صاحب نظران انقلاب را بازخوانی کنند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رییس جمهور با حضور در هشتمین جشنواره بین‌المللی فارابی که صبح امروز یکشنبه در سالن اجلاس سران برگزار شد، ضمن ابراز خوشحالی از حضور در جمع پژوهشگران و نویسندگانی که در زمینه علوم انسانی و اسلامی تلاش می کنند، گفت: جشنواره فارابی همواره به عنوان تجلیل و تکریم از صاحبنظران علوم انسانی و اسلامی چه فرهیختگان داخلی و چه آنانی که راجع به اسلام و ایران و انقلاب در خارج از کشور تلاش می‌کنند برگزار می شود.
وی، گفت: انتخابات به عنوان افتخار انقلاب اسلامی است و خوشحالیم که در طول 38 سال حداقل 34 انتخابات برگزار کردیم. یکی از افتخارات این انقلاب جوان بودن آن است که این امر به دلیل انتخابات متعدد به دست آمده است.
حجت الاسلام والمسلمین روحانی، ادامه داد: در کشور سالی یکبار و حداقل دو سال یکبار پای صندوق انتخابات می‌رویم. مگر می‌شود پای صندوق انتخابات رفت، بدون اخلاق. مگر می‌شود پای صندوق انتخابات رفت، بدون مراعات قواعد بازی. این بار بر دوش کیست؟ بر دوش شما فرهیختگان و عالمان علوم انسانی و اسلامی است.
وی با طرح این سوال که مشکل اقتصاد جامعه را چه کسانی باید حل کنند، گفت: چه کسانی باید شرایط اقتصادی جامعه را تبیین کنند. مگر امروز یکی از مشکلات بزرگ ما مساله اقتصاد نیست، مسلله رشد و رونق اقتصادی نیست، خروج از رکود نیست، علم مدیریت بر دوش کدام رشته‌ها است. مگر این علوم انسانی نیست که بار مسؤولیت سیاست‌گذاری و شیوه سیاست‌گذاری و چهارچوب سیاست‌گذاری و مدیریت جامعه را بر دوش دارد.
رییس جمهور، گفت: حتی اگر از اقتصاد و تحول اداری و تحول در سیستم بانکی که امروز یک مشکل بزرگ در جامعه است بگذریم و به مسائلی نگاه کنیم که به ظاهر صرفا با دیگر علوم آنها قابل حل و فصل است باز هم باید به این نکته توجه کنیم که علوم انسانی نقش بسیار تأثیرگذاری خواهد داشت.
حجت الاسلام والمسلمین روحانی با بیان اینکه اگر مشکل سلامت در جامعه داریم و تحول سلامت را خواهانیم آغازش از فرهنگ سلامت است، تصریح کرد: این فرهنگ سلامت بر دوش پزشکی نیست، پزشکی درد را می‌شناسد و درمان می‌کند؛ اما فرهنگ سلامت، بارش بر دوش همه است، ایجاد فرهنگ کار بر عهده کیست؟ وجدان کاری را چه کسانی باید به وجود آورند؟ بار سنگینی بر دوش اندیشمندان علوم انسانی است.
وی افزود: اگر مشکل آب داریم و باید این معضل را حل و فصل کنیم، و منابع آبی را درست مدیریت کنیم و شیوه‌های جدید آبیاری را بیاموزیم که همه این‌ها درست است، همچنین از ذخیره آبی درست استفاده کنیم، از منابع جدید آبی باید برای رفاه مردم بهره بجوییم؛ اما بدون فرهنگ صحیح برای مصرف آب و مدیریت آب آیا ما می‌توانیم مشکل آب را حل کنیم؟
رییس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: حتی اگر تحول در علوم کشت را خواهانیم بدون ایجاد فرهنگ لازم در کشاورزان عزیزمان می‌توانیم این تغییر الگوی کشت یا الگوی مصرف را در جامعه به وجود آوریم؟ اگر محیط زیست ما امروز در غرب، جنوب و شرق کشور مردم را گرفتار ریزگردها و آلودگی هوا خاک و آب قرار داده که راه حل‌های علمی دارد و باید به آن بپردازیم باید مصرف انرژیمان متعادل شود، جامعه ما باید از منابع سوختی سالم استفاده کند.
باید بتوانیم بیابان‌زدایی را کنترل کنیم
وی افزود: صنعت باید متحول شود که همه این موارد درست است و باید بتوانیم بیابان‌زدایی را کنترل کنیم منابعی که این همه ریزگردها را به جامعه و شهرهایمان می‌کشانند؛ اما در مسئله محیط زیست بدون تغییر فرهنگ جامعه، اهمیت مسئله محیط زیست و مراقبت مردم، سبک زندگی، کنارگذاشتن وسیله شخصی در حد اکثر زمان و استفاده حداکثری از وسایل عمومی می‌توانیم مسئله را حل و فصل کنیم پس کمتر موضوع و مسئله‌ای شما پیدا می‌کنید که برای حل معضلات و مشکلات علوم انسانی بار مسئولیت سنگین بر دوش نداشته باشد.
