کند.
رسا ـ بیشتر توضیح بدهید.
به این قاعده توجه کنید! امکان دارد «الف» در تحقق «ب» 20% مؤثر باشد ولی عدم «الف» در عدم «ب» 60% مؤثر باشد، یعنی برای نمونه برخی از موضوعات در مرحله خود علت 20 درصدی هستند ولی عدمشان در نقیضش علت 60 درصدی است؛ از این‌رو مشکلات اقتصادی و اجتماعی مؤید بی حجابی است، یعنی اگر در جامعه‌ای تنها مشکل اقتصادی باشد سبب بی‌حجابی نمی‌شود. بلکه این علت با یک علت مهم‌تر (ضعف ایمان و کم شدن حیا) سبب بی‌حجابی می‌شود.
یکی از مشکلات ما در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب این است که پوشش بانوان محور و هدف فعالیت‌ها قرار گرفته است. نباید بر سر این موضوع بحث شود که حجاب مردم را باید چگونه درست کرد، بلکه باید برنامه‌‌ریزی صورت گیرد که چگونه عفاف و خود کنترلی جنسی در جامعه تحقق پیدا کند و پوشش یک مصداق آن می‌شود.
عفاف مغز و حجاب پوسته است، درست کردن صرف حجاب اشتباه است؛ بلکه باید عفاف افراد را درست کنیم. در جامعه مهدوی وجدان، حیای درونی، عفاف، عزت نفس و خود کنترلی درونی مردم را کنترل می‌کنند. اگر در کشور ما در جاهای مختلف همانند صدا و سیما، مدارس، مهد کودک‌ها و غیره هدف را عزیز و با حیا شدن افراد قرار می‌دادند، این همه مشکلات نداشتیم. متأسفانه هدف‌گذاری ما اشتباه و روشمان روش طراحی شده از نسخه قرآنی نیست.
پیامبر(ص) نخست مغز افزار و نرم افزار دین را در مردم جا می‌اندازند سپس سخت افزار و ابزار مورد نیازش را معرفی می‌کند؛ از این‌رو در جامعه جاهلیت که افراد بعضی برای عبادت هم عریان بودند پس از طی مراحل و 16 سال و پس از اعلام حکم وجوب حجاب در آن هوای گرم عربستان نیز حجاب خود را رعایت می‌کنند.
رسا ـ مغز دین چیست؟
عفاف، حیا و عزت نفس است. باید عزت در مرام مردم حرف اول را بزند، پیامبر(ص) در روایتی می‌فرمایند «إنَّ لِکُلِّ دینٍ خُلقاً و خُلقُ الاِسلامِ اَلحَیاءُ. هر دینی مرامی دارد و مرام اسلام حیا است.» اسلام نیز تأکید می‌کند فرد در تمام مراحل زندگی و حتی در مسائل جنسی نیز باید حیا داشته باشد و اگر حیا درست شود یک منظومه درست می‌شود؛ ما اصطلاحی را در مؤسسه طهورا به کار می‌بریم به نام سبک زندگی مبتنی بر حیا که برگرفته از همین تعبیر حضرت رسول(ص) است.
عفاف نیز در حقیقت حیای جنسی است و برای اینکه به وجود آید باید یک شبکه درست شود، یعنی نخست مردها غیرت داشته باشند و احساس مسؤولیت نسبت به نامؤسشان داشته باشند و این عفت خانواده را هم تضمین می‌کند. متأسفانه صدا و سیما مرد غیرتمند را یک انسان متعصب و احمق نشان می‌دهد که جلوی پیشرفت خانواده‌اش را می‌گیرد؛ در برخی از نمایش‌ها صحنه سازی و تبینی از غیرت می‌کند که مفهوم غیرت را می‌کشد. اکنون کار به جایی رسیده که برخی از مردان مذهبی جرأت ندارند با همسران خود صحبت کند، بسیاری از مردان دیگر نگهبان خانواده نیستند و نمی‌توانند کودک خود را تربیت کند؛ چرا که ابزارهای لازم را ندارد.
گاهی قوانین ما هم این اقتدار مرد را بیشتر زیر فشار می‌گذارد، به عنوان نمونه در دفاتر ازدواج آن‌چه خدا واجب نکرده را واجب می‌کنند، آیا خدا گفته است فرد حق ندارد بدون اجازه همسر خود همسر دوم بگیرد؟! چرا از خدا دلسوزتر شده‌ایم؟ و حلال را حرام می‌کنیم.
رسا ـ حاکمیت این کار را کرده است؟
بله؛ مجلس کرده است.
رسا ـ کدام قسمت حاکمیت؟
حاکمیت شامل قوه قضاییه، قوه مقننه، قوه مجریه، شورای عالی انقلاب فرهنگی و ... می‌شود. به این نکته توجه کنید که کامل‌ترین قانون کشور ما در موضوع حجاب مصوبه 427 شورای عالی انقلاب فرهنگی است، یک پرسش این است که مسأله این قانون چیست؟ جواب: پوشش و حجاب. چرا؟ چون محور در این قانون عفاف، حیا و عزت نیست که حجاب را هم تأمین کند.
