شیوه برخورد با دشمنان را باید از اهل بیت آموخت/ اثبات علم امامت، فلسفه ولایتعهدی امام رضا بود
آیت الله سید محمد حسینی الموسوی زنجانی، از علما و استادان سطح عالی حوزه علمیه خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، پیرامون زندگی امام حسن(ع) و امام علی بن موسی الرضا(ع)، بیان داشت: یکی از فرازهای زندگی امام حسن مجتبی(ع)که درسی است برای ما نحوه برخورد ایشان با دشمنان می‌باشد که این را به ما آموزش می دهند.
شیوه برخورد با دشمن و تبلیغات سوء آن
استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان گفت: آیا ما در تمام احوال باید با خشونت با دشمن رفتار کنیم؟ و به فرمایش «اشداء علی الکفار رحماء بینهم» در هر موقعیتی با دشمن با دشمن با شدت برخورد کنیم یا این که راه‌ها متفاوت است؟
وی ادامه داد: یکی از مسائلی که در اجتماع به آن توجه ندارند مسأله تبلیغات است، تبلیغات خیلی در جامعه اثرگذار است بنابراین شما الان می بینید که یک جنسی را که تولید می کنند بخش اعظم هزینه را اختصاص به تبلیغات می دهند تا مردم بشناسند پس معلوم می شود که تبلیغات در مردم اثرگذار است.
آیت الله زنجانی گفت: بنی امیه هم از این اصل اکثر استفاده را کردند و می بینید در کربلا آب فرات را می بندند به روی اهل بیت(ع) به چه دلیلی؟ می گویند که شما خلیفه مظلوم را در حالت عطش کشتید. نسبت ناروا دادند، دروغ گفتند و تبلیغات سوء کردند که چون خلیفه در حالت عطش جان داد و شما کمکش نکردید ما به انتقام او آب فرات را روی شما می بندیم.
استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان گفت: در کتاب تاریخ مروج الذهب مسعودی نکته ای است بعد از این که خلافت از خاندان بنی امیه برچیده می شود و به بنی العباس می رسد آنجا از اسیرانی که از شام می گیرند و پیش عباسیون می برند قسم یاد می کنند که ما فکر می کردیم یزید پسر رسول خدا است و این گونه تبلیغات کرده بودند ما فکر می کردیم اینان برحق هستند و اصلا فکر نمی کردیم که در اثر تبلیغات خودشان را به جای فرزندان رسول جا بزنند.
داستان مرد شامی و برخورد امام حسن
وی ادامه داد: پس از تبلیغات نباید غافل شد چرا که در جامعه بازتاب و اثر دارد بنابراین می بینیم امام حسن مجتبی(ع) با یک مرد شامی برخورد زیبایی می کند برخورد می کنند با یکی از اهالی شام و چون به آنها گفته بودند که اینها از دین خارج شدند و تبلیغات روی آنها اثر گذاشته بود تا امام حسن(ع) را دید شروع کرد به ناسزا گفتن به حضرت و پدر بزرگوارشان، حضرت در جواب او در حالت تبسم فرمودند که ای مرد شامی من فکر می کنم تو غریبی کار به تو مشتبه شده حقیقت را گم کردی، فکر می کنم که اگر کمی دقت کنی به حقیقت امر پی می بری شما هر مشکلی داری من سعی می کنم حل کنم، اگر از من درخواست داری جواب مثبت می دهم اگر گرفتاری من رفع می کنم، بدهی داری من آن را پرداخت می کنم و هر مشکلی داری باز گو من برای تو آن را حل می کنم با ملاطفت و با نرمش طرف را از موضعی که داشت پیاده کرد.
آیت‌الله زنجانی افزود: این درسی است بر ما که در مقابل دشمنان به یک صورت عمل نکنیم یک عده واقعا جاهل هستند و نمی دانند با جاهل باید رفتاری داشت که او را بیدار کند با شدت نباید برخورد کنیم همه را در یک طناب نبندیم با آنها به یک گونه برخورد کنیم چرا که این شیوه اهل بیت(ع) نیست شیوه برخورد با دشمن هم درجات و مراتبی دارد و اگر درجه، درجه لجاجت و عناد شد آن موقع «اشداء علی الکفار» برخورد می کنیم.
