پيام هاي مهم خانه تکاني جديد ملک سلمان
به گزارش خبرگزاری رسا، کابينه عربستان هر چندوقت يک بار شاهد تغييراتي است و در هر زمان اهداف مختلفي در پشت پرده اين اقدام وجود دارد. به طور سنتي مهم ترين هدف تغييرات کابينه در عربستان در همه برهه ها افزايش قدرت پادشاه و تلاش براي قبضه کامل قدرت بوده است. چند روز قبل نيز ملک سلمان براي چندمين بار دستوراتي را در جهت عزل و نصب هاي جديد در وزارتخانه هاي نظامي و غير نظامي صادر کرد.
بر اساس اين اوامر، ملک سلمان، «خالد بن سلمان»، پسرش را به عنوان سفير اين کشور در آمريکا منصوب کرد. بدين ترتيب، «خالد بن سلمان» جايگزين «عبدالله بن فيصل بن ترکي» خواهد شد. جايگاه سفير رياض در آمريکا يکي از سمت‌هاي مهم حکومتي عربستان و مهمترين سمت سفارت در خارج از اين کشور به شمار مي‌رود. همچنين شاهزاده «عبدالعزيز بن سلمان بن عبدالعزيز» ديگر پسر ملک سلمان، وزير مشاور در امور انرژي و صنعت و معدن تعيين شد. پادشاه عربستان همچنين دستور تاسيس «شوراي امنيت ملي» زير نظر دفتر پادشاهي و ايجاد پستي در اين دفتر تحت عنوان «مشاور امنيت ملي» براي رياست اين شورا را صادر کرد. اينکه اين شوراي امنيتي جديد چه ساختاري خواهد داشت و اختياراتش چه خواهد بود؟ مشخص نيست، اما روشن است که با مسئوليت وزير کشور موازي خواهد بود و اين تصور نيز وجود دارد که «محمد بن سلمان» نفوذ زيادي در اين شورا داشته باشد.طبق دستورات جديد، دکتر «عواد بن صالح العواد» به عنوان وزير فرهنگ و اطلاع‌رساني، «عبدالله بن عامر السواحه» به عنوان وزير مخابرات، «عصام بن سعيد» به عنوان وزير خدمات شهري، سرلشکر «فهد بن ترکي» به عنوان فرمانده نيروي زميني، «احمد بن حسن بن محمد عسيري» به عنوان معاون رئيس سازمان اطلاعات کل تعيين شده اند. احياي مجدد پاداش‌ها براي کارمندان دولت که در راستاي سياست رياضتي متوقف شده بود، نيز از ديگر تصميمات جنجال‌برانگيز پادشاه عربستان عنوان شده است.
سوال مهم اين است که اهداف ملک سلمان از اين تغييرات چيست؟
تضعيف قدرت وليعهد
يکي از مهمترين دغدغه هاي ملک سلمان از زمان روي کار آمدن، مهره چيني در جهت به قدرت رساندن پسر خود يعني محمد بن سلمان بوده است. از همين روي وي يک هفته پس از به قدرت رسيدن با صدور 40 فرمان حکومتي به تغييرات گسترده در کابينه و دولت جديد اين کشور دست زد. برخي از اين تغييرات عليه انتصاب‌هاي ملک عبدالله، بود که بر اساس آن دو فرزند وي از قدرت برکنار شدند و خالد التويجري، رئيس دفتر سابق دربار سعودي تحت بازداشت خانگي قرار گرفت و خانه تکاني جديد ملک سلمان نيز با هدف تقويت قدرت پسرش، محمد بن سلمان، است. محمد بن نايف به عنوان وليعهد عربستان مهمترين رقيب محمد بن سلمان براي رسيدن به تخت پادشاهي است. وي حمايت آمريکا را نيز به همراه دارد، از سوي ديگر محمد بن سلمان که با توجه به بيماري پادشاه همه امور را در اختيار گرفته است، جنگ يمن را در فرودين 94 به عنوان ابزاري براي مطرح کردن خود در عرصه داخلي و بين المللي به راه انداخت، اما نتيجه اين جنگ بر خلاف انتظارات وي پيش رفت.
