کارآمدی اقتصاد مقاومتی در برابر توهم خوش‌باوری به غرب
اشاره: با پیروزی انقلاب اسلامی، غرب، به‌وبژه آمریکا درصدد برآمدند؛ ملتی را که به دنبال استقلال و آزادی است و با آموزه اسلامی استکبار ستیزی قیام کرده است را تسلیم خود کنند؛ اما با هدابت داهیانه امام خمینی(ره) و ایستادگی و غیرت اسلامی و ایرانی مواجه شدند.
از این‌رو هشت‌سال جنگ را بر کشور انقلابی ایران تحمیل کردند؛ اما ایستادگی و مقاومت ملت ایران در هشت سال دفاع مقدس نشان داد که دشمنان نمی‌توانند از طریق نظامی، نظام اسلامی را مورد هجمه قرار دهند؛ بنابراین صحنه مبارزه را به عرصه‌های دیگری همچون اقتصاد و فرهنگ گسترش دادند.
در عرصه اقتصادی، تحریم‌های ظالمانه‌ای علیه ایران اسلامی کلید زدند که این دشمنی‌ها بیشتر به فرصتی برای خودکفایی و شکوفایی دانش‌های بومی منجر شد و انقلاب اسلامی خود را موظف کرد که در عرصه‌های جدید اقتصادی با الهام از آموزه‌های اسلامی، الگو سازی و نظریه‌پردازی کند؛ چنان که رهبر معظم انقلاب نیز با ارائه مفهوم اقتصاد مقاومتی، این مسیر را برای دانشمندان و اقتصاددانان ایران هموار کردند.
اقتصاد مقاومتی نوعی اقتصاد مقاوم، تاب‌آور و پایدار است که در برهه‌هایی همچون زمان تحریم؛ درحالی که اقتصاد روند رو به رشدی دارد؛ تحمل کافی در اقتصاد را به وجود می‌آورد و با تکیه بر منابع خودی، اقتصاد را مقاوم می‌کند؛ یکی از ارکان مهم اقتصاد مقاومتی، موضوع بهره‌وری است که به صراحت در بند سه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی آمده و در سایر بندها نیز به صورت غیرمستقیم به آن اشاره شده است.
در بند سه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی راجع به اصل بهره‌وری چنین آمده است «محور قراردادن رشد بهره‌وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید، توانمندسازی نیروی کار، تقویتِ رقابت‌پذیری اقتصاد، ایجاد بستر رقابت بین مناطق و استان‌ها و به کارگیری ظرفیت و قابلیت‌های متنوع در جغرافیای مزیت‌های مناطق کشور»؛ در همین زمینه با حجت الاسلام والمسلمین عزیزالله فهیمی، استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی و مدیر گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم گفت‌وگوی تفصیلی داشته‌ایم که تقدیم خوانندگان می‌شود.
رسا ـ به نظر شما آیا عناصر و زیرساخت‌های اقتصاد مقاومتی در کشور ما وجود دارد که زمینه پیشرفت نظام اسلامی و تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب باشد؟
عناصر یک اقتصاد پایدار عبارت از نیروی انسانی، دانش، بازمصرف، سرمایه، مواد اولیه و انرژی است که هر شش عامل در کشور ما به اندازه کافی وجود دارد؛ همان گونه که رهبر معظم انقلاب در 19 بهمن 94 درباره اتکا به اقتصاد مقاومتی و عدم اعتنا به لبخندهای آمریکا به سیاستمداران ایران تأکید فرمودند؛ البته این هشدارها در فرصت‌های پیش از این نیز از سوی رهبر انقلاب بیان شده است که نشانه اهمیت مطلب و لزوم توجه دست‌اندرکاران نظام و مردم هوشیار و همیشه در صحنه ما است.
به عنوان مثال در تاریخ 18/6/94 ایشان فرمودند «آمریکا دنبال نفوذ است و دنبال بازکردن راه مذاکره است ... صهیونیست‌ها گفته‌اند بعد از این مذاکرات ما تا 25 سال آینده آسوده‌ایم؛ ما عرض می‌کنیم، اولاً شما 25 سال آینده را نخواهید دید و ثانیاً شما (درآینده) یک لحظه هم در امان نخواهید بود... همین الآن اطلاع داریم که در مجلس آمریکا دنبال توطئه هستند، ما نباید بگذاریم دشمن از در رفته، از پنجره باز می‌گردد.»
