راهکارهای برون رفت طلبه از بحران هویت در حوزه

حجت الاسلام حمید خانزاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، ‌با اشاره به مسائل کلیدی باب هویت طلبگی در آستانه سال جدید تحصیلی حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: ما امروز در سطح کلان اجتماعی در دورانی زندگی می کنیم که سبک زندگی انسان ها از سبک سنتی تغییر پیدا کرده و به سمت سبک زندگی مدرن غربی سوق پیدا کرده که از پایه های اصلی آن مصرف گرایی، زندگی ماشینی، ظواهر و تجمل گرایی است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه افزود: بیشتر مردم جامعه ایران بین این دو مانده اند، اگر بخواهند سبک زندگی سنتی را ملاک عمل قرار دهند نمی توانند با جامعه زندگی کنند و از آن طرف سبک زندگی مدرن بسیاری از اعتقادات انسان را از بین برده و او را مجبور به حل شدن در جامعه مدرن می کند.

ازدواج با سبک زندگی مدرن دوامی ندارد

وی با اشاره به مثالی در زمینه درگیری انسان ها بین سبک زندگی سنتی و مدرن خاطرنشان کرد: انتخاب همسر در گذشته بیشتر بر عهده پدر و مادر بود که آنها بر اساس ملاک های دینی و مذهبی اقدام به انتخاب همسر برای فرزند خود می کردند ولی این امروزه در جامعه مدرن دختر و پسر در خیابان، دانشگاه و یا از طریق فضاهای مجازی اقدام به دوستی کرده و در نهایت ازدواج می کنند که بیشتر این ازدواج ها به نتیجه ای نرسیده و در همان سال های اولیه منجر به طلاق می شود.

حجت الاسلام خانزاده ابراز داشت: همین آسیب هایی که در زندگی اجتماعی وجود دارد که بخشی از آنها را تبیین کردیم عینا در زندگی طلبگی نیز وجود دارد؛ یعنی گاهی طلبه ما با مقایسه خود با دیگران در اموری از جمله زندگی، اموال، شیوه تحصیل و مدرک علمی از هویت واقعی خود دور می شود، به این معنا که وقتی زندگی مرفه دیگران را می بیند و یا اعتبار مدرک دانشگاهی رفیقش را ملاحظه می کند گاهی دچار بحران هویت می شود و حضور چندین ساله خود در حوزه را بی ثمر می پندارد.

وی با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در سال 89 خطاب به جامعه حوزوی عنوان کرد: ایشان در آن دیدار که در شهر قم حضور پیدا کرده بودند فرمودند: علمای دین، طلاب را با سبک زندگی علمی آشنا کرده و از این طریق آنها را رشد بدهند.

اختلاط سبک زندگی مدرن و سنتی موجب بحران هویت می شود

استاد سطح عالی حوزه ادامه داد: امروز با توجه به این که بسیاری از طلاب می خواهند سبک زندگی مدرن را با سبک زندگی سنتی در حوزه مخلوط کنند دچار بحران هویت می شوند؛ یعنی طلبه از یک طرف می گوید من باید چه کار کنم تا مثل شیخ انصاری و شیخ بهایی و آیت الله بروجردی بشوم و از طرف دیگر دنبال ظواهر دنیوی می رود که این مسأله با سبک زندگی علمی و اخلاقی نمی سازد.

وی با بیان این که سطح انتظارات جامعه امروزی از طلاب به مراتب بیشتر از گذشته است، خاطرنشان کرد: جامعه امروز از حوزه می خواهد در نظام سازی، اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی نظر بدهد و این مسأله کار طلاب را سخت تر می کند.

حجت الاسلام خانزاده خاطرنشان کرد: حال اگر شما عدم برنامه ریزی درست مدیریت حوزه درباره مسائل علمی و تهذیبی را نیز به این موضوع اضافه کنید متوجه خواهید شد که چرا بسیاری از طلاب ما از هویت اصلی خود بی خبر هستند،‌ بنابراین برای درمان این مسأله ابتدا حوزه به عنوان راهبر حتما باید برای طلاب سبک زندگی علمی را آموزش بدهد و به طور ویژه برای طلاب جوان و جدید الورود به حوزه برنامه های منظم داشته باشد، تا طلبه از نظر فکری به گونه ای تربیت شود که در آینده دچار ابهام نشود.

وی ابراز داشت: مسؤولان حوزه باید در گزینش طلاب نیز دقت کافی را به خرج بدهند و افرادی را بپذیرند که بتواند مشکلات مسیر طلبگی را تحمل کند و از طرفی اساتیدی که با طلاب در ارتباط هستند نیز سعی کنند پیوند عاطفی با آنها برقرار کرده و تجربیات زندگی خود را نیز به طلاب منقل کنند.

طلاب وقت خود را صرف مسائل بیهوده نکنند

استاد سطح عالی حوزه با اشاره وظایف خود طلاب در مسیر کسب هویت خاطرنشان کرد: خود طلاب به عنوان افرادی که به صورت مستقیم مخاطب این بحث هستند نیز باید به فکر باشند و خود را سرگرم مسائل بیهوده نکنند؛ یک طلبه خوب و موفق فردی است که برای تهذیب خود برنامه مدون داشته باشد و برای کسب مهارت های علمی و اخلاقی با ارتباط با اساتید، مطالعه، تفکر و گفت‌وگو تلاش کند.

حجت الاسلام خانزاده تأکید کرد: طلبه اگر این مسائل را رعایت کرده و بداند که فضای حوزه با فضای دبیرستان و دانشگاه فرق دارد به رشد می رسد و انسان رشد یافته کمتر در هویت خود دچار ابهام می شود، ولی در غیر این صورت طلبه هرچه بالاتر می رود در هویت خود بیشتر دچار تحیر می شود.

وی ارتباط طلبه با جامعه را یکی از رموز موفقیت و کسب هویت دانست و عنوان کرد: طلبه باید حتما در حین تحصیل و تهذیب با جامعه بیرونی ارتباط برقرار کند به گونه ای که بخشی از بار مسؤولیت را در جامعه برعهده بگیرد؛ به عنوان نمونه پنجشنبه و جمعه هفته خود را برای مسجد و کارهای فرهنگی قرار دهد و در سال های بالاتر طلبگی از تبلیغ در ایام مختلف غافل نباشد، چراکه این مسأله هم باعث ورود او به جامعه می شود و هم موجب می شود که طلبه استعدادهای خود را بشناسد.

استاد سطح عالی حوزه در بخش پایانی سخنان تأکید کرد: طلبه ای که می خواهد هویت خود را درک کند و هیچگاه دچار بحران هویت نشود باید برای ایام سال به ویژه ایامی که از درس فراغت بیشتری دارد برنامه ریزی داشته باشد، به این معنا که در طول سال با کسب معارف و علم اندوزی بار خود را پر کرده و در ایام سال بازدهی داشته باشد./1330/ت۳۰۲/ی