بالندگی اقتصاد بومی با شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها
به گزارش سروی پیشخوان خبرگزاری رسا، آنچه که من به عنوان شعارِ امسال انتخاب می‌کنم، عبارت است از اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل.این، راه و جاده مستقیم و روشنی است به سمت آن چیزی که به آن احتیاج داریم. البته توقع نداریم که این اقدام و عمل، در ظرف یک سال همه مشکلات را حل کند؛ اما مطمئنیم که اگر چنانچه اقدام و عمل به صورت برنامه‌ریزی شده و درست انجام بگیرد، ما در پایان این سال آثار و نشانه‌های آن را مشاهده خواهیم کرد. (پیام نوروزی مقام معظم رهبری نوروز 95)
استفاده از همه ظرفیت‌های دولتی و مردمی، حمایت از تولید ملی، مدیریت منابع ارزی، مدیریت مصرف ارکان اقتصاد مقاومتی را تشکیل می‌دهند.
یکی از ارکان مهم تحقق و توسعه اقتصاد مقاومتی به صحنه درآمدن مردم برای فعالیت‌های اقتصادی با تأسی به اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.
رکن مهم دیگر قطع وابستگی تمام و کمال به درآمدهای نفتی است که تنها از طریق حمایت از تولید داخلی و کارآفرینی محقق خواهد شد که باز در تحقق این مهم و کارآفرینی، مردم می‌توانند نقش اساسی را ایفا کنند.
برای رشد اقتصاد بدون نفت ناگزیریم از سایر پتانسیل‌های بالقوه کشورمان به‌ویژه در بخش‌های کشاورزی، شیلات، صنایع دستی و غیره بهره ببریم.
از موارد دیگر که به رشد و تعالی اقتصاد مقاومتی کمک می‌کند، مدیریت بهینه منابع ارزی است. در مدیریت مصرف نیز باید مسئولان امر و مردم دست به دست هم داده و با تکیه به آموزه‌های دین اسلام که بر موضوع صرفه‌جویی تاکیدات بی‌شمار و قابل‌توجهی دارد،قدم در راه روشن قناعت و استفاده بهینه برداریم. این‌گونه هم منابع خدادادی کشور حفظ خواهد شد وهم می‌توان سرمایه‌ها و پس اندازها را به بخش تولید هدایت کرد.
بر همین اساس اقتصاد مقاومتی چراغ راه روشنی پیش روی اقتصاد امروز ایران اسلامی در گذر از پیچ‌های مهم تاریخی است و ضرورت دارد مردم و مسئولان در بخش‌های دولتی و غیردولتی در کنار هم در راستای تحقق این امر مهم بکوشند.
امروز بدون شک اقتصاد مقاومتی تنها راه علاج برون رفت از هر نوع تهدید و تحریمی محسوب می‌شود و اجرای منویات رهبر معظم انقلاب در تحقق اقتصاد مقاومتی در اقدام و عمل بیش‌از پیش نمایان و ضرورتی انکارناپذیر محسوب می‌شود.
شناسایی پتانسیل‌های اشتغالزایی در هرمنطقه
مشکلات بیکاری به‌ویژه در قشر تحصیل‌کرده و فارغ‌التحصیل دانشگاهی ما را بر آن می‌دارد تا در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی به مسئله اشتغالزایی به عنوان یکی از عوامل مهم تاثیر‌گذار بر روند رشد و توسعه اقتصاد مقاومتی توجه خاص داشته و از بنیانگذاری نهضت توسعه اشتغال با رویکرد تک رقمی شدن نرخ بیکاری حمایت دو چندانی داشته باشیم.
موسسه توسعه جهانی کارآفرینی پیش‌بینی کرده است در سال 2016 رتبه کارآفرینی ایران در میان 130 کشور به 80 و در میان 15 کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به 14 خواهد رسید که البته رتبه مطلوبی نیست و باید بهبود یابد.
امیر محمدزاده یک کار‌آفرین در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «یکی از راهکارها این است که دولت بودجه مستقلی برای مدیریت بازار کار و توسعه اشتغال در نظر بگیرد، اما این تنها راهکار توسعه اشتغالزایی نیست. حمایت از تکمیل و راه‌اندازی بنگاه‌های اقتصادی، حمایت از بنگاه‌های آماده بهره‌برداری و حمایت از کسب و کارهای کوچک برای توسعه اشتغال و رونق اقتصاد مقاومتی ضروری است.»