رسا ـ با وجود این عناصر پس مشکل کار کجاست که دغدغه‌های رهبری معظم برآورده نشده و ایشان این مسأله را به صورت مکرر به مسؤولان گوشزد کرده و رونق اقتصادی را مطالبه می‌کنند؟
اشکال کار در فقدان اراده و عزم جدی دولتمردان ما است که نگاه به خارج دارند، همان‌گونه که رهبری انقلاب در سخنرانی فروردین ماه 1394 در مشهد مقدس فرمودند «در ایران دو دیدگاه در زمینه اقتصاد وجود دارد؛ نگاه اول، نگاه به داخل و دیدگاه دوم، نگاه به خارج که التبه دیدگاه اول یعنی نگاه به داخل صحیح است».
رسا ـ به صورت کلی و اساسی اقتصاد مقاومتی در مقابل چه اقتصادی قرار می‌گیرد؟
اقتصاد مقاومتی در مقابل اقتصاد عاریتی است که خصوصیات آن برون‌گرا، مصرف‌گرا و دنباله‌رو دیگران است، برخلاف اقتصاد مقاومتی که درون‌گرا، پیش‌رو و مولد است.
رسا ـ چه اشکالی دارد که در ضمن ایجاد رابطه، سروسامانی به اقتصاد داخلی نیز داده شود؟
اشکال کار این است که نخست، آمریکا و غرب برای خودشان چه کاری انجام داده‌اند و آیا توانستهاند مشکلاتشان را با این تز اقتصادی حل کنند که بخواهند آن را برای ما نیز به کار بگیرند؛ همان گونه که آمریکا بدهکارترین کشور دنیا با 17000 میلیارد بدهی و انگلیس با 900 میلیارد بدهی است که اگر می‌توانستند کاری برای خود انجام می‌دادند.
دلیل دوم؛ هانتینگتن در کتاب «How are you» می‌گوید؛ هر سرمایه گذاری دنبال جذب سود است؛ اگر آمریکا نتواند سرمایه من را جذب کند، سرمایه من به سوی چین خواهد رفت، امروزه مشکل خود آمریکا، ضعف در کنترل سرمایه آمریکایی‌ها از فرار سرمایه به چین است.
دلیل سوم؛ با یک محاسبه ساده ریاضی و سنجش سود و زیان، اتکا به اقتصاد غرب و قبول کدخدامداری آنها برای ما سعادت نمی‌آورد؛ به عنوان مثال در دوران اصلاحات با آن همه لبخند به غرب و دعوت غربی‌ها به سرمایه‌گذاری در ایران، فقط 3 میلیارد دلار سرمایه خارجی جدب شد، در حالی که در زمان دولت احمدی‌نژاد به مبلغ 418 میلیارد دلار رسید، در صورتی که لبخندی هم در کار نبود.
لبخندها و خوش‌باوری‌های دولت اصلاحات، قیمت نفت را به 10 دلار رساند و لبخندهای دولت تدبیر و امید، به 25 دلار رساند؛ در حالی که دولت احمدی‌نژاد بی‌لبخند قیمت نفت را به 140 دلار رساند.
دلیل چهارم، فرآیند خوش‌باوری به غرب، سرازیر شدن کالاهای مصرفی آنان در هایپرمارکت‌ها است و تحویل کارخانه‌های از رده خارج شده همچون «هیلمن» که با 8 لیتر مصرف بنزین در 100 کیلومتر هرگز توان مقابله با مدل‌های جدید اتومبیل‌های 4 لیتر مصرف در 100 کیلومتر را ندارد.
دلیل پنجم، تکنولوژی وارداتی واپسگرا است و با کوچکترین تهدید منقطع شده و همچون «شل»، «توتال» و پژو به آشیانه اصلی بر می‌گردد و وبال آن نصیب کشور ما خواهد شد.
رسا ـ برگردیم به عناصر لازم در اقتصاد مقاومتی که فرمودید «در کشور ما این عناصر به‌وفور وجود دارد» مراد شما از وفور عناصر لازم برای اقتصادی مقاومتی به صورت مصداقی چیست؟
همان‌گونه که در فرمایشات رهبر معظم انقلاب ملاحظه کردیم؛ نخست ایران جوانترین نیروی انسانی منطقه را دارد که چنین فرصتی به این زودی‌ها نصیب کشور نمی‌شود؛ ما امروز 900 هزار نیروی فارق‌التحصیل داریم که نسبت به جمعیت کشورمان، بیشترین نیروی مهندس توانمند را در اختیار داریم؛ با وجود 4100 هزار دانشجو که مایه بسی امیدواری است.
