صحبت از فقه به معنای استباط از بخشی از دین و بخشی از اعتبارات الهی است
وی افزود: فقه عذر فقهی است که اصول عملیه برائت و احتیاط در آن باشد پاسخ آن باید نظام‌ساز و دارای سیستم باشد و جواب‌ها ناهمسو نباشد.
استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: در فقه پاسخی که هر کس می‌دهد باید فنی، کارآمد و نظام‌ساز در نظر بگیرد.
استاد دروس خارج فقه و اصول، اظهار داشت: فقه دانش کاشف شریعت است بنابراین اگر صحبت از فقه می شود به معنای استباط از شریعت یعنی بخشی از دین و بخشی از اعتبارات الهی است.
حجت‌الاسلام علیدوست بیان داشت: بسیاری وقت‌ها در گفته‌ها شریعت و فقه آمیختگی پیدا می‌کند شریعت معصوم من‌الله است بشر در آن نقش نداشته و اختلاف ندارد در حالی که فقه بشری اختلاف و تفاوت دارد.
وی افزود: منظور از فقه پاسخگوی شریعت خداوند برای حوادث واقعه نیست منظور دانش‌ساخته شده دست بشر است این دانش کاشف شریعت که ساخته دست بشر است احیانا خطا و اختلاف هم دارد.
استاد دروس خارج فقه و اصول، اظهار داشت: ما باید فقه کشف را در نظر بگیرم فقهی که حداالامکان سعی می‌کند کاشف باشد، گستره فقه مانند گستره شریعت است.
حجت‌الاسلام علیدوست گفت: ما نباید فقه و فقیه را مققن تصور کنیم که گفته شود جاهایی که فقه خلا دارد فقیه قانون‌گذاری کند در نگاه اسلامی ما فقیه کاشف است و اسناد کشف از شریعت کرده و قانون‌گذار نیست ما در اسلام قوه مقننه نداریم و اگر برخی نهادها هم برنامه‌ریز هستند مجری قانون مکشوف شرعی هستند.
استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، بیان داشت: علی‌رغم تصور برخی معاصران باید پذیرفت که حوادث نو پیدا داریم در حالی که برخی به آن اعتقاد ندارند ما نمی‌خواهیم بگوییم که هیچ حادثه نو پیدا نداریم.
وی ابراز کرد: منابع چهارگانه که همه پذیرفتند اگر به منابع استنباط توجه کرده و انرژی نهفته در آن را بشکافیم بسیار می‌تواند به فقه ما کمک کند و کتاب فقه و عقل را بر این اساس نوشته شده است.
حجت‌الاسلام علیدوست اظهار کرد: بسیاری از آیات قرآن با توجه به اینکه بعد و قبل آیات مطلبی دارد که در فضای طبیعی نمی‌توان از آن برداشت در یک اصل کرد اما ائمه(ع) گفتند قرآن کتابی جهانی و جاودان است برخورد با یک کتاب جامع جهانی و جاوردان باید برخورد با یک نص باشد.
استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: اشکال ندارد مصلحت را به عنوان تجسم درک عقل یا به عنوان برخاسته از نصوص مبین مقاصد شریعت که بخشی از دین ما است به عنوان منبع در لیست منابع قرار گیرد ما می توانیم بر اساس هنجارها از این منابع استفاده کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در تقسیم کلان آیات و روایات به نصوص مبین مقاصد و شریعت تقسیم می‌شود، برخی مواقع نص مبین شریعت خاص است، اگر ما به این ظرفیت‌ها توجه کنیم می‌توانیم ادعا کنیم که فقه ما پاسخگویی حوادث واقعه است./807/پ201/ش