تفکیک نوع دشمنی و برخورد خاص با هر کدام
استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان بیان داشت: ببینید حالات پیامبر(ص) را وقتی گردانهایی می فرستادند به همه سفارش می کردند «بشروا و لا تنفروا» چهره زیبای اسلام را نشان بدهید «بشروا» بشارت بدهید «و لا تنفروا» نفرت ایجاد نکنید زن ها و بچه ها را نکشید و با آنها کاری نداشته باشید با سردسته ها کار داشته باشید. این دستور زیبا مطابق با فطرت انسانها است زن و بچه چه گناهی کردند که آنها کشته شوند چهره زیبای اسلام را باید نشان داد.
وی افزود: یکی از شیوه های عملی امام حسن مجتبی(ع) نحوه برخورد با دشمنان است این شیوه برخورد ایشان سبب شد طرف مقابل از موضع خصمانه عدول کند و بگوید «الله اعلم حیث یجعل رسالته» خدا بیشتر از ما آگاه است که رسالتش را روی دوش چه کسی بگذارد شما شایسته اید که رسالت را به گوش عالمیان برسانید من در موقعیتی بودم که شما و پدرتان را جزء بدترین مخلوقات خدا می دانستم اما با این برخورد زیبای شما من از آن موضعی که بودم پشیمانم خدا را شکر می کنم که خدا من را به حقیقت آگاه کرد.
استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان ادامه داد: از امام حسن مجتبی(ع) یاد می گیریم که با دشمن هم باید درست برخورد کرد ما دو گونه دشمن داریم یک دشمن جاهل و یک دشمن عالم، برخورد با هریک در شیوه اهل بیت(ع) فرق دارد چنانکه فقها فرمودند جاهل هم دو تا است جاهل قاصر و جاهل مقصر، جاهل مقصر را می گویند در حکم عمد است اما جاهل قاصر را معذور می دارند باید بیدارش کرد برخورد این یکی با دیگری نباید یکی باشد بنابراین باید در این امور دقت کرد.
ولایت عهدی امام رضا فرصت اثبات علم امامت از سوی خداوند
آیت الله زنجانی در بخش دوم گفت و گو به بیانی پیرامون امام رضا(ع) پرداخت و گفت: یک تفاوت امامت ایشان با دیگر ائمه دارد آن هم پذیرش ولایت عهدی یک شخص ظالم است جای سوال است که چرا پذیرفت؟ برای اینکه ما این موضع حضرت را بفهمیم باید تاریخ صدر اسلام را خوب مطالعه کنیم.
وی افزود: یکی از تفکرات شیعه این است که امامت مقام و منصب الهی است نه مقام و منصب مردمی پیامبر بزرگوار ما واجد مقام نبوت، رسالت و امامت بود و هر سه مقام را داشت و این سه مقام، مقام الهی است بنابراین پیامبر اکرم بعد از خود امام و مدیریت جامعه را به دست حضرت علی(ع) سپرد و ایشان را تعیین کرد با نصب حضرت علی(ع) دین کامل شد و الا دین ناقص بود.
آیت‌الله زنجانی ادامه داد: توصیه می کنم تاریخ ائمه(ع) را بخوانید حضرت علی(ع) منبع فیض الهی بوده بنابراین فقه شیعه پربارتر از فقه اهل سنت است مسائلی که در این سیصد سال صدر اسلام اتفاق افتاده برای نسل های بعدی راه گشا بوده است که ما از آن به معارف اهل بیت(ع) تعبیر می کنیم.
وی گفت: واقعا اگر معارف اهل بیت(ع) نبود ما راه را گم می کردیم اصلا فلسفه وجود امام راه یابی است؛ «اولئک هم المهتدون» راه یافته هستند، راه را پیدا کردند پس توحید یک راهی است راه را چه کسی بیان می کند؟ آنهایی که اهل توحید هستند و راه را می شناسند بر این اساس است که می بینیم چه قدر به مساله معارف و فهم درک و انس با آنها تاکید شده است.
جلسه علمی مأمون برای تخریب امام
استاد خارج فقه و اصول خراسان بیان داشت: باید صحنه ای پیش می آمد که امامت در منصه ظهور قرار می گرفت که این امامتی که ادعا می شود با خدا ارتباط دارند، علمشان از خدا است این تفکر شیعه که ائمه(ع) هر چه دارند از خدا دارند باید در یک انجمن و شرایطی به بروز و ظهور می رسید و این مرحله پذیرش ولایتعهدی مامون بود نه به خاطر تحکیم حکومت مامون بلکه از یک فرصت استثنایی استفاده کردند برای اثبات این که امامت یک مقام شامخ الهی است.
