نوآوری های فلسفی و کلامی علامه طباطبایی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا درمشهد، همایش نوآوری های فلسفی و کلامی علامه طباطبایی(ره) صبح امروز به مناسبت سی و پنجمین سالگرد ارتحال این عالم بزرگوار در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.

محمد سعیدی‌مهر، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این همایش درباره آرای کلامی علامه گفت: صفات خداوند نزد فیلسوفان مسلمان به دو دسته حقیقی و اضافی تقسیم می‌شود اما دیدگاه اکثر فیلسوفان این است که بسیاری از صفات خداوند در هر دو دسته قرار می‌گیرند.
وی درباره دیدگاه علامه طباطبایی(ره) در مورد صفت اراده الهی، تصریح کرد: در بحث اراده الهی، دیدگاه رایج این است که نگاه در ذات و هم در اراده، فعلی است، ملاصدرا نیز معتقد است اراده الهی، هم صفت فعل و هم صفت ذات است که این تفکر را از محروم میرداماد گرفته است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس اضافه کرد: علامه طباطبایی(ره) نیز در این زمینه می‌گوید اراده ذاتی نداریم و در واقع اگر بخواهیم اراده را بیان کنیم، اراده قابل فرو کاستن به علم و حب نیست چرا که در ذات، اراده اساسا از صفات فعل است.
سعیدی‌مهر یادآور شد: علامه طباطبایی(ره) به شدت بر نبود اراده ذاتی مقاومت می‌کرد و در کتاب «اسفار» می‌گوید انطباق مفهوم اراده به تنهایی بر علم ذاتی، ممنوع است؛  علامه معتقد است ما مفهوم اراده را از خودمان شروع می‌کنیم و اراده در ما یک مفهوم نفسانی است که در قالب فعل در آمده است.

استاد دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی(ره) در نوآوری های خود، نقدی بر سنت فلسفی صدرایی نیز داشته که در واقع ملهم از آیات و روایات است.

در ادامه این همایش علیرضا کهنسال، استاد دانشگاه گفت: اگر درباره سایر اندیشمندان باید دنبال نوآوری ها گشت، درباره علامه طباطبایی(ره) باید دنبال اقدامات غیرنوآورانه بود چرا که در کارهای ایشان کمتر کاری نوآوری نبوده است.

وی درباره «قول مقبول(معقول) در اتحاد عاقل و معقول» از نگاه علامه طباطبایی(ره) به دلیل اثبات اتحاد از نگاه فلاسفه اشاره و اظهار کرد: ملاصدرا اتحاد عاقل ومعقول را (که برگرفته از اشراق و شهود است)از ابداعات خود می داند و می گوید ادراک و مدرک در رتبه واحد با هم متحد هستند و چنین استدلال می کند که اتحاد عاقل و معقول از مصادیق وجود بالغیر است و وجود بالغیر، وجودی ناعت است و وجود ناعت هم به نحوی است که خارج از مرتبه منعوت خود نیست اما این به معنای اتحاد ناعت و منعوت نیست.

کهنسال در ادامه به نقد علامه طباطبایی(ره) بر نظر ملاصدرا اشاره و دفاعیات ملاصدرا و نیز قول حکیم سبزواری در زمینه اتحاد عاقل و معقول را تبیین کرد./930/پ201/ج1