تفاوت عبادت و عبودیت
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از فارس، حجت‌الاسلام «محسن قرائتی» استاد تفسیر قرآن کریم بیش از 30 سال است به تدریس معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و سال‌ها است که پنج‌شنبه‌ها در برنامه درس‌هایی از قرآن میهمان خانه‌های ایرانیان است.
با توجه به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر توجه به انس عمومی با قرآن و توجه به مفاهیم الهی، در سال جدید گزیده‌ای از تفسیر قرآن حجت‌الاسلام قرائتی در سال‌های گذشته را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
در ادامه بخشی از تفسیر قرآن حجت‌الاسلام قرائتی در برنامه درس‌هایی از قرآن با موضوع «آدم و شیطان/1» که در 21 دی‌ماه سال 1376 ایراد شده است، تقدیم می‌شود.
- «وَ لَقَدْ خَلَقْناکُمْ ثُمَّ صَوَّرْناکُمْ ثُمَّ قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدینَ»(اعراف/11) «لَقَدْ» یعنی همانا به تحقیق شما را آفریدیم. خدا می‌گوید: ما شما را آفریدیم. «صَوَّرْناکُمْ» به شما صورت دادیم. اول اصلتان را آفریدیم. بعد هم در رحم مادرها به شما شکل دادیم. گوش، بینی، چشم، قیافه و اصل شما را آفریدیم. قالب شما و شکل شما را درست کردیم. بعد به فرشته‌ها گفتیم: به آدم سجده کنید.
- انسان استعداد و لیاقتی دارد که به مقامی برسد که فرشته‌ها به او سجده کنند. خداوند با فرشته‌ها هم در میان گذاشت و گفت: من می‌خواهم آدم را خلق کنم. فرشته‌ها گفتند: آدم را خلق نکن. فرشته‌ها قبل از انسان بودند. ولی خدا به قبلی‌ها گفت: به بعدی‌ها سجده کنید. یعنی چه؟ یعنی اگر کسی لیاقتش از من بیشتر است، من نباید بگویم او بچه است. او لیاقت ندارد... تکبر را کنار بگذارید.
- «لَمْ یَکُنْ مِنَ السَّاجِدینَ» یعنی اصلا شیطان سجده کن نبود. او عبادت داشت اما عبودیت نداشت. عبادت و عبودیت با هم فرق دارد، عبادت به معنی خم و راست شدن است اما عبودیت یعنی روح تسلیم است.
- «قالَ ما مَنَعَکَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُکَ قالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طینٍ»(اعراف/12)«خَلَقْتَنی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طینٍ» خداوند به ابلیس گفت: «ما مَنَعَکَ» چه چیز تو را مانع کرد؟ چه باعث شد که سجده نکنی؟ چه کسی جلوی تو را گرفت؟ گفتم: سجده کن. همه سجده کردند. تو چرا سجده نکردی؟ «إِذْ أَمَرْتُکَ» من به تو امر کردم که سجده کن. چرا سجده نکردی؟ «قالَ» گفت: «أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ» من بهتر هستم. «أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ» من بهتر هستم. هرکس بگوید: من بهتر هستم، باید بررسی کرد. اگر در مقابل خدا می‌گوید: من بهتر هستم. گردن کلفت است. اگر خدا گفت تسلیم باش. شیطان می‌گوید: «خَلَقْتَنی مِنْ نارٍ» نژاد من از آتش است. نژاد انسان از گِل است.
- «إِلاَّ عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ»(حج/40) شیطان گفت که همه را جز مخلصین گمراه می‌کنم چون حریفشان نمی‌شوم. مخلصین انبیاء هستند. انبیاء را هم قبول داشت. قرآن راجع به انبیاء می‌گوید: اینها مخلصین هستند. معاد را هم قبول داشت. گفت: «قالَ أَنْظِرْنی إِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ»(اعراف/14) خدایا عمر من را تا روز قیامت طول بده. پس معلوم است که شیطان قیامت را قبول داشت. معاد هم قبول داشت؛ پس هرکس خدا، نبوت و معاد را قبول کند، آدم خوبی نیست.
- شیطان هم علم داشت، هم عبادت می‌کرد. ولی بخاطر تکبر سقوط کرد. «فَاخْرُجْ» کسی که تکبر کند، اخراج می‌شود. نتیجه کسی که می‌گوید: «أَنَا خَیْرٌ» من بهتر هستم، سقوط است. گفت: «أَنَا خَیْرٌ» برای همین به او گفتند: «فَاخْرُجْ»، «فَاهْبِطْ» یکی گفت و دوتا شنید./۱۳۲۵//۱۰۲/خ