معامله و اعتماد به خداوند، منفعت طلبی حقیقی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام محمّدکاظم راشد یزدی استاد حوزه علمیه، شب گذشته در مراسم عزاداری شبهای محرم که به همّت هیأت انصارالقائم در محل مسجد امام حسین (ع) مشهد برگزار می شود، گفت: «اِذا سَئَلَکَ عِبادی عَنّی فَإنّی قَریب أُجیبُ دَعوَهَ الدّاعَ اِذا دَعان فَلیَستَجیبوا لی وَ الیُؤمِنوا بی لَعَلَّهُم یَرشُدون» برهان مغفرت پروردگار و مایه امید و دلگرمی هر انسان خطاکاری است.

چطور انسان سفّاک، خلیفه الله می شود؟

حجت الاسلام راشد یزدی ضمن یادآوری داستان خلقت انسان اظهار داشت: زمانی که قرار شد خداوند متعال بشر را خلق کند، به فرشتگان گفت که من قصد دارم مخلوقی را بیافرینم، پرتویی از وجود خود و ذرّه ای از قدرت هایم را در او ودیعه بگذارم و او را جانشین خودم در زمین قرار بدهم، همانطور که قرآن می فرماید «إِذ قالَ رَبُّکَ لِلمَلائِکَهِ إِنّی جاعِلٌ فِی الأَرضِ خَلیفَه».

وی افزود: فرشتگان که پساپرده این خلقت را می دیدند، گفتند «أَتَجعَلُ فیها مَن یُفسِدُ فیها وَ یَسفِکُ الدِّماء وَ نَحنُ نُسَبِّحُ بِحَمدِک وَ نُقَدِّسُ لَک» یعنی می خواهی مخلوقی را خلیفه قرار دهی که در زمین فساد کرده و به ناحق سَفک دِماء خواهد کرد درحالی که ما تو را تسبیح می گوییم و تقدیست می کنیم؟ چگونه انسان سَفّاک را جانشین خودت قرار می دهی؟ خداوند نیز به آنها فرمود «إِنّی أَعلَمُ ما لاتَعلَمون».

توبه پیشینه ای به قدمت عمر بشر دارد

حجت الاسلام راشد موضوع توبه را دارای پیشینه ای به قدمت خلقت انسان دانست و خاطرنشان کرد: حضرت آدم (ع) ترک اولی کرد و به واسطه آن، از نعماتی چند محروم شد اما از ترک اولی خود استغفار کرد، مورد مغفرت خداوند قرار گرفت، خدا توبه او را پذیرفت و ترک اولی او را معفو داشت. این اولین توبه بشریّت بود که آن هم مقبول واقع شد.

وی ابراز داشت: درواقع، انسان ممکن است به خاطر گناه از نعماتی محروم شود اما هیچگاه از مغفرت پروردگار محروم نمی شود. با واکاوی آیه اجابت ـ «اِذا سَئَلَکَ عِبادی عَنّی فَإنّی قَریب أُجیبُ دَعوَهَ الدّاعَ اِذا دَعان فَلیَستَجیبوا لی وَ الیُؤمِنوا بی لَعَلَّهُم یَرشُدون»ـ و مطالعه تفاسیر، در می یابیم که خداوند، هفت بار تلویحاً یا ظاهراً از خود و مراتب مغفرتش سخن گفته است.

انسان ترکیبی از مَلَک و حیوان است

حجت الاسلام راشد یزدی با اشاره به حدیثی از امام جعفر صادق (ع) تصریح کرد: از مبحث توبه و قبول آن از جانب پروردگار خصلتی از انسان قابل درک است که در ملائکه و بهائم نظیر ندارد. در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده «إِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالی خَلَق المَلائِکَه وَ رَکَّبَ فیهِم العَقل وَ خَلَقَ البَهائِم وَ رَکَّبَ فیهِم أَلشَّهوَه وَ خَلَقَ الإِنسان وَ رَکَّبَ فیه اَلعَقل وَ الشَّهوَه». یعنی ملائکه سرتاسر عقل و بصیرت و حیوانات سرتاسر شهوت و نافهمی هستند اما انسان ترکیبی از این دو است یعنی قوّه اختیار دارد.