وی افزود: یک عراقی در محضر حضرت رضا(ع) بود مأمور مأمون به امام رضا(ع) عرض کرد «یابن رسول الله اجب الامیر» امیر شما را برای بحث با علمای ملل و نحل دعوت می کند فرمود الان عصر است من فردا شرکت می کنم وقتی مأمور می رود حضرت به مرد عراقی خطاب می کند به نظر تو برای چه ما را دعوت به مباحثه می کند؟ عراقی گفت می خواهد از علمتان استفاده کند و آیا شما واقعا توان دارید که مسائل مختلف را جواب بدهید؟ حضرت فرمودند ای برادر عراقی شما فردا خواهی دید که من با اهل تورات با تورات و با اهل انجیل با انجیل با اهل زبور با زبور با تمام اقوام ملل با منطق خودشان سخن خواهم گفت و آنها را مجاب خواهم کرد و آن وقت است که مأمون از این کار خود پشیمان خواهد شد.
آیت‌الله زنجانی ادامه داد: مأمون به یکی از فقهای عصر خودش تاکید می کند من می خواهم سوالی از اباالحسن بپرسی که از لحاظ علمی راه فراری نداشته باشد. فردای آن روز جلسه تشکیل می شود و سوالات مطرح می گردد و به تمام سوالات، حضرت جواب قانع کننده می دهد از یهودی ها، مسیحی، مسلمان و اهل سنت و قومیت ها سوالات مطرح می شود یک بخش از سوالات مختص خود مأمون بود که در رابطه با عصمت انبیا آیاتی را که خدا در قرآن نسبت گناه به انبیا می دهد را مطرح می کند و دلیل سازگاری می طلبد.
وی گفت: به تمام سوالات حضرت رضا(ع) جواب داد یعنی صحنه ای پیش آمد که در آن لحظه به همه اثبات شد که امامت حضرات معصومین(ع) از جانب خدا بوده است چون اینها متصل به علم خدا هستند می توانند از هر قبیله ای و از هر قومی با منطق آنان برخورد کنند و پاسخ دهند یکی از افتخارات شیعه همین احتجاجاتی است که امام رضا(ع) با اقوام و ملل داشتند و این روایات را مرحوم صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا جمع آوری کرده است که خیلی کتاب مبارکی است من توصیه می کنم که جوان ها و میان سالها همه از این کتاب استفاده کنند که مباحث توحیدی و معرفتی در آنجا بحث شده است ریزه کاری هایی از مباحث الهی مطرح شده که در مکتب دیگران نمی توانید این مطالب را پیدا کنید.
رسالت حسینی و رسالت رضوی
آیت الله زنجانی بیان داشت: امام باقر(ع) می فرمایند به دو نفر از علمای اهل سنت، که غرب عالم را بگردید، شرق عالم را بگردید نمی توانید از این علوم پیدا کنید این علوم فقط در خاندان ما است این را امام رضا(ع) به منصه ظهور نشاندند و رسالت حضرت همین مقدار بود که بفهماند که امام جامعه باید از طرف خدا منصوب شود.
استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان افزود: این مساله عظمت امامت را نشان داد چرا که راه وصل به این هدف پذیرش ولایتعهدی بود و هیچ راه دیگری نبود باید امام ولایتعهدی را قبول می کرد و علما و بزرگان جهان اسلام و غیر اسلام جمع شوند این سوالات مطرح شود و موفقیت علمی حضرت رضا(ع) در آن صحنه اثبات شود.
وی در پایان گفت: از اینجا حضرت علی بن موسی الرضا(ع) داشتند رسالت الهی را ابلاغ می کردند رسالت الهی اقتضایش پذیرش ولایتعهدی بود «وادخل البیوت من ابوابها» از راهش باید وارد شد. رسالت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) انقلاب بود که حضرت رسالتش را تمام و کمال انجام داد پس رسالت گاهی با خون گاهی با منطق صورت می گیرد. رسالت خونین را امام حسین(ع) و رسالت علمی را امام رضا(ع) انجام دادند./933/301/ب1