درد دل ها و انتظارات برگزیدگان و منتخبان کتاب سال حوزه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، هجدهمین همایش کتاب سال حوزه در حالی در مدسه امام کاظم(ع) قم به کار خود پایان داد که 38 نفر از برگزیدگان، افراد شایسته تقدیر و افراد شایسته تحسین معرفی و تجلیل شدند.

یکی از مسائل قابل توجه در این همایش که در کمتر همایش و نشستی به چشم می خورد، بیان درد دل ها و پیشنهادها و انتقادات منتخبان نسبت به همایش بود که البته نه همه این افراد بلکه به مقتضای زمان کوتاه باقی مانده در پایان همایش تعدادی از افراد سخنانی ایراد کردند.

ارزیابی و داوری سطح کیفی بالاتری پیدا کند

حجت الاسلام حسین بستان که کتاب وی در این همایش با عنوان «جامعه شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی» در گروه علوم اجتماعی، حائز رتبه شایسته تقدیر شده بود، عنوان کرد: به عقیده من این همایش در راستای ترویج و توسعه تحقیق و پژوهش در حوزه است و به همین جهت بهتر است برای بحث ارزیابی و داوری که هر ساله تأملات جدی روی آن صورت می گیرد بازهم کار جدی شود تا سطح کیفی آثار بهتر و بالاتر بشود.

وی که استاديار گروه جامعه شناسي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز هست تأکید کرد: داوران هرچه قدر بیشتر دقت کنند بهتر است ولی به عقیده من باید برای شاخص های و معیارهای ارزیابی نیز برنامه مدونی پیش بینی شود چراکه ممکن است یک اثر نزد یک داور با یک سلیقه حائز رتبه عالی شود ولی داور دیگر چنین نظری نداشته باشد.

لزوم اطلاع رسانی ملاک های ارزیابی

حجت الاسلام حسین عشاقی نیز از افراد شایسته تقدیر در این همایش اشکالاتی به ارزیابی وارد کرد و گفت: به نظر من ملاک ارزیابی هایی که در داوری ها اعمال می شود باید قبل از نوشته شدن کتاب یا هر اثر دیگری اطلاع رسانی شود، چراکه گاهی فردی وارد نوشتن کتاب یا اثر پژوهشی می شود ولی ملاک های ارزیابی را به صورت دقیق نمی داند.

وی که با کتاب «گام های پسین در فلسفه برین» از گروه علمی فلسفه حائز رتبه شایسته تقدیر شده بود اضافه کرد: باید مسائلی که از نظر شما مدخلیت بیشتری در احراز رتبه های برتر دارد قبل از برگزاری همایش و حتی قبل از نوشتن اثر اطلاع رسانی شود.

شاخص های ارزیابی به بحث و بررسی گذاشته شود

در ادامه حجت الاسلام علی‌اکبر بابایی از برگزیدگان همایش هجدهم نیز به بیان نکاتی در ملاک ارزیابی پرداخت و عنوان کرد: باید خود معیارها و شاخصه های ارزیابی هر کتاب یا اثر علمی و پژوهشی به بحث گذاشته شود به صورتی که صاحب نظران دور هم بنشینند و بعد به نتیجه ای که رسیدند، آن را به همه نویسندگان ارسال کنند.

وی که با کتاب «قواعد تفسیر قرآن» در این همایش یکی از 10 برگزیده لقب گرفته بود، تأکید کرد: اگر این کار صورت بگیرد از جهت علمی و پژوهشی آثاری به دست می آید که در جهت پیشبرد اهداف دینی دارد مؤثر است؛ نه صرفا برای اینکه ما شاخص ها را اعلام کنیم تا فرد کتابی بنویسد که حائز رتبه شود.

