بهره‌گیری از ماه رمضان در تربیت دینی فرزندان
به گزارش خبرگزاری رسا،با فرارسیدن ماه مبارک رمضان، شاهد حضور خردسالان و کودکان در مکانهای مذهبی به ویژه مسجد هستیم. بهره‌مندی از این فرصت برای موفقیت در تربیت دینی، نیازمند آگاهی و توجه به چند نکته است:
1. از برداشت کودکان نسبت به مکانهای مذهبی همانند مسجد آگاهی داشته باشید تا بتوانید پاسخ‌گوی احساسات و پرسش‌های آنان در این زمینه باشید.
2. برای شرکت کودکان خود در مراسم مذهبی برنامه‌ریزی کنید.
3. با توجه به شرایط سنی و توانایی فرزند خود، او را تشویق کنید تا در فعالیت‌های گروه‌های مذهبی مانند هیئت‌ها شرکت کند.
4. آنها را در برنامه‌های مخصوص کودکان شرکت دهید و تشویق‌شان کنید تا در کلاس‌ها یا برنامه‌های آمادگی برای عضویت در گروه به صورت منظم شرکت کنند.
5. زمینه آشنایی فرزند خود را با اعضای گروه‌های مذهبی فراهم آورید.
6. فرزند خود را به تنهایی برای شرکت در مراسم مذهبی نفرستید بلکه او را همراهی کنید تا به او نشان دهید که به ارزش‌های دینی و مذهبی احترام می‌گذارید.
7. نوع رفتار در مراسم مذهبی و اماکن مقدس را به فرزند خود بیاموزید.
8. قبل از شرکت در مراسم، ماهیت آن را به زبانی ساده و قابل درک برای فرزند خود شرح دهید و علت شرکت خود را برایش توضیح دهید.
9. فرزندتان را با مراسم و تشریفات مذهبی آشنا سازید.
10. فلسفه و جزئیات مراسم مذهبی را برای فرزندتان توضیح دهید تا حضور او در این مراسم آگاهانه باشد.
11. قبل از برگزاری مراسم، در صورت امکان فرزند خود را به دیدن مکان برگزاری مراسم ببرید و کارهایی را که باید انجام بدهد، برایش توضیح دهید.
12. کارهای هیئتی مانند سینه‌زنی، سوگواری و ... را برایش توضیح دهید و سعی نمایید که او را به تمرین آنها تشویق کنید.
13. در صورت بی‌فایده بودن تمهیدات یاد شده، هنگام شرکت در مراسم، وسایل بازی مورد علاقه او را با خود ببرید تا خسته‌کنندگی مراسم باعث بروز رفتارهای ناهنجار در فرزندتان نشود. در این خصوص از بردن اسباب بازی‌های پر سر و صدا خودداری کنید. کتاب‌های داستان به ویژه کتاب‌هایی که موضوع مذهبی دارند، مناسب به نظر می‌رسد. در طول هفته این کتاب‌ها را از دسترس او دور نگهدارید تا هنگامی که آنها را به او می‌دهید، برایش تازه و جذاب باشد.
14. مکان مناسبی را برای نشستن انتخاب کنید. مکانی را انتخاب کنید که هر لحظه بتوانید بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران، فرزندتان را به بیرون ببرید.
15. به فرزندتان بگویید ترک محل مراسم در هنگام برگزاری سخنرانی‌ها و اعمال عبادی، کاری پسندیده نیست و اگر مجبور به ترک محل است، حتما باید به سرعت برگردد.
16. در محافل مذهبی به جای اعتراض به سر و صدای کودکان، به پدر و مادر آنها کمک کنید تا مشکل فرزندشان را حل کنند.
17. شما می‌توانید خردسالان ناآرام را در آغوش گرفته و مدتی کوتاه به خارج از محل مراسم ببرید.
18. بسیاری از گروه‌های مذهبی، برنامه‌های خاصی را برای کودکان در نظر می‌گیرند، هر چند که شرکت بچه‌ها دست کم در بخشی از مراسم عبادی، بسیار سودمند است و آنها خود را عضوی از جامعه‌ای بزرگتر حس خواهند کرد و هویت مذهبی به تدریج در آنها شکل خواهد گرفت.
