از شیوه های تقلید صدا در مداحی و روضه خوانی تا مجلس داری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مرتضی وافی استاد حوزه علمیه قم در ادامه پاسخ به سؤالات مبلغان در پویش حمایت از مبلغان دینی به بیان نکات کلیدی در مورد ارکان تقلید صدا در مسأله فن رثا پرداخت و تأکید کرد: یکی از ارکان مهم تقلید دقت در فراز و نشیب هایی است که صاحب صوت دارد، یعنی وقتی صدای فردی را تقلید می کنیم باید در جایی که صدای فرد بالا می رود و اوج می گیرد و یا پایین می آید دقت زیادی داشته باشیم.

وی افزود: در حقیقت فراز و نشیب در صدا یکی از چهار مقام اصلی است و یکی از پله های صدا در فن رثا شمرده می شود، بنابراین فراز و نشیب نخستین چیزی است که باید در تقلید صدا توجه داشته باشید؛  صدا همواره از بم به سمت زیر می رود و بعد اوج می گیرد و در نهایت شش دانگ می شود.

حجت الاسلام وافی در ادامه با بیان این که تقلید «تحریر» دومین رکن در تقلید صدا به شمار می رود، ابراز داشت: کسی که اجرا می کند همواره در صدای خود تحریرهایی دارد که ما باید صدای خودمان را به آنها عادت بدهیم؛ در اجراهای اساتید فن رثا سه نوع تحریر وجود دارد که برخی از آنها فنی و برخی اصطلاحی است.

وی ادامه داد: در تحریر نوع نخست تنها نفس کم و زیاد می شود و در نوع دوم تبدیل مدهای «آ» و «او» به سمت مدّ «ای» است ولی باید دقت داشت که «ی» گفته نمی شود؛ نوع سوم نیز قطع و وصل صدا و گرداندن آن در دهان است که اگر این سه مورد با هم ترکیب شود یک قطعه بسیار زیبا می شود، شاید در دفعات نخست سخت به نظر برسد به همین خاطر در این بحث ابتدا تحریرهای در یک صدا را فقط یک بار می گویید و به مراتب آن را بیشتر  می کنید.

مدی مؤسسه دینی خانه خورشید در تبیین سومین رکن در تقلید صدا به سبک و ریتم اشاره کرد و یادآور شد: در هنر مرثیه خوانی همواره تقلید سبک ها، ریتم ها و آهنگ ها نقش بسزایی دارد؛ چراکه می دانیم در دستگاه موسیقی سنتی و آوازهای ایرانی 12 نوع آواز وجود دارد که دستگاه های شور، ماهور، سه گاه، راست پنجگاه، چهارگاه و همایون و همچنین آوازهای دشتی، ابوعطا، بیات زند و بیات اصفهان از جمله آن است.

وی ادامه داد: البته زیر مجموعه های هر کدام از این دستگاه ها گوشه هایی وجود دارد که مثل شاخ و برگ برای درخت تنومند دستگاه هستند و هر دستگاه هشت تا 15 گوشه دارد که ترکیب این ها بیش از یک صد قالب را در صدا ارائه می دهد، اما باید توجه داشته باشید که در تقلید سبک ها از دو رکن قبلی یعنی از تقلید مقام صدای خواننده و تحریر او نیز نباید غفلت کرد.

حجت الاسلام وافی با تأکید بر این که دقت زیاد در پیاده کردن سبک ها و تمرین نقش مهمی در صدا سازی وتقویت حنجره دارد به رکن آخر در تقلید اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از ارکان مهم تقلید، تبعیت از خواننده در اجرا، مجلس داری و فن اجرا است، یعنی باید بدانیم در اجرایی که گوش می کنیم مداح یا ذاکر در کجا نفس می گیرد، کجا می ایستد و کجا مجلس را ترغیب می کند، البته در این بحث به صورت کلی مطرح نیست.

وی افزود: ما در تبعیت از خواننده در مجلس داری همیشه نمی توانیم کاملا مقلد باشیم بلکه وقتی اجرا می کنیم باید خودمان باشیم، چراکه همه جملات و همه حرکات در همه مجالس قابل تقلید نیست و اصلا نیازی هم نیست ولی اصول کلی این مسأله برای تمرین ضروری و لازم به نظر می رسد.

 یادآور می شود پویش مجازی حمایت از مبلغان دینی از ابتدای ماه مبارک رمضان به همت خبرگزاری رسا و توسط جمعی از طلاب و مبلغان دینی و با همکاری و همفکری اساتید حوزوی راه اندازی شده است، علاقمندان برای پیوستن به این پویش می توانند به نشانی  https://t.me/joinchat/AAAAAEPaoUV1RI0n0snpTw مراجعه کنند./1330/ت۳۰۲/ج