از نظر عنصر دوم یعنی دانش؛ شتاب دانش کشور ما نسبت به منطقه، مقام اول و در جهان رتبه 17 است که متأسفانه بعد از دولت فعلی، سیر نزولی داشته است؛ از لحاظ عنصر سوم یعنی انرژی؛ ایران در مجموع نفت و گاز، رتبه اول جهانی را دارد که باید به خوبی از آن بهره‌مند شود و صادرات یکسویه آن به صورت تک محصولی نیز همین مشکلات رسیدن به یکباره قیمت نفت از 140 دلار به 25 دلار، به هم ریختن نظم بودجه را و قربانی توطئه پشت‌پرده کدخدایان را دارد.
از نظر عنصر چهارم یعنی سرمایه؛ نقدینگی موجود در دست مردم 840 میلیارد دلار است که جذب آن معجزه‌آفرین است که به طور کلی با جذب 3 میلیارد دلار سرمایه خارجی دولت اصلاحات قابل مقایسه نیست و در مقایسه با بودجه 200 میلیارد دلاری بودجه کشور؛ این جدب خارجی 5/1 درصد کل بودجه است؛ در حالی که راه انداختن یک فاز عسلویه ماهانه 3 میلیارد دلار مصرف می‌کند.
از لحاظ مواد اولیه؛ ما در ایران همه چیز داریم و به فرمایش رهبری کشور چهار فصل ما، همه رقم محصولی دارد و بی‌برنامگی دولت باعث می‌شود که با وجود پرتغال کشور که هنوز روی درخت‌های است؛ پرتغال خارجی بازار را قُرق نماید و از محصولات معدنی خود نتوانیم به خوبی استفاده کنیم.
من از شما می‌پرسم؛ آیا 15 هزار کارخانه‌ای که تعطیل شده‌اند سرمایه نیستند که همه رقم دستگاه، ماشین، آب، برق، گاز و ساخت و ساز را در اختیار دارند؛ آیا 40 هزار کارخانه‌ای که در حال تعطیلی هستند و با ظرفیت کمی کار می‌کنند، مگر سرمایه و مواد اولیه نیستند که طبق برآوردی سرمایه نهفته در این کارخانه‌ها 50 میلیارد دلار است که جذب 3 میلیارد دلاری سرمایه خارجی در مقایسه با این موارد عددی نیست.
دولت تدبیر و امید باید برای این کارخانه‌ها و سرمایه‌های بالفعل و جمع بیکاران، اقدامی انجام دهد و تدبیری بیاندیشد، به قول قدیمی‌ها باید فکر نان کرد که خربزه آب است؛ همه این‌ها برنامه و نگاه جهادی می‌خواهد که با امید به خداوند، نصرت الهی هم به همراه آن خواهد بود؛ بنابراین لباس عاریتی، ماندگار نیست.
از نظر عنصر بازار مصرف نیز جمعیت ایران 80 میلیون نفر است که جمعیت همسایه‌های کشورما 400 میلیون نفر می‌باشد که دیگر در آنجا تحریمی هم وجود ندارد و با اتصاف مرزهای آبی یک میلیارد و پانصد هزار نفر جمعیت، بازار مصرف ما را تشکیل می‌دهد و صادرات سال‌های گذشته به عراق، روسیه و کشورهای دیگر نشانگر این اشتیاق مصرف است.
رسا ـ در پایان اگر نکته‌ای راجع به موضوع گفت‌وگو دارید، بفرمایید.
سخن پایانی آن‌که در 10 سال گذشته، اقتصاد ژاپن نزول کرد، تحقیق آنها نشان می‌دهد دلیل این سیر نزولی در اقتصاد، نفوذ فرهنگ غربی است که فرزندان ژاپنی، مصرف‌گرا شده و سراغ ماهواره‌ها رفته‌اند.
بر این اساس ژاپن کالاهای خارجی را منع کرده و دستگاه‌های برقی ژاپن به جای 220 ولت با 110 ولت کار می‌کنند؛ کره‌ای‌ها نیز با همین تفکر تکیه بر توان داخلی 12 ساعت کار می‌کنند و مخالف گوشت وارداتی هستند.
در مجموع باید با استفاده بهینه از عناصر و ظرفیتهای موجود همچون نیروی انسانی جوان، دانش و تکنولوژی بومی، سرمایه‌ها، مواد اولیه و انرژی که به عنوان ذخایر ملی موجود است، به اقتصاد مقاومتی و توان داخلی تکیه کنیم و طبق هشدارهای رهبر معظم انقلاب به غرب به‌ویژه آمریکا اعتماد نکنیم.
رسا ـ ممنون از فرصتی که در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید./908/گ403/س