19. اگر نمی‌توان مراسمی خاص کودکان برگزار کرد، دست کم بخشی از مراسم اصلی را می‌توان به کودکان اختصاص داد مثلا قرائت آیات الهی را به آنها سپرد، نصب پوستر و پرچم‌ها را به آنها محول کرد و یا گروه سرود یا شعرخوانی مذهبی تشکیل داد. همچنین می‌توان از آنها در پذیرایی از مهمانان مسجد استفاده کرد.
20. جلسات آموزش مذهبی را برگزار کنید. بعضی از گروه‌های مذهبی، اقدام به برگزاری کلاس‌های مخصوص کودکان می‌کنند. اگر چه بهتر است این کلاس‌ها توسط افراد خبره و کارشناس برگزار شود، اما خود شما به عنوان عضو گروه، داوطلب اداره و برگزاری این کلاس‌ها شوید. می‌توانید متون آموزشی دارای محتوای مناسب را از مراکز مذهبی تهیه کنید.
از فرزند خود بخواهید چشمانش را ببندد. سپس از او بپرسید هنگامی که مشغول دعاست یا درباره خودش فکر می‌کند، دوست دارد در کجا باشد؟
21. فرزند خود را به مسجد و مکان مذهبی ببرید و هنرهای نمادینی را که در این بناها به کار رفته است، برای او توضیح دهید. مثلا می‌توانید به آیاتی که برای محراب در نظر گرفته می‌شود یا نمادهای هنری که در مکان مذهبی استفاده می‌شود و معمولا طرحی متعالی و صعودی دارد، اشاره کنید.
22. فرزندتان را تشویق کنید تا به مکانهای مقدس دیگران احترام بگذارد. در این مکان‌ها آهسته سخن بگوید، به زائران خیره نشود و با مراسمی که برگزار می‌کنند، همراهی کند.
23. اختصار در برنامه‌های مذهبی و میزان حضور کودک در مسجد را رعايت کنید. اگر شما بین بهره‌مند شدن از تکمیل یک دعای طولانی و رعایت حوصله کودکی که اکنون کنار شما نشسته است، مخیر شدید، حتما شرایط کودک خود را در نظر بگیرد؛ زیرا با این کار برای معنوی شدن یک انسان در آینده نزدیک سرمایه‌گذاری کرده‌اید.
24. كودكان را مجبور به شركت در مراسم مذهبی نكنيد.
25. مقدمات حضور در مسجد و نیز برنامه‌های زمان بودن در مسجد را به گونه‌ای متنوع کنید که فرزند شما همیشه مایل به این حضور باشد. خرید مقداری خوراکی قبل از حضور و در مسیر رسیدن به مسجد به همراه توجه عاطفی پس از خروج از مسجد می‌تواند نقش بسزایی در تشویق فرزندتان داشته باشد.
26. هوا و دمای نامناسب مسجد، سر و صدای زیاد، نامنظم بودن برنامه‌ها، طولانی و دشوار بودن مسیر رسیدن به مسجد، سخت‌گیری والدین در انجام همه مستحبات و برنامه‌های مسجد، توجیه نبودن کودک نسبت به زمان و طول برگزاری مراسم، سرگرم نشدن کودک با فعالیت‌های آرام و مناسب و نیز برخورد بد مسئولان مسجد، از آسیب‌هایی است که لازم است والدین قبل از بردن کودکان به مسجد در نظر داشته باشند. یادمان باشد که ناخوشایندسازی حضور در مسجد، ممکن است فرزندمان را با انبوهی از خاطرات بد نسبت به این مکان مقدس روبرو کند که آثار منفی بسیاری در دینداری کودک امروز و بزرگسال فردا به جا خواهد گذاشت./841/د۱۰۱/س
نویسنده: حجت‌الاسلام ابراهیم اخوی،مشاور تربیت اسلامی