اکنون پادشاه عربستان در تلاش است تا با مهره چيني هاي هدفمند پسران خود را در سمت ها و پست هاي حساس منصوب کند به گونه اي که محمد بن نايف نتواند عليه جانشين وليعهد يعني محمد بن سلمان اقدامي انجام دهد و يا اقدامات وي عليه محمد بن سلمان با هزينه هاي زيادي همراه باشد. به همين دليل يکي از مهمترين اهداف تغييرات اخير کابينه عربستان را تلاش براي تقويت قدرت محمد بن سلمان و تضعيف قدرت محمد بن نايف بايد دانست.
نارضايتي از وضعيت جنگ يمن
جنگ دو ساله يمن بر خلاف انتظار آل سعود نه تنها منجر به دستاور قابل اتکايي براي عربستان نشده است، بلکه بي آبرويي بزرگي نيز براي آل سعود در منطقه به جا گذاشته است. صد ها ميليارد دلار هزينه براي پيروزي بر فقيرترين کشور عربي تنها کشته و زخمي شدن 40 هزار يمني را به دنبال داشته است. از سوي ديگر اين جنگ را محمد بن سلمان با هدف قدرت نمايي در برابر رقباي داخلي به راه انداخت، بنابراين يکي ديگر از اهداف اين تغييرات اخير در دستگاه پادشاهي عربستان را بايد تلاش براي تغيير اوضاع در يمن دانست. يکي از دستورات حائز اهميت در تغييرات اخير کابينه سعودي، برکناري «عيد الشلوي» فرمانده نيروي زميني ارتش در پي طولاني شدن جنگ ناموفق عربستان در يمن و جايگزيني «فهد بن ترکي» بود. به اعتقاد ناظران سياسي، سلمان با ورود به سومين سال جنگ عليه يمن، با اين تصميم به دنبال تنظيم مجدد قواي خود براي مقابله با «حوثي‌ها» و نيروهاي «علي عبدالله صالح» رئيس‌جمهور سابق يمن است.
ملک سلمان همزمان با تعيين شاهزاده فهد بن ترکي به عنوان فرمانده نيروي زميني ارتش و ارتقاي رتبه او به سرلشكري، دو ماه حقوق اضافه به نيروهاي حاضر در جنگ يمن پرداخت کرد. سلمان به دنبال ورود به سال سوم جنگ يمن با يک استراتژي جديد مي‌خواهد دستاوردهاي نظامي بزرگي را براي خود به ثبت رساند و کار انصارالله و صالح را يک‌سره کند. سرلشكر «فهد بن ترکي» از زمان آغاز نبرد موسوم به «طوفان قاطع» در 26 مارس 2015، بسيار فعال بوده و فرماندهي عمليات‌هاي ويژه ائتلاف عربي در يمن را برعهده داشته است و در کنار آن، معاون فرماندهي نيروي زميني ارتش عربستان و فرمانده يگان‌هاي چترباز و نيروهاي ويژه بوده است. به همين دليل شماري از تحليل‌گران مي‌گويند که هدف از انتخاب او به عنوان فرمانده نيروي زميني ارتش عربستان، سازماندهي شرايط نظامي عربستان در نقاط مرزي با يمن است.
ملک سلمان همچنين دستور پرداخت دو ماه حقوق و پاداش به نيروهاي عمليات «طوفان قاطعيت» و عمليات «بازگشت اميد» يعني شرکت‌کنندگان در جنگ يمن را داده است. اين دومين بار است که طي شش ماه به آن ها پاداش داده مي‌شود. اين حاتم‌بخشي‌ها، با افزايش تلفات نيروهاي سعودي در ائتلاف عربي همزمان شده است.
برخي معتقدند نوعي نارضايتي بين افسران و سربازان شرکت‌کننده در جنگ يمن نسبت به طولاني شدن آن، وجود دارد. بنابراين ملک سلمان با اين تصميمات اخير سعي در کنترل اوضاع در يمن را دارد.
در مجموع تغييرات اخير کابينه سعودي در راستاي دو هدف تقويت جايگاه محمد بن سلمان و بهبود اوضاع جنگ عليه يمن است. ملک سلمان با روي کار آمدن دونالد ترامپ در آمريکا که به نظر مي رسد خواستار تشديد جنگ در يمن است، مي خواهد سال سوم جنگ يمن را با استفاده از حمايت هاي ترامپ، با پيروزي آغاز کند، اما مقاومت مردمي يمن نشان داده است که هيچ چيز نمي تواند در برابر اراده مردم اين کشور ايستادگي کند. مردم يمن به خوبي اين اصل را ثابت کرده اند که سلاح بر اراده نمي تواند پيروز شود./۹۱۶/ ۱۰۲/ع
يوسف شفيعي