طلاب درباره روزه مباهله وظیفه تبلیغی خود را انجام دهند/کلام باید درس رسمی حوزه شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله جوادی آملی پیش از ظهر سه شنبه در درس خارج تفسیر خود در مسجد اعظم به ادامه تفسیر سوره مبارکه شوری پرداخت و با قرائت آیه «ذَ‌ٰلِکَ ٱلَّذِى یُبَشِّرُ ٱللَّهُ عِبَادَهُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّـٰلِحَـٰتِ ۗ قُل لَّآ أَسْـَٔلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا ٱلْمَوَدَّةَ فِى ٱلْقُرْبَىٰ ۗ وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةًۭ نَّزِدْ لَهُۥ فِیهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌۭ شَکُورٌ ﴿٢٣﴾»، گفت: در این آیه تعبیر سؤال مطرح شد، سؤال سه قسم است، یک قسم سؤال استفهامی که برای فهمیدن است، سائل مطلبی را از مسؤول می‌پرسد تا چیزی را بفهمد.
وی خاطرنشان کرد: قسم دوم سؤال استعطایی است، سائل نیازمند است و از مسؤول چیزی را می‌طلبد تا نیاز خود را بر طرف کند، این که فرمود به سائل‌ها چیزی عطا کنید که آنان حقی در اموال دارند، مانند این که فرمود همه موجودات آسمان و زمین از خداوند درخواست دارند.
مفسر برجسته قرآن کریم به تبیین نوع سوم سؤال پرداخت و گفت: قسم سوم سؤال توبیخی است، مانند این که در روز قیامت فرمود گناهکاران را نگاه دارید که آن‌ها مورد سؤال هستند، همه مسؤول هستند، یعنی سؤال توبیخی، خداوند از پیامبران هم سؤال می‌کند، این که میگویند فلان وزیر مورد سؤال قرار گرفت، یعنی مورد سؤال توبیخی قرار گرفت.
وی درباره آیه «قُل لَّآ أَسْـَٔلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا ٱلْمَوَدَّةَ فِى ٱلْقُرْبَىٰ»، افزود: در این جا خداوند یک سؤال تألیفی و ترکیبی کرده است، از آن جهت که درخواست است یک سؤال استعطایی است و از آن جا که اگر به این سؤال پاسخ صحیح ندهند مورد توبیخ هستند، یک سؤالی ترکیب از درخواست و توبیخ است، برای این که اجر است، یعنی شما بدهکار هستید و حقی از ما بر عهده شما است که باید آن را ادا کنید.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی اظهار کرد: مودت را از ما خواسته‌اند، مودت یک امر قلبی است، امر قلبی مبادی‌ای می‌خواهد،برای همین هم باید مبادی آن را رعایت کرد، قرآن کریم آن مبادی را فراهم کرده است و فرموده که شما باید به اهل‌بیت(ع) علاقه‌مند شوید، راه علاقه‌مند شدن به اهل‌بیت(ع) معرفت یافتن نسبت به آن‌ها است، اگر کسی به آنان دل ببندد به آن‌ها علاقه‌مند می‌شود، برای این که آن‌ها عدل و عقل را به جهان عرضه کردند که عدل و عقلانیت مورد علاقه انسان است پس یقینا مبدا عقلانیت و عدل نیز مورد علاقه انسان است.
وی با بیان این که برخی‌ها کارهایی را انجام می‌دهند تا اهل‌بیت(ع) را می‌شناسند، ادامه داد: برخی اهل‌بیت(ع) را می‌شناسند و بر اساس محبت آنان راه را می‌یابند، در اوایل امر انسان اطاعت می‌کند تا به محبت می‌رسد و در اواخر اعمال خود را محبانه انجام می‌دهد، وقتی اطاعت برای انسان ملکه شد در ادامه بر روی محبت و شکر عمل می‌کند.
صاحب تفسیر تسنیم ابراز کرد: ما نسبت به اهل‌بیت(ع) دو اجر بدهکار هستیم، یکی اجر نبوت و دیگری اجر رسالت است، به همان دلیل که نسبت به پیامبر اکرم(ص) باید اجر بپردازیم، نسبت به اهل‌بیت(ع) نیز باید اجر بپردازیم، خود پیامبر(ص) هم اصل نیست، اصل هدایت و توفیق الهی است، اگر هدایت اصل است ما هم نسبت به پیامبر اکرم(ص) و هم نسبت به اهل‌بیت(ع) بدهکار هستیم.