رییس‌جمهور، ادامه داد: همه این سرمایه‌های مادی که در جامعه می‌شماریم اگر در جامعه اعتماد بین مردم وجود نداشته باشد و اگر مردم به حکومت اعتماد نداشته باشند و بالعکس و اگر سرمایه اجتماعی نباشد آیا سنگ روی سنگ بند می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین روحانی، گفت: در این وضعیت مگر می‌شود جامعه را اداره کرد، مگر می‌شود مردم احساس امنیت کنند، مگر می‌شود مردم احساس آرامش کنند، اگر شما صبح به سر کار می‌روید به همان اندازه است که اعتماد به سرمایه اجتماعی دارید. از اینکه از شب گذشته تا صبح قانون عوض نشده است. حاکمان جامعه شما خواب‌نما نمی‌شوند و به همان نسبت اعتماد دارید که حاکمان جامعه شما متکی به علم، خرد و مشورت هستند و شبانگاه تصمیم فردی نمی‌گیرند.
وی افزود: اگر این سرمایه اجتماعی آسیب ببیند چه کسی مسؤول است و اگر بخواهد تقویت شود بار سنگین آن بر دوش کیست، قواعد بازی سیاسی، تبیین و تشریح آن و اقناع مردم بر دوش کیست، بر دوش عالمان فیزیک است یا عالمان علوم انسانی.
وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به ایام پیروزی انقلاب اسلامی، تصریح کرد: ما وارد سی و نهمین سال از پیروزی انقلاب اسلامی شده‌ایم .هنوز هم از صاحبنظران درخواست می‌کنم انقلاب اسلامی را بازخوانی و تحلیل کنند که چطور و چگونه در یک عصر دو اردوگاهی در دوران جنگ سرد ملتی که به هیچ‌یک از دو اردوگاه تکیه نکرد توانست بزرگترین انقلاب مردمی را به پیروزی برساند.
امام خمینی(ره) نسبت به وحدت، انسجام و قدرت مردم اندیشه و نظری داشت
حجت الاسلام والمسلمین روحانی، گفت: امام خمینی(ره) به عنوان راهبر این انقلاب، مرجع تقلید چگونه توانست این انقلاب بزرگ را به پیروزی برساند؟ در ابعاد مختلف این مساله می‌توان سخن گفت، می‌خواهم به یک نکته مهم اشاره کنم که اگر مردم‌شناسی دقیق امام(ره) نبود و اگر قضاوتی که او نسبت به جامعه‌شناسی ایران و روانشناسی اجتماعی ایرانی داشت دقیق نبود، انقلاب به پیروزی نمی‌رسید.
رییس جمهور، ادامه داد: امام خمینی(ره) نسبت به وحدت، انسجام و قدرت مردم اندیشه و نظری داشت که شاید در آغاز تعداد انگشت‌شماری از صاحبنظران با او همراه بودند. همه می‌گفتند اگر مردم با دست خالی در برابر یک قدرت بزرگ منطقه‌ای و با پشتیبانی تقریبا همه قدرت‌های بزرگ جهانی آن هم بدون سلاح، بدون امکانات و بدون تشکیلات منظم حزبی می‌توانند پیروز شوند.
وی افزود: می‌گفتند مگر می‌شود مردم را از طریق مساجد و حسینیه‌ها، از طریق اعلامیه، نوار، کتاب و سخنرانی‌ها به خیابان‌ها کشاند؟ و این مردم بتوانند در برابر یک قدرت استبدادی و تا دندان مسلح پیروز شوند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفت: سال 41 مبداء نهضت اسلامی در انجمن‌های ایالتی و ولایتی بود. البته اواخر همان سال نیز نهضت اسلامی شروع شد که سال 42 با 15 خرداد خود اوج این نهضت بود. سال 43 به معنای حرکت ضداستعماری این نهضت و آن هم در ماجرای کاپیتولاسیون و تبعید حضرت امام(ره) به ترکیه و سپس عراق بود.
وی، تاکید کرد: ما در تمامی این مقاطع به قدرت مردم ایمان داشتیم. بیشتر این به ذهن می‌آمد که امام(ره) بر مبنای ایمان و اعتقادش به خدا و توکل به صحنه آمد که اصل نیز همان است و همه قدرتها آنجاست و دلهای مردم و گردش افکار مردم نیز به دست اوست. این نظر درستی است؛ اما در عین حال امام به مردم و قدرت مردم باور داشت، آیا از لحاظ علوم اجتماعی، روانشناسی، جامعه‌شناختی این مساله را تحلیل کرده‌ایم؟ چه چیزی باعث شد که یک ملت بزرگ بتواند در برابر همه قدرتها پیروز شود؟
حجت الاسلام والمسلمین روحانی، گفت: بنده می‌خواهم بار سنگین مسؤولیت دانشمندان علوم انسانی و اسلامی را تذکر دهم؛ زیرا آنها هستند که باید انقلاب را بازخوانی کنند، ابعاد مختلف این انقلاب شکوهمند و بزرگ را تبیین و تفسیر کنند. حتی اگر بگوییم علم تنها به هدف شناخت نه تغییر است.
