الگوی پژوهش در حوزه حدیثی هویزه ارائه شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد جواد حسنی، محقق و پژوهشگر حوزوی، عصر امروز در نشست علمی از سلسله نشست‌های سید مرتضی که در پژوهشکده حدیث حوزه علمیه برگزار شد با ارائه مقاله‌ای با موضوع الگوی پژوهشی در حوزه حدیثی هویزه، اظهار داشت: شناسایی یک حوزه حدیثی نیازمند گردآوری و تحلیل مطالب مختلفی مانند تاریخ عمومی، جغرافیای منطقه، شناسایی عالمان، آثار علمی و آراء تأثیرگذار آنان است.

وی با بیان اینکه برای تولید یک الگوی حدیثی در آینده، آشنایی با ویژگی حوزه‌ها و مکاتب حدیثی گذشته ضروری است، افزود: حوزه حدیثی هویزه به عنوان یکی از مراکز حدیثی شیعی در دوران متأخر مطرح است و نقطه رشد و پویایی این جریان در دوران حکومت سادات مشعشعی (845 ـ 1176) بوده و در این مقاله سعی شده پژوهشگران را در شناسایی حرکت علمی و حدیثی در هویزه یاری نماید.

حجت الاسلام حسنی آشنایی با منابع مطالعاتی و واژگان کلیدی را از مقدمات ضروری برای پرداختن به یک حوزه حدیثی دانست و خاطرنشان کرد: سه بخش منابع عمومی، منابع اختصاصی و کلیدواژه‌ها از مقدمات ارائه یک الگوی پژوهشی در زمینه حدیث پژوهی است و با این سه مؤلفه می توان به شناسایی حوزه حدیثی هویزه دست پیدا کرد.

وی در ادامه به معرفی برخی منابع عمومی در زمینه موضوعات تاریخی، جغرافیایی، ترجمه‌ها و آثار علمی مسلمانان در این حوزه حدیثی پرداخت و عنوان کرد: از جمله منابع عمومی، کتاب تاریخ غیاثی، نوشته عبدالله بن فتح الله بغدادی(891ق)، کتاب مجالس المؤمنین، نوشته قاضی نور الله شوشتری(1019ق)، کتاب معجم البلدان، اثر ابوعبدالله یاقوت حموی رومی بغدادی(قرن 7 ق)، کتاب أمل الآمال فی علماء جبل عامل، نوشته شیخ حر عاملی(1104ق) و دیگر تواریخ مکتوب مربوط به دوره حکومت مشعشعیان در هوزه را می توان نام برد.

این پژوهشگر حوزوی به منابعی که به صورت اختصاصی به حوزه حدیثی هویزه پرداخته اند اشاره کرد و افزود: اولین اثر در این زمینه کتاب کلام المهدی، نوشته سید محمد فلاح مشعشعی(870ق)، مؤسس دولت مشعشعیان است که در این اثر مباحث مختلفی در بیان اعتقادات مؤلف، فضیلت‌های اهل بیت(ع) احکام و نکات تاریخی وجود دارد.

وی 19 مورد از کتابهایی که در خصوص تاریخ و اوضاع و احوال دولت مشعشعیان است را نام برد و ابراز داشت: این منابع حتی بدون استفاده از کلیدواژه، گزاره‌های اطلاعاتی و تحلیلی را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند که در زمینه پژوهش بسیار کارآمد خواهد بود.

حجت الاسلام حسنی سومین بخش مقدماتی برای شناخت یک حوزه حدیثی را تسلط بر کلیدواژه‌های آن حوزه دانست و یادآور شد: کلیدواژه‌ها سرنخ هایی هستند که پژوهشگر را در بیان مطالب کمک می دهند و با توجه به این که در سده های گذشته زبان عربی زبان علمی و رسمی مسلمانان بوده برای تحقیق در موضوع حوزه‌های حدیثی باید کلیدواژه های عربی طراحی شود.

وی شناخت بستر جغرافیایی حوزه مرد نظر را از اولین کلیدواژه‌ها دانست و تصریح کرد: در هر حوزه نام شهرها و مناطق زیر مجموعه انها باید شناخته شود و و همچنین شناخت وقایع تاریخی معاصر با آن دوره باید کاملا شکل بگیرد که در رابطه با حوزه حدیثی هویزه می توان به فتح هویزه، سقوط اصفهان، واقعه بصره و شهادت شهید ثانی اشاره کرد.

استاد و پژوهشگر حوزه علمیه شناخت شخصیت‌ها و عالمان، خاندان‌ها و حکومت‌ها و جریان‌های فکری معاصر با آن دوره را از کلیدواژه‌های اصلی شناخت هر حوزه حدیثی دانست و افزود: در حوزه حدیثی هویزه تفکراتی مانند ادعای مهدویت، ادعای الوهیت، تصوف، غلو، تناسخ و اخباری گری وجود داشته است که می تواند محققان را برای شناخت این حوزه حدیثی یاری کند.

وی در پایان با بیان اینکه حرکت پویا و اثرگذار در عرصه حدیث نیازمند تهیه یک الگوی حدیث پژوهی دقیق و مجرب است، خاطرنشان کرد: در این مقاله 35 منبع عمومی و اختصاصی و همچنین کلیدواژه هایی برای پیگیری حوزه حدیثی هویزه ارائه شده است و می تواند به احیای این حوزه در زمینه حدیث کمک فراوانی کند.

گفتنی است در پایان برخی اساتید و حوزویان به نقد نکاتی از این مقاله پرداختند و ارائه دهنده از این مقاله دفاع کرد./843/پ202/ی