وی عنوان داشت: یکی از مسائل لازم برای ارتقای سطح کیفی همایش، نیاز سنجی و کشف موضوعاتی است که برای جامعه ضروری تر است، به همین جهت باید برای این کار نیز نوعی هم فکری شود و در آخر نیز اطلاع رسانی شود تا اولویت ها برای پژوهشگران بهتر قابل شناسایی باشد.

نباید فرایند علمی ارزیابی فراموش شود

همچنین حجت الاسلام سید کاظم سیدباقری از افراد شایسته تقدیر این همایش بود که وی در بیان نقطه نظرات و دیدگاه های خود گفت: به نظر می رسد در کل فرایند ارزیابی آثار آن چیزی که نباید گم و یا فراموش بشود، فرایند علمی ارزیابی است؛ به عنوان نمونه اگر کتابی در فرایند علمی با نمره ای شایسته تقدیر شد، نباید گروه دیگری خلاف آن را بیان کرده یا رتبه را پایین تر بیاورند.

صاحب کتاب «قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم» تصریح کرد: شما فرایند علمی و دقیق وسنجیده که ای به داوران می دهید نباید خدشه دار شود، چراکه عدم رعایت مسائل مربوط به فرایند علمی، کتاب سال حوزه را با چالش مواجه می کند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ اسلامی اضافه کرد: نکته دیگر هم اینکه کتاب «فقه سیاسی شیعه» بنده در سال 89 در همین همایش شایسته تقدیر شد ولی در جشنواره بین المللی فارابی عنوان برگزیده را کسب کرد و به عقیده من شما عناوین را درست قرار نداده اید و به نظر من عنوان شایسته تحسین اصلا عنوان قابل احترامی نیست و در حد این است که به فردی که عمری روی کتابی وقت گذاشته است بگویی آفرین کتاب خوبی نوشتی.

وی تصریح کرد: بهتر است مثل همه همایش ها از عنوان های برگزیده اول، برگزیده دوم و برگزیده سوم استفاده شود و عناوین شایسته تقدیر و شایسته تحسین تعبیرهای خوبی نیست.

ضرورت ارتقای همایش کتاب سال در حوزه بین الملل

یکی از افراد شایسته تحسین در این همایش یعنی حجت الاسلام سیدعبدالله حسینی نیز با بیان اینکه حوزه علمیه قم مرکز دینی و مذهبی تشیع است، یادآور شد: ما توقع داریم این همایش فراتر از سطح جمهوری اسلامی ایران باشد و به عبارت دیگر بتوانیم کتاب سال حوزه را در سه بخش داشته باشیم.

صاحب کتاب «تعامل شیعیان امامیه با دیگر مسلمانان در سه قرن اول هجری» افزود: بخشی برای حوزه علمیه قم و طلاب قم، بخشی هم برای حوزه های سراسر کشور و مناطق مختلف جهان تا بتواند ارزیابی مستقلی داشته باشند و بخشی هم اشراف بر فعالیت های کل دنیا است که نسبت به شیعه صورت می گیرد تا کتاب هایی که ارزش خواندن دارد معرفی شود.

در ادامه سید غلامرضا حسینی مدیرعامل سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که به عنوان یکی از دو ناشر برگزیده در همایش هجدهم حاضر بود، اظهار داشت: همایش کتاب سال حوزه مدل خوبی است که قابل تعمیم به مراسمات دیگر هم است.

از نشر اخبار غیر واقعی در مورد همایش جلوگیری شود

وی تصریح کرد: نکته مهم اخبار حاشیه ای است که از همایش دیده می شود و به نظر جالب نیست، بناربراین اگر اطلاع رسانی دقیقی برای جلویگری از نشر اخبار غیر دقیق صورت بگیرد کار بسیار بهتر و با کیفیت بیشتری ادامه پیدا می کند.

حسینی با بیان این که بخشی از ارزیابی داوران به ناشر برمی گردد، یادآور شد: اگر ناشری کار خود را درست انجام ندهد حق نویسنده را ضایع کرده است، به همین جهت است که باید این همایش برای این مسأله نیز چاره اندیشی کند.