کارشناسان علم اقتصاد معتقدند یکی دیگر از راهکارهایی که ما را در تحقق اقتصاد مقاومتی کمک می‌کند، توسعه اشتغال پایدار است. در این مورد نیاز به شناسایی وضعیت موجود در مناطق کشور و استخراج مزیت‌ها و چالش‌های هرمنطقه داریم که متناسب با نقاط قوت و ضعف هر منطقه بتوان فرصت‌های پنهان اشتغالزایی آن منطقه را با مشارکت و حمایت‌های مالی نهادهای مردمی کشف کرده، فرصت‌های موجود را توسعه داده و پایدار کرد.
تقویت‌بخشی پیوند دانشگاه و بازار کار
احمد ملکیان یک استاد مدیریت آموزشی بر این باور است؛ زمانی ویژگی کار‌آمدی به یک نظام آموزشی اطلاق می‌گردد که آینده نظام آموزشی توسعه کارآفرینی باشد.
وی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «فارغ‌التحصیلان مراکز آموزش عالی باید صاحب مهارت در کسب و کار باشند. این مهم محقق نخواهد شد مگر اینکه همگرایی منسجمی بین نظام آموزشی رسمی کشور و مطالبات بازار کار فراهم کنیم. در دانشگاه‌ها باید کارگاه‌های آموزشی ارتقا‌بخشی داشته باشند و قبل از هر شاخه آموزشی، آموزش فنی و حرفه‌ای و گرایش‌های متنوع آن مورد توجه قرار گیرند. تنها از این طریق می‌توان بر کیفیت نیروی کار جهت تامین بازار کسب و کار افزود.»
وی ادامه می‌دهد: «تاکنون بیش از ششصد روش برای پیدا کردن کسب و کار در ایران معرفی شده است، اما کماکان عده بی‌شماری از فارغ‌التحصیلان به فکر استخدام و جذب شدن در فعالیت‌های بدنه دولت هستند. این‌گونه است که آمار نشان می‌دهد 50 درصد جمعیت بیکاران را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند. به نظر می‌رسد زمان آن رسیده که همه سیاست‌ها و تلاش‌ها متوجه توسعه فرصت‌های شغلی مبتنی بر کارآفرینی باشد. خیلی از این فارغ‌التحصیلان بیکار کسانی هستند که ممکن است معدل‌های بالایی هم داشته باشند، اما چون مهارت‌آموزی عملی و کارگاهی را نگذرانده‌اند نمی‌توانند حضور پررنگ و فعالانه‌ای در بازار کار داشته باشند.بنابراین طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان می‌تواند تا حدود زیادی این خلأ را جبران کند.»
ضرورت حمایت دولت از ارتقای کیفیت محصولات تولیدی
محمد کهندل استاد اقتصاد ضمن بیان این مطلب که در اقتصاد شکوفا افزایش درآمد از طریق بهره‌وری است نه افزایش قیمت، می‌گوید: «اگر می‌خواهیم مالیات دریافت کنیم در تبلیغات این‌قدر تکرار نکنیم که مالیات، جهت افزایش درآمد دولت است. مالیات باید صرف تقویت ارکان اقتصاد مقاومتی شود. یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی توجه به فعالیت‌های اقتصادی خصوصی و مردمی است، بنابراین بگوییم مالیات صرف رونق اقتصادی مردم نهاده می‌شود و به خود مردم باز می‌گردد.سنگ بنای غلط نگذاریم.همین که گفته می‌شود افزایش مالیات در پی افزایش درآمدها صورت می‌گیرد، بخش خصوصی هم می‌گوید: پس چرا ما افزایش قیمت نداشته باشیم؟»
وی ادامه می‌دهد: «وظیفه دولت این است که قیمت‌ها را شفاف‌سازی کرده، در بازار رقابت ایجاد کند. هر گونه حرکت بخش‌های اقتصادی دولتی می‌تواند الگویی فرا روی بخش خصوصی نیز باشد. برای مثال اگر دولت به اقتصاد دانش بنیان اعتقادی نداشته باشد و برای تحقق تولید دانش‌بنیان و به‌کارگیری نخبگان علمی هزینه نکند، بخش خصوصی نیز به تأسی از این رفتار برای تولید دانش‌بنیان هزینه نمی‌پردازد.»