وی ادامه داد: در ادامه حضرت می فرمایند «إِذا غَلَبَ العَقلُ عَلی الشَّهوَهِ أَعلی مِنَ المَلائِکِه و إِذا غَلَبَ الشَّهوَه عَلی العَقلِ أَدنی مِنَ البَهائِم». در حقیقت، انسان که ترکیبی از مَلَک و حیوان است، قوه اختیاری دارد که با یک انتخاب می‌تواند تا أعلی علییّن بهشت صعود کند و در عین حال، با یک انتخاب دیگر می‌تواند تا أسفل السّافلین جهنّم سقوط کند.

حجت الاسلام راشد ضمن استناد به کتاب سِلکِ شِعر مولانا اظهار داشت: در یکی از کتب مولوی، این حدیث به صورت شعر و به تفضیل بیان شده است. این عارف بزرگ می گوید «در حدیث آمد که خلّاق علیم، خلق عالم را سه گونه آفرید» گروه اول فرشتگان هستند «یک گُرُه را جمله عقل و علم و جود، آن فرشته است و نداند جز سجود». گروه دوم نیز حیوانات و بهائم اند «او نداند جز اصطبل و علف، از شقاوت غافل است و از شرف».

وی افزود: اما مولانا بشر را متفاوت از دو گروه قبلی و تلفیقی از آن دو می داند و می گوید «و ان سِیُم هست آدمیزاد و بشر، از ملائک نیمی و نیمی ز خر، نیم خر خود سالک سفلی بود، نیم دیگر مایل علیا بود».

فضل پروردگار به اندازه ای است که حتی درصورت ارتکاب گناه نیز از انسان ناامید نمی شود

حجت الاسلام راشد یزدی خداوند را هادی نیمه حقیقت جو خواند و گفت: خداوند به وسیله پیامبرانی که مبعوث کرد و عقلی که در انسان به ودیعه نهاد که آن هم پرتویی از انوار حکمت متعالیه اوست نیمه حقیقت جو و خداخواه انسان را هدایت می کند تا در دام خطایا و سیئات گرفتار نشود. اما فضل پروردگار به اندازه ای است که حتی درصورت ارتکاب گناه نیز از انسان ناامید نمی شود.

وی تاکید کرد: در اینجا، خداوند رحمان نعمت توبه و استغفار را به بشر عرضه داشت تا انسان های گنهکار را به دامان خود برگرداند. این نعمت به اندازه ای تعالی دارد که گفته شده «التّائِبُ عَنِ الذّنب کَمَن لا ذَنبَ لَه» یعنی خداوند به کلّی گناه فرد معصیت کار را می بخشد و فراموش می کند. در واقع، ناامیدی برای بشر معنا ندارد؛ چرا که مغفرت واسعه خداوند هیچگاه قطع نمی شود، همانطور که امام علی (ع) نیز فرمود در شگفتم از کسی که میتواند توبه کند و ناامید است.

مرحله عالی توبه، زمان تصدیق حکم «إِنَّ الحَسَنات یُذهِبنَ السَّیئات» است

حجت الاسلام راشد یزدی خاطرنشان کرد: مرحله عالی توبه، زمان تصدیق حکم «إِنَّ الحَسَنات یُذهِبنَ السَّیئات» است، یعنی زمانی که نه تنها گناه انسان بخشیده می شود بلکه همان گناه عینا به فضیله و حسنه تبدیل می شود. در میان ما، حتی کریم ترین انسان ها هم چنین تفضّلها و کرامت هایی ندارند. در حقیقت، معامله و اعتماد به چنین خدای رئوفی، عین سود و منفعت طلبی حقیقی است./863/202/ب3