درخواست‌های دهگانه محور سعودی از قطر

به گزارش خبرگزاری رسا، عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه فرامنطقه ای رای الیوم، با اشاره به مبهم بودن شروط دهگانه محور سعودی علیه قطر نوشت: با توجه به تغییر موضع آمریکا در قبال قطر احتمال کوتاه آمدن عربستان و متحدانش از سقف درخواست هایشان وجود دارد.

چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر ابتدا شروطی را برای حل و فصل بحران با قطر مطرح کردند که سپس تبدیل به درخواست و اکنون در قالب شکایت مطرح شده است .

نکته جدید دیگر در این بحران این است که یوسف العتیبه سفیر امارات در عربستان گفت، این شروط یا درخواست ها و یا شکایت ها به واشنگتن تقدیم خواهد شد به این معنی که واشنگتن وارد خط میانجیگری شده و چه بسا جایگزین کویت شده باشد.

شروط دهگانه از قطر چیست؟

یک هفته پیش و یا از همان آغاز بحران با قطر، خبر رایج رسانه ها و اظهارات بسیاری از مسؤولان این چهار کشور حول محور شروط دهگانه می چرخید که قطر باید پیش از هرگونه گفت وگو در خصوص آشتی به آن متعهد شود.

جالب اینکه این شروط به طور رسمی منتشر نشد تا جایی که شیخ «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر مجبور شد اعلام کند کشورش آماده بحث و بررسی هرگونه درخواست «اگر وجود داشته باشد»، است.

 اما دولت قطر تا این لحظه هیچ درخواستی دریافت نکرده است و چه بسا همین موضع بود که موجب شد «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان پس از نشست با «بوریس جانسون» همتای انگلیسی خود در لندن اظهار دارد، عربستان تلاش دارد ظرف دو روز آینده شکایت از  قطر را تنظیم کند.

در این میان منابع عرب خلیج فارس تاکید کردند، این درخواست ها و یا شکایت ها و یا حتی شروط را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

اول: عذرخواهی رسمی قطر آن هم از سوی شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر این کشور از تمام کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به دلیل توهین های شبکه الجزیره قطر و تعطیلی فوری آن.

دوم: قطع هرگونه روابط با جنبش اخوان المسلمین مصر و توقف حمایت مالی از آن و نیز بیرون راندن تمام اعضای این گروه از دوحه و قطع هرگونه حمایت مالی مستقیم و یا غیرمستقیم از بازوهای سیاسی و رسانه ای این جنبش در خارج به ویژه در استانبول و لندن.

سوم:تعطیلی تمام شبکه ها و پایگاهها و نیز روزنامه هایی که قطر به نام شرکت ها و یا اشخاص تاسیس کرده است تا جایگزین رسانه های قطری باشند از جمله شبکه های تلویزیونی که البته در این خصوص فهرست کاملی از نام این شبکه ها وجود دارد.

چهارم: قطع روابط سیاسی با ایران و توجیه رسانه های قطری به اینکه باید مانند سایر شبکه های عرب زبان خلیج فارس به ویژ العربیه و اسکای نیوز با آن به عنوان یک کشور حامی تروریسم برخورد شود.

پنجم: قطع کامل روابط با حزب الله و جنبش حماس به عنوان دو گروه «تروریستی» هرچند در مورد حماس با توجه به میانجیگری عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر اندکی عقب گرد وجود دارد.

ششم: خودداری قطر از پذیرش هیچ یک از مخالفان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در خاک مود و یا اعطای تابعیت به آنان بلکه تحویل فوری آنان به مسؤولان کشورهایشان .

این در حالی است که قطر دو هفته پیش «محمد العتیبی» مخالف سعودی و خانواده اش را به مسؤولان سعودی تحویل داد.

هفتم: تعطیلی مراکز و موسسات تحقیقاتی در دوحه که قطر هزینه های آن را تامین می کند و نیز تعطیلی مراکز و موسسات مشابه آن در خارج از قطر.

هشتم: متعهد شدن دولت قطر به خودداری از اتخاذ هرگونه موضع سیاسی مخالف با سایر کشورهای خلیج فارس و یا موضعی که به آنان ضرر برساند.

نهم: خودداری از هرگونه ائتلاف سیاسی و نظامی با کشورهای منطقه که می تواند با منافع راهبردی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس تعارض داشته باشد که منظور از آن ترکیه و ایران است.

دهم: عادی سازی روابط با مسؤولان مصر و توقف هرگونه حملات رسانه ای علیه آنان.

شروط سختی که آمریکا هم برای صدام مطرح نکرد

این شروط بسیار سختگیرانه به نظر می رسد و چه بسا قبول همه یا بیشتر آن برای قطر سخت باشد زیرا به معنی کوتاه آمدن کلی از حاکمیت خود و تبدیل آن به کشور بی اثر است که هیچ گونه استقلال تصمیم گیری سیاسی ندارد به همین دلیل برخی این بحث را مطرح کرده ند که آمریکا چنین شروطی را بر صدام حسین زمانی که در سال 1991 خاک کویت را هدف تعرض قرار داد، تحمیل نکرد به این معنی که آمریکایی ها شرط تغییر ایدئولوژیکی را برای عراق مطرح نکردند.

حتی به گفته برخی از کارشناسان این شروط دهگانه به معنی تغییر نظام حاکم قطر از طریق دور زدن آن است.

باید در نظر داشت که خواست کنونی، تغییر نظام در قطر چه تغییر سر نظام و یا تغییر مواضع و سیاست های آن است و در همین ارتباط «انور قرقاش» وزیر مشاور دولت امارات در یکی از توییت های خود به صراحت گفت، ما به دنبال تغییر نظام قطر نیستیم بلکه تغییر سیاست های آن را خواستاریم و البته نمی توان بین این دو تفاوت قائل شد.

این شروط  بالاترین سقف درخواست ها از قطر به شمار می آید که با توجه به بی اعتمادی به نظام قطر نمی توان از آن کوتاه آمد اما با توجه به زیرو رو شدن مواضع آمریکا به نفع قطر در پی امضای قرارداد فروش جنگنده با دوحه، چه بسا عربستان و متحدانش آماده کاهش سقف شروط و درخواست های خود در هرگونه گفت وگوی آینده باشند.

خودداری بسیاری از متحدان در همراهی با عربستان علیه قطر

تحول مهم تر و قابل توجه تر در بحران با قطر اینکه چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و قطر به میزان زیادی قدرت نرم خود را از دست دادند و این شکست در مخالفت بسیاری از کشورها به درخواست قطع روابط با قطر نمود یافت و فقط موریتانی، اریتره به آن پاسخ دادند و برخی کشورها مانند اردن و جیبوتی نیز به کاهش سطح روابط با قطر اکتفا کردند.

نکته قابل توجه اینکه بی تردید قطر بازنده اصلی این بحران خواهد بود زیرا دشمنانش در متهم کردن آن به حمایت از تروریسم تا حدودی موفق بودند و توانستند آن را از نظر سیاسی و اقتصادی تحریم کنند اما طرف مقابل نیز پیروزی مورد نظر خود و یا تسلیم کامل قطر در برابر درخواست هایش را دست کم تا این لحظه محقق نساخته است.

به هر حال بحران عربستان و متحدانش با قطر ادامه دارد و هنوز حکم نهایی در مورد آن دشوار است زیرا در هر حال احتمال وقوع مسائل غیرمنتظره وجود دارد./۸۴۷/ب۱۰۱/ف

منبع: تسنیم