این استاد علم اقتصاد با بیان اینکه بخش مهمی از اقتصاد مقاومتی را رقابت بین مراکز تولیدی گوناگون شامل می‌شود، می‌گوید: «اگر راهکارهایی را که به افزایش کیفیت محصولات تولیدی‌مان می‌انجامد نادیده بگیریم، در توسعه اقتصاد مقاومتی موفق نخواهیم شد. اصل اقتصاد مقاومتی رقابت کردن در بازار و افزایش کیفیت تولیدات است. متاسفانه برای این موارد مهم و ایجاد حس رقابت در بازار و افزایش کیفیت تولید هیچ‌گونه تسهیلاتی در برنامه بودجه سال 95 مدنظر قرار نگرفته است.»
اقتصاد مقاومتی نیازمند فرهنگ‌سازی
اقتصاد مقاومتی یک نهضت و یک جهاد است. باید ضربتی عمل کرد و هر چه سریعتر مبانی توسعه اقتصاد مقاومتی را استخراج کرده پیش روی مردم قرار داد. این موضوع نیاز به فرهنگ‌سازی نیز دارد.
سیف‌الله یار‌محمدی یک کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: «این طور نباشد که از اقتصاد مقاومتی سخن به میان آید، اما در عمل همان راه گذشته خود را در پیش بگیریم. قبل از مردم باید مدیران نگاه جدیدی پیدا کنند. تنها وظیفه مسئولان این نیست که از پشت تریبون شعار داده و دائما توصیه به خرید داخلی داشته باشند، اما راهکارهایی در پیش نگیرند که کیفیت کالای داخلی افزوده شود و قیمت‌ها پایین بیاید.»وی ادامه می‌دهد: « اگر این شعار بخواهد عملی شود، باید نشأت گرفته از شعور تمام جامعه باشد.وقتی بحث شعور به میان می‌آید، فرهنگ مطرح می‌شود. به این معنی که اگر بخواهیم اقتصاد مقاومتی را به معنی واقعی محقق کنیم، نیاز به توسعه فرهنگی داشته و فرهنگ‌سازی ضروری است.»
الگوی مصرف جهت‌دهنده به اقتصاد مقاومتی
الگوی مصرف، تولید را جهت می‌دهد و این دو در کنار هم، جهت سرمایه‌گذاری را مشخص می‌کنند.
رونق تولید داخلی و کاستن از وارداتی که می‌تواند به افول و کم رونقی و توقف واحدهای تولیدی داخلی منجرشود، موجب استقلال اقتصادی، قطع وابستگی به خارج و ارتقای تکنولوژی در سطح کلان‌تر می‌شود. البته باید در زمینه الگوی مصرف به‌گونه‌ای عمل کرد که اقتصاد مقاومتی به معنای تحمیل فشار به مردم نباشد.
سیدقدیر هاشمی یک دانش‌آموخته علم اقتصاد برایمان می‌گوید: «افزایش بهره‌وری در تولید،کاهش قیمت تمام شده تولیدات، کیفیت بهتر و خدمات بیشتر در رقابت با تولیدات خارجی و کاهش واردات، حمایت از تولید ملی به‌ویژه تولیدات استراتژیک، فعالسازی سیستم‌های حمایتی پولی و مالی و بیمه‌ای بخش تولید برای تحرک در اقتصاد داخلی و نیز حمایت از صادرات کالاهای غیرنفتی همگی می‌توانند از راهکارهای کارگشا در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی باشند.»
این کارشناس اهل فن ادامه می‌دهد: «افزایش واردات دانش فنی، خطوط تولید و ماشین‌آلات در ازای کاهش واردات کالاهای مصرفی با توجه به اهمیت این نوع معاملات در عصر اطلاعات، همزمان با تولید علم وتولید دانش فنی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان باید جدی گرفته شود.توجه به معضل تورم و برقراری یک نظام قابل پیش‌بینی و قابل مدیریت در قبال شاخص تورم و تطبیق آن با سطح حقوق و دستمزدها و نیز قیمت ارز در پیشگیری سیاست‌های بهینه در این فرآیند موثراست.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها در روند تامین کالاها به این معنا که به محض اعمال تحریم در برخی از کالاها، شکل‌دهی به عزم ملی در حوزه فناوری، صنعت و تجارت برای ایجاد خود‌کفایی کامل یا حداقل خود‌اتکایی در تولید و تامین این اقلام وجود داشته باشد. برقراری ارتباطات خاص اقتصادی با برخی از کشورهای دوست، گسترش ارتباطات اقتصادی با کشورها و بلوک‌های منطقه‌ای و گسترش شرکای تجاری از یک شریک عمده به چند شریک کوچکتر راهکار دیگری در مسیر توسعه اقتصاد و نیز یافتن بازارهای جدیدتر برای فروش محصولات داخلی است./998/102/ب2
منبع: روزنامه کیهان