ضرورت ارتقای رتبه علمی همایش

خانم دلبر شجاع آباجلو، استاد دانشگاه کشاورزی منابع طبیعی خوزستان که در این همایش حائز رتبه شایسته تحسین شده بود نیز خاطرنشان کرد: باید در مرتبه کلان برای این همایش برنامه ریزی های جامعی صورت بگیرد، به عنوان نمونه یکی از آثار بنده در همایش بانو امین رتبه برتر گرفت، ولی وقتی به دانشگاه ارائه دادیم هیچ امتیازی ندادند چراکه معتقد بودند این جشنواره از جشنواره های وزارت علوم نیست.

صاحب اثر«معاد شناسی فلسفی ابن سینا و ملاصدرا و ارزیابی آن برمبنای قرآن کریم» افزود: ما امیدواریم دراین همایش نیز که اساتید دانشگاه در سطح کلان شرکت می کنند برنامه ریزی برای ارتقای سطح علمی همایش صورت بگیرد که این کم لطفی نسبت به پژوهشگران و منتخبان همایش صورت نگیرد.

یاسر عسکری مدیر تأمین محتوای دفتر نشر معارف با بیان اینکه روال چندساله اخیرهمایش این است که از قبل مشخص است که چه کسانی تقدیر می شوند، عنوان داشت: این مسأله هرساله تکرار می شود و هنوز فکری برای آن نشده است و به عقیده من اینکه از یک عالم درگذشته تجلیل شود، تشویقی برای علم و جایگاه علم نمی شود.

وی اضافه کرد: این همایش بیشتر به موضوعاتی می پردازد که مورد نیاز شرایط فعلی جامعه نیست و به نظر می رسد مباحثی مثل محیط زیست، موانع نظری هنر، جریان های روشن فکری، غرب شناسی و یا ادبیات پایداری بیشتر جای کار دارد، هرچند در جشنواره های بزرگ مثل کتاب سال جمهوری اسلامی روی این مسائل کار می شود ولی ما در حوزه برنامه ای نداریم.

وی خاطرنشان کرد: ما به عنوان یک ناشر که فضای فرهنگی حوزه را رصد می کنیم می دانیم که تعلقات فکری و سیاسی بیشتر در این همایش به چشم می خورد که درست نیست و مطلب آخر آنکه نباید برای تقدیر به صرف نام بردن بسنده کنیم بلکه باید از تک تک افراد به صورت رسمی و حضور تجلیل به عمل آورده شود.

گستره جغرافیایی همایش توسعه پیدا کند

یکی از سخنرانان در این قسمت حجت الاسلام سید محمدرضی آصف‌آگاه از برگزیدگان این همایش بود که وی با اشاره به برگزاری کتاب سال حوزه به عنوان یک اتفاق بزرگ در حوزه علمیه خواستار توسعه و بزرگ تر شدن این همایش شد.

وی که در جشنواره هجدهم کتاب سال با ارائه پایان نامه سطح چهار با عنوان «شؤون معصوم و نقش آن در استنباط» حائز رتبه برگزیده شده بود ابراز داشت: به عقیده من برای ارتقای سطح کمی و کیفی این همایش بهتر است به برگزاری آن در قم بسنده نشود و در شهرهای دیگر نیز به صورت گردشی برگزار شود.

در پایان تعداد دیگری از حاضران تقاضای وقت برای بیان دیدگاه های خود داشتند که به علت پایان یافتن زمان همایش و تلاقی آن با اذان ظهر نوبت به آنها نرسید و حجت الاسلام حقی دبیر همایش به جمع بندی خواسته های مطرح شده پرداخت و اذعان داشت: تمام سعی و تلاش خودمان را به کار می گیریم تا در همایش سال آینده از مشکلات امسال کم کنیم و همایشی در سطح حوزه علمیه قم برگزار کنیم./1330/ز404/ج