گِل مالی؛ روایتی از اوج حزن و اندوه دیار لرستان در روز عاشورا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، آیین گِل مالی از رسومات قدیمی دیار لرستان است که در سوگ از دست دادن عزیزانشان این مراسم برگزار می شود.

گِل مالی یکی از آیین‌ها و فرهنگ قوم لر است که قدمت و تاریخچه چند هزارساله دارد، مردم استان لرستان در روز عاشورای حسینی نیز آیین گِل مالی را در سوگ سرور و سالار شهیدان و یاران باوفایش انجام می دهند.

عزاداران حسینی در روز هفتم محرم که «تراش عباس» نامیده می شود، به حمام رفته و پس از اصلاح سر و صورت و نظافت کامل، تدارکات لازم برای عزاداری روز عاشورا را می بینند.

در راستای برگزاری آیین گل مالی عزاداران لرستانی، جوانان هیأت های مذهبی خاک تمیز و الک شده و هیزم فراهم می کنند، پای خیمه ها حوضچه ی گِل را تهیه کرده و مردم گلاب های نذری را پای حوضچه ها جمع می کنند.

عزاداران لرستانی گِل تهیه شده را در حوضچه ها با گلاب ترکیب کرده و نیمه های شب عاشورا وارد حوضچه های گِل شده و با چهره ای سرتا پا گِل اندود که با گلاب معطر شده است، روایتی از غم و اندوه عزاداران سیدالشهدا است که کنار شعله های آتش که به همین منظور تهیه شده، خود را خشک می کنند.

زنان و دختران لرستانی نیز به یاد مصیبت و بی برادر شدن حضرت زینب(س) چادر سیاه و برخی نیز سر خود را گِل اندود می کنند.

نواختن سازهای حزن انگیز چمرانه در روز عاشورا
صبح عاشورا با به صدا در آمدن ساز و دهل محلی با نوای سوزناک و غم انگیزی به نام چمرانه «چمرونه»، پیر و جوان پای خیمه های خود به عزاداری می پردازند و پس از آن به سمت جایگاه‌های عزاداری و حسینیه‌ها با خواندن نوحه های لری حرکت می کنند.

با سینه زدن عزاداران، گردوغباری به آسمان بلند می‌شود که غم و ماتم از چهره همه ی عزاداران حسینی دیده می‌شود و نوحه های محلی «دستگیر بی دس حسین، دسم بیر»، «ساقی حنا رس حسین دسم بیر»، «ده مین دریای خی، دُر گرو گم کردمه» سر می دهند.

«این بدن از کیست که سر ندارد، عزیز زهراست کفن ندارد، زاده زهراست عزیز زینب، بی کس و یاور صحت ندارد» از دیگر نوحه های عزاداران حسینی در صبح عاشورا است که اشک را بر چهره عزارادان سرازیر می کند.

عشق و علاقه مردم لرستانی به حسین(ع) وصف نشدنی است، در عزاداری ایام محرم به ویژه روز تاسوعا و عاشورای حسینی جوانان این دیار در هرجای کشور که باشند، برای برپایی عزاداری روز تاسوعا و عاشورا به دیار لرستان باز می گردند.

آیین گِل مالی دیار لرستان نشان دهنده اوج ارادت مردم این استان در عزاداری بی ریا و به دور از تکبر برای سیدالشهدا و یاران باوفایش است.

مراسم عزاداری مردم لرستان تا ظهر عاشورا ادامه دارد، این مراسم در نهایت با رسمی موسوم به «طوق اشگس» به پایان می رسد.

عزاداران لرستانی پس از پایان مراسم با حضور در مزار شهدا، مصلی های نماز جمعه و جایگاه های معین، همزمان با سرار کشور به اقامه ی نماز ظهر عاشورا می پردازند.

مردم استان از عصر عاشورا به مدت سه شب، با انجام مراسم شام غریبان عزاداری خود را ادامه می دهند.

حجت الاسلام روح‌الدین دریکوند، رییس شورای هیأت‌های مذهبی کشور، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، با تسلیت شهادت سیدالشهدا و یاران باوفایش گفت: دو هزار و 700 هیأت در سراسر استان مراسم عزاداری حسینی را برپا می کنند.

وی با بیان این که در هر استانی مراسم و آیینی خاص در برگزاری عزاداری ایام محرم، به ویژه تاسوعا و عاشورا وجود دارد، افزود: آیین گِل مالی از مراسم سنتی و با قدمتی قدیمی در لرستان است.

حجت الاسلام دریکوند با اشاره به این که قوم لر در زمان از دست دادن عزیزان خویش بر سر و شانه خود گِل می گذارند، یادآور شد: آیین گِل مالی در روز عاشورا نیز نشانی از غم و ماتم عزاداران لرستانی در روز شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش است./9459/201/ب2