وی ادامه داد: حتی اگر این نظریه را بپذیریم که علم در پی شناخت واقعیت‌ها و حقیقت‌ها است و نه بیشتر، باز هم باید این واقعه انقلاب را به خوبی بشناسیم و تفسیر کنیم. همچنین اگر بناست علم و دانش در پی تغییر باشد و این تغییر است که می‌تواند حتی واقعیت‌ها را برای ما به خوبی تبیین و تفسیر کند و یا اگر یک قدم بالاتر از دید اسلامی به علوم انسانی نگاه کنیم که وظیفه آن تنها شناخت و تغییر نیست بلکه هدایت و تعالی انسان‌ها و جامعه است، چون اگر بعد دینی و اسلامی را کنار بگذاریم شاید وظیفه علوم بیشتر منحصر شود در شناخت و تغییر اما وقتی به بعد اسلامی نگاه می‌کنیم مسئله هدایت و تعالی جامعه نه تنها مسائل توصیفی که بعد ما ناچاریم به مسائل تجویزی بپردازیم.
صاحب نظران انقلاب را بازخوانی کنند
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، خاطرنشان کرد: همانگونه که یک طبیب تنها در پی شناخت عدم تعادل مزاج یک بیمار نیست و در پی تنها شناختن بیماری و عامل بیماری و درد نیست و در فکر راه و نسخه درمان و معالجه او تا بازگشتش به تعادل کامل است علم هم در تمام زمینه‌ها این وظیفه مهم و بزرگ و همچنین عالمان و فرهیختگان این رسالت سنگین را بر دوش دارند. البته شاید برخی علوم انسانی کمتر بتوانند در این راستا قدم بردارند. آنکه به ادبیات یک زبان می‌پردازد علی‌الظاهر نمی‌تواند نسخه تعالی جامعه را بپیچد اما در عین حال از طریق آن ادبیات و زبان است که دریچه‌ای به سمت دستیابی به فرهنگ واقعی ملت‌ها باز می‌شود و آن فرهنگ است که عامل حرکت ملت‌ها و جوامع خواهد شد.
رییس جمهور با بیان اینکه در تمام علوم انسانی و اسلامی به غیر از بخش بنیادی آن باید به فکر کاربردی آن هم باشیم، ابراز داشت: امروز در جامعه ما ده‌ها مشکل بزرگ وجود دارد که من از شما می‌پرسم برای حل این مشکلات بزرگ آیا فقط علوم تجربی، فنی، پایه می‌توانند راه درمان باشند یا بیشترین باور مسئولیت بر دوش عالمان علوم انسانی و اسلامی است.
وی در ادامه اظهار داشت: اگر بنا باشد در جامعه، قواعد بازی مراعات نشود و اگر فرهیختگان نتوانند افکار صحیح را به مردم منتقل و آنان را قانع کنند، همین وضعی پیش می‌آید که شما امروز در آمریکا مشاهده می کنید. امروز در پیش روی فرهیختگان در آمریکا این سوال است که چطور با داشتن این همه ابزار تبلیغاتی و ارتباطی، این همه دانشگاه و فرهیخته چطور نتوانستند افکار عمومی مردم خود را قانع کنند. این بار بر دوش کیست.
عضو مجلس خبرگان رهبری، گفت: گاهی فکر می‌کنیم در دنیای صنعتی امروز، در دنیای پیشرفته و دنیای ارتباطات امروز همه چیز در اختیار علوم و فناوری سخت‌افزار و علوم پایه است در حالی که همواره بار مسؤولیت بر دوش علوم انسانی و اسلامی است. از همه صاحبنظران و پژوهشگران می‌خواهم که هم انقلاب را بازخوانی کنید و هم برای اصلاح جامعه تلاش کنیم و هم بپذیریم تنها مسئولیت علم، شناخت نیست بلکه بالاتر است.
وی ادامه داد: علم باید پایه و سکویی باشد. ما می‌بینیم علوم پایه سکویی است برای علوم دیگر و برای تحول در جامعه. آنچه وظیفه ماست تحول، تعالی و سیرورت جامعه است و آنچه من از قرآن می‌فهمم هدف نهایی فلاح است. تقوا هم که یکی از مقصدهای بزرگ در دین است، سکویی برای رسیدن به فلاح است. فلاح آن زمانی صورت می‌گیرد که همه دانه‌ها در روح، ذهن و جان انسان شکافته شود. آن وقت که استعدادها شکافته شود، فلاح رخ می‌دهد.
حجت الاسلام والمسلمین روحانی اظهار داشت: فلاح به معنای حرکت و تحول است و آن که بذرهایی که خداوند در روح ما به ودیعه نهاده باید شکوفا شود تا ما به فلاح و رستگاری برسیم./811/201/ص