وی ابراز کرد: گاه انسان کار خیری انجام می‌دهد و آن را حفظ کرد و آن را به محکمه روز قیامت آورد این قابل عرضه است، گاه قبل از این که انسان به محکمه برسد، خداوند در همین دنیا بیشتر می‌دهد، «وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةًۭ نَّزِدْ لَهُۥ فِیهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌۭ شَکُورٌ»، خداوند در محکمه روز قیامت چند برابر پاداش می‌دهد اما گاه در همین میدان کار خیر کاری می‌کند که انسان توفیقاتش چند برابر بشود.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی با گرامی‌داشت روز مباهله ادامه داد: در این روز مباهله ما یک وظیفه‌ای بر عهده داریم مانند روزه و خواندن دعایی که شبیه دعای سحر است که انشالله انجام می‌دهیم، این‌ها کارهای عادی است اما اساس مباهله که یک کار کلامی است و ولایت و عظمت حضرت امیر(ع) را ثابت می‌کند.
عالم زمانه بودن شیخ طوسی
وی با اشاره به این که ماجرای مباهله در برابر چشمان مردم مدینه صورت گرفت، ادامه داد: روز روشن بود که نصارای نجران با پنج تن اهل‌بیت(ع) این مباهله را انجام دادند، قاضی عبدالجبار در المغنی می‌گوید برخی از شیوخ میگویند که علی(ع) در مباهله نبوده است، آن علمی که باید در حوزه شکوفا شود و جلوی این حرف‌ها بایستد علم کلام است که آن در حوزه کم است، کلام باید به عنوان یک درس رسمی در حوزه‌های مطرح شود.
استاد درس خارج حوزه علمیه تصریح کرد: شیخ طوسی آن روز فهمید چه باید بکند، هم فقه و هم اصول و هم حدیث و کلام و هم تفسیر را کار کردند، او مرد روز است، این که می‌بیند آن‌ها هزاران سال می‌مانند برای این مطلب است، اما خیلی‌ها در زمان حیاتشان مرده‌اند، اما کسی همچون شیخ طوسی بمیرد و سالیان سال بعد از آنان بگویند خدا رحمتش کند، ما باید بدانیم که باسواد شدن گناه کبیره نیست، آن علمی که در بین همه و در دست و پای همه است علم نیست، این فضل است و این برای طلاب مقدور است.
وی بیان کرد: شیخ طوسی در همان الشافی فی‌الامامه عظمت و جلال حضرت امیر(ع) را ذکر کرد، فرمود کسی در نزد پیامبر(ص) از ایشان پرسید نظر شما درباره صحابه چیست؟ وجود مبارک پیامبر(ص) نام همه را ذکر کرد، آن شخص گفت چرا درباره حضرت علی(ع) حرفی نزدی؟ پیامبر(ص) فرمودند او جزو اصحاب نیست، تو از اصحاب سؤال کردی از نفس من که سؤال نکردی، شیخ طوسی این مطلب را آورد.
ضرورت برپایی کنگره علمی درباره روز مباهله
حضرت آیت‌الله جوادی آملی با تأکید بر این نکته که ما باید فریاد بزنیم که علی(ع) در مباهله بود، خاطرنشان کرد: اگر مردم عوام هم روزه بگیرند و طلاب هم روزه بگیرند، پس وظیفه حوزه علمیه چه می‌شود، ما باید فریاد بزنیم که علی(ع) در مباهله بود که نگویند ایشان در مباهله نبود، ما اگر بخواهیم گفته‌های دیگران را بازخوانی بکنیم، سواد نیست، حداقل باید حق اهل‌بیت(ع) را ادا بکنیم، حداقل این است که ثابت کنیم امام علی(ع) در مباهله بود و به منزله نفس پیامبر(ص) است و پیامبر(ص) که نمی‌تواند خودش را دعوت بکند.
وی گفت: برای روز مباهله یک کنگره، همایش، جشن و مانند آن لازم است، تا حقانیت امام علی(ع) معلوم شود، ما بدهکار هستیم، باید اجر رسالت را بدهیم، آیا اجر آن حضرت این است که در همان ماه رمضان عزاداری بکنیم؟ ما ابتدا باید اطاعت بکنیم تا به محبت آنان برسیم و بعد بر اساس محبت عمل بکنیم، اگر دیر بجنبیم میگویند که «من یقترف حسنة» ابوبکر است و امام علی(ع) در جریان مباهله نبود.
مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیاة ادامه داد: وقتی جریان علنی باشد اما در کتابی همچون کتاب قاضی عبدالجبار بگوید که بزرگان ما میگویند که امام علی(ع) در جریان مباهله نبود، اگر ما فریاد نزنیم و برهان اقامه نکنیم و مباهله را مطرح نکنیم تنها با روزه گرفتن نمی‌توان کار را پیش برد، حداقل کارهایی که شیخ طوسی(ره) انجام دادند را مطرح بکنیم و آن را برای مردم بگوییم که راه نجات راه پیروی از علی(ع) و اولاد علی(ع) است./914/پ201/ش