حاکمیت دارای سه عنصر قانون‌گذار، مجری و مجازات کننده در صورت خطا است؛ هر سه این‌ها در مسأله حجاب دچار مشکل هستند. قانون‌گذار نیز از دو بخش مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شده است.
وقتی شورای عالی انقلاب فرهنگی این‌گونه جهت‌گیری می‌کند، وقتی مجلس در سال 62، 66 و 75 در زمینه الزام به حجاب مصوبه دارد، ولی به کنترل جنسی در کل جامعه توجه نمی‌کند، مصوبه ندارد و یا علیه آن دارد چه می‌توان گفت؟ تازه بسیاری نیز عمل نشده‌اند.
نگاه سطحی در برخی مسؤولان ما بیداد می‌کند، فاجعه به بار می‌آورد و باید این موضوع را بپذیریم، هر وقت پذیرفتیم که اشتباه کردیم سیر صعودیمان شروع می‌شود. یک جریان آمریکایی ـ انگلیسی تلاش می‌کند که ما را به انتخاب یکی مغز و یا پوسته وادار کند، عقل سلیم هم که مغز را می‌پذیرد. در حالی که گزینه سومی هم هست به نام حفظ مغز توسط پوسته اسلام؛ قربون صدقه حجاب نمی‌رود بلکه پوشش را برای محافظت از عفاف بیان می‌کند و وای از آن روزی که مردم ما و نخبگان بازی بخورند و ما این دو گروه شدن را بپذیرم، گروهی که می‌خواهد مغز را داشته باشد بدون پوسته و گروهی که می‌خواهد تنها پوسته را به هوای حفظ مغز ولی بدون لحاظ مناسبت آن داشته باشد.
ما سه مفهوم عفاف، حجاب و حیا داریم که اگر حیا و شرم از انجام هر امر قبیح در فرد و جامعه تحقق پیدا کرد، عفاف و خود کنترلی جنسی تحقق پیدا می‌کند و اگر عفاف درست شود فرد عفیف هیچ چاره‌ای ندارد مگر از ابزار پوشش برای اعلام باطن پاک خود بهره گیرد. حیا ریشه، عفاف میوه و حجاب ابزار است؛ فرد عفیف همواره حجاب خود را رعایت می‌کند. شاید نخستین قدم اصلاحی، جرات نقد هر دو گروه تقلیل‌گرا باشد.
رسا ـ حیا در وجود انسان چگونه بارور می‌شود؟
ایجاد و رشد حیا به رشد عقل مرتبط می‌شود. به همین دلیل است که به هر میزان کودکان بزرگ‌تر می‌شوند حیایشان نیز افزایش می‌یابد؛ تقویت حیا با عاملیت عقل صورت می‌پذیرد و اگر در جامعه‌ای افراد پیرو شهوت خود باشند قدرت عقل کم می‌شود.
امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند «در کشاکش انگیزه‌های شهوت و غضب، عقل بشر تیره و تار می‌شود و فروغ خود را از دست می‌دهد.» یعنی عقل به صورت طبیعی قبله نمایی است که مسیر درست را نشان می‌دهد ولی وقتی شهوت به آن نزدیک می‌شود از مسیر اصلی خارج می‌شود. به هر میزان مردم از عقل خود فاصله داشته باشند بی‌حیاتر می‌شوند.
رسا ـ چرا از عقلشان فاصله گرفته‌اند؟
چون شهوات و رسیدن به امور شهوانی آسان است و گناه دم دستشان است. سهولت دسترسی به شهوات خود کنترلی را در انسان کم می‌کند.
رسا ـ یعنی مشکل از تکنولوژی است؟
مشکل از تکنولوژی نیست؛ بلکه مشکل از باز بودن مسیر ورود فضولات دشمن به داخل جامعه است. اگر شما از ابزاری مطئمن استفاده کنید و اسرارتان را به او بسپارید؛ ولی مسیر علم و کنترلش را نیابید بزودی غافلگیر و شکست خواهید خورد، چرا که هجمه دشمن بسیار زیرکانه و پرنفوذ است.
برای جوان ما عرصه بسیار سخت شده، امور شهوانی در دسترس است. از یک سو بستر تأمین فراهم نیست تا نیازهای جنسی خود را تأمین کند و از سوی دیگر بلوغ زودرس دارند؛ وقتی با این اتفاقات تحریک کننده نوجوان ما زودتر از موعد به بلوغ می‌رسد ـ برای نمونه یک فرد در 11 سالگی به سن بلوغ می‌رسد و در 34 سالگی ازدواج می‌کند ـ اکثرا افراد در این فاصله زمانی گرفتار گناه می‌شوند.
رسا ـ این مشکل مردم که با ابزارها تشدید می‌شود را چگونه می‌توان حل کرد؟
با رجوع به نظر اسلام به یک سری ممنوعات همانند مدیریت نگاه و پوشش بدن و خود کنترلی جنسی در محیط عمومی می‌رسیم و از سوی دیگر به یک سری پیشنهادات و مجوزات همانند ازدواج به هنگام(دائم)، ازدواج مجدد دائم و ازدواج موقت و اورژانسی که دین در تأمین نیاز جنسی و عاطفی و بقای نسلی و تمدنی برنامه ریزی کرده است.
/401/993/م