گزارش میدانی رسا از سومین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی حوزه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا،چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی مراکز حوزوی به مناسبت هفته پژوهش از ۲۵آذرماه در محل مصلای قدس فعالیت خود را آغاز کرد.

در این نمایشگاه که در محل مصلی قدس قم  برقرار شد صدها اثر پژوهشی از مراکز علمی و پژوهشی که به نوعی با حوزه علمیه در ارتباط هستند رونمایی شده و پژوهشگاه ها و مؤسسات علمی حوزوی این هفته را فرصتی برای ارائه جدیدترین آثار علمی خود به جامعه علمی می دانند.

گفتنی است، چهارمین نمایشگاه دستآوردهای پژوهشی مراکز حوزوی با حضور بیش از 60 مرکز و مؤسسه حوزوی  از 25 آذرتا سی ام آذر ماه در مصلای قدس میزبان علاقه مندان بود.

آخرین باری که دستاوردهای پژوهشی مراکز حوزوی در معرض دید عموم و پژوهشگران قرار گرفت، مربوط به سال ۸۹ و سفر رهبر معظم انقلاب به شهر مقدس قم بود.

از این رو وارد این نمایشگاه شدم و ضمن گفت‌وگوهایی صمیمانه با صاحبان غرفه ها، آثاری که عرضه کرده بودند را نیز تورقی می کردم.

در ابتدای ورودی نمایشگاه به غرفه «پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم رسیدم؛ در این غرفه ده ها اثر جدید در معرض بازدید عموم قرار گرفته بود که از این میان می توانم به کتاب های فقه قرائت، اعجاز قرآن با گرایش شبهه پژوهی، رؤیا انگاری وحی و روایات سیاسی و حکومتی غررالحکم به عنوان آخرین آثار این پژوهشگاه اشاره کنم.

مجلات علمی پژوهشی،  علمی ترویجی و علمی تخصصی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در بازدید عموم است که از مجله کاوشی نو در فقه، مجله نقد و نظر، مجله اسلام و مطالعات اجتماعی، مجله حوزه، نشریه آیینه پژوهش، نشریه اخلاق و مجله سیره پژوهی اهل بیت(ع) از جمله آن است.

این پژوهشگاه بیشتر آثار خود را با تخفیف 20 تا 80 درصدی عرضه می کرد و از دیگر نکات جالب در این غرفه برگزاری مسابقاتی با عنوان کتاب خوان پژوهان با اهدای جوایزی ارزنده بود.

این مسابقه با هدف استفاده سالم از فضای مجازی راه اندازی شده و علاقه مندان با نصب و استفاده مطالب ارائه شده در اپلیکیشین پژوهان می توانند در این مسابقه شرکت کرده و در قرعه کشی بیست ربع سکه بهار آزادی شرکت کنند.

یادآور می شود، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، که از سال ۱۳۶۳ با عنوان «مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی» فعالیت خود را آغاز کرد، در سال ۱۳۸۴ با مجوز قطعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد. پژوهشگاه نهادی حوزوی، انقلابی، پژوهشی و علمی است که با ایفای نقش واسط فعال میان حوزه‌های علمیه با نیازهای دینی مردم و نظام اسلامی به «تبیین و گسترش باور، بینش و ارزش‌های اسلامی و انقلابی» و «تعمیق و توسعه دانش و معرفت اسلامی» می پردازد.

در ادامه حضورم در این نمایشگاه به غرفه مؤسسه تراث الشیعه یا «مؤسسه کتاب شناسی تخصصی شیعه» تحت نظارت حجت الاسلام رضا مختاری رسیدم که سازمان انتشارات این مؤسسه در این نمایشگاه حضور پررنگی داشت و با حجت الاسلام حسینی مسؤول غرفه نیز گفت‌وگوی کوتاهی داشتم.

مؤسسه کتاب‎شناسی شیعه مجموعه‌ای فرهنگی و پژوهشی در قم که فعالیت آن پیرامون شناسایی و معرفی آثار و تألیفات شیعه و نویسندگان آنان است. این مؤسسه، دارای کتابخانه‌ای تخصصی و غنی بوده و با توجه به اهداف خود، طرح‌های پژوهشی در حوزه‌های مختلف را در دستور کار خویش قرار داده است.

مؤسسه کتاب‎شناسی شیعه به منظور شناسایی و معرفی دقیق و علمی میراث مکتوب شیعه و نیز پدید آورندگان آن‌ها در سال ۱۳۸۵ تاسیس شد که توسعه، توانمندسازی و ارتقای سطح دانش و پژوهش در زمینه علوم و فنون تراجم، تاریخ علم، فهارس و کتاب‌شناسی، نسخه‌شناسی و فهرست‌نویسی و زمینه‌سازی مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با آن در حوزه معارف شیعی، و رفع نیازهای پژوهشی شیعه‌شناسی از جمله اهداف این مرکز علمی پژوهشی است.

این موسسه اجرای طرح‌های پژوهشی کلان را در دستور کار خود قرار داده است که از جمله آنها دانشنامه آثار شیعه در چهل جلد، دانشنامه بزرگان شیعه در ۱۱۰ جلد، اِجازاتُ الشّیعه و عُلَماءُ الشّیعه و مَصادرُ اَهلِ السّنه است.

کتابخانه مؤسسه کتاب‎شناسی شیعه نیز با هدف گردآوری و سازماندهی کتاب‌ها، نشریه‌ها، پایان‎نامه‌ها، نرم‌افزارها و منابع الکترونیکی تأسیس شده است و با وجود بیش از ده‎ها هزار کتاب و نشریه تخصصی در زمینه‌های مختلف یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های تخصصی کشور است.

این مؤسسه علمی در این نمایشگاه نیز آثار پژوهشی خود را در بازدید عموم قرار داده بود که از این میان می توانم به جرعه ای از دریا(مقالات و مباحث شخصیت شناسی و کتاب شناسی) اثر حضرت آیت الله شبیری زنجانی، فهارس الشیعه به قلم مهدی خدامیان آرانی، ورثة الانبیاء نوشته سید احمد تقوی و در پرتو روضات نوشته سید محدعلی روضاتی اشاره کنم.

«کتاب شیعه» نیز عنوان نشریه علمی این مؤسسه است که تا آخرین شماره های این نشریه علمی نیز در این غرفه قرار داشت و علاقه مندان می توانستند با تخفیفات ارائه شده از سوی این مؤسسه، کتاب ها و نشریات را خریداری کنند.

در حاشیه این نمایشگاه نیز همواره جمعی از مسؤولان حوزه علمیه و مدیران دولتی استان قم وارد نمایشگاه شده و از بخش های مختلف آن بازدید می کردند که از جمله آنها آقای حسینی کاشانی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم بود.

در ادامه به غرفه مؤسسه «روشنگر آرمان اندیشه» رسیدم که این مرکز پژوهشی به مطالعات بنیان دینی می پردازد؛ با حجت الاسلام حسینعلی مسؤول این غرفه گفت‌وگویی صمیمانه ترتیب دادم که ایشان نیز از ارتباط های آینده با خبرگزاری رسا ابراز خرسندی کرد.

او در این گفت‌وگو تأکید داشت که مؤسسه روشنگر آرمان اندیشه با مراکز مختلف و کنگره های پژوهشی بزرگی همکاری کرده که دبیرخانه مبارزه با جریان های تکفیری، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، پژوهشکده حج و زیارت، سازمان تبلیغات اسلامی و مؤسسه امام خمینی(ره) بخشی از آنها است.

این مؤسسه در حقیقت اندیشکده راهبری ادیان، فرق و مذاهب مختلف است که در سال 92 با همکاری جمعی از اندیشمندان حوزه و با مدیریت حجت الاسلام مهدی فرمانیان شروع به کار کرده است.

تهیه و چاپ دوره مطالعاتی جریان شناسی سلفی گری معاصر، تهیه و چاپ دوره جریان شناسی تکفیری در چهار کتابچه و تهیه دوره نقد و بررسی اعتقادات و مبانی جریان های تفکیری در 10 کتابچه و همچنین برگزاری نشست ها و جلسات علمی وزین بخشی از فعالیت های این مؤسسه است.

در ادامه به غرفه «پژوهشکده باقرالعلوم» رسیدم و کتاب ها و آثاری که در این غرفه به نمایش گذاشته شده بود را بازدیدی داشتم که در این بخش نیز با استقبال مسؤول غرفه مواجه شدم.

در این بخش باید گفت پژوهشكد باقرالعلوم پس از سال ها تلاش علمي براي تحقق ماموريت پاسخ گويي به نيازهاي رو به رشد سازمان تبليغات اسلامي و جامعه ايران اسلامي در ابعاد علمي ، پژوهشي و توليد محصولات فرهنگي ديني از اواسط سال 1386 نسبت به تهيه‌ ي برنامه ی جامع آموزشي و پژوهشي پنج ساله ي اول (92-87) اقدام کرد.

طبق تحقیقی که از این پژوهشکده کردم، مسؤولان این مرکز علمی حوزوی برای پژوهشکده خود سند چشم انداز پنج ساله ای تدوین کرده اند که تـنظيم و تـعريف مـحورهاي كلان پـژوهـشي و اصول راهبردي گروه هاي عـلمي و بـرنـامه ريـزي و اجراي بـرنامـه هاي آمـوزشي بـا هـدف پاسخ گويي به نيازهاي مخاطبان در حوزه هاي فرهنگ ديني با رويكردهاي اجتماعي و تربيتي در قالب مكتوب، همايشي، آموزشي، رسانه اي، هنري، توسعه و تقويت پايگاه هـاي اطلاع رسانی، پـژوهه، کتابشناسی هادي ، نور علم ، شـهرهاي ايـران و پژوهه تبلیغ بخشی از آنها است.

آنها برای خود اهدافی را نیز در نظر گرفته اند که تبيين و ارائه انديشه اسلامي متناسب با نيازهاي فكري اقشار مختلف جامعه به ويژه فرهيختگان و ارائه پـژوهـش هاي مـيان رشـته اي بـا نـظرداشـت عـلوم اسـلامي و انسـاني درحوزه هاي مطالعات اجتماعي، ارتباطي و تربيتي از جمله آنها است.

با مسؤول غرفه خداحافظی کردم و به مسیر خودم ادامه دادم، در این بین به مراکز علمی معروفی رسیدم و با توجه به این که در این گزارش می خواهیم به مراکزی بپردازیم که کمتر نامی از آنها به میان آمده است، از توضیح فعالیت های آنها می گذریم.

مجمع تقریب مذاهب اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، معاونت پژوهش حوزه، دانشگاه ادیان و مذاهب، مؤسسه دارالإعلام لمدرسه اهل البیت(ع)، انجمن های علمی حوزه، مدرسه اسلامی هنر، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله مراکز فعال و معروف در این نمایشگاه بودند که از معرفی مشروح فعالیت های آنها می گذریم.

«فرهنگستان علوم اسلامی قم» مرکز پژوهشی دیگری بود که در این نمایشگاه با برپایی غرفه ای به معرفی آثار پژوهشی خود به جامعه علمی پرداخته بود.

با آقای بهاروند مسؤول این غرفه صحبت کردم و از او خواستم در آینده نیز همکاری های پژوهشی بین این مرکز و خبرگزاری رسا ادامه پیدا کند؛ در بخش هایی از معرفی نامه این مرکز پژوهشی می خوانیم: فرهنگستان علوم اسلامی قم افتخار دارد از سال ۱۳۵۹ در پی یافتن ملازمات وعده انقلاب اسلامی نسبت به «اسلام در عمل» بوده است.

این مرکز علمی در عمری به درازای خود انقلاب اسلامی و به دور از شتاب زدگی و سیاست زدگی، سیر توسعه دولت، جامعه و تمدن اسلامی را مورد مطالعه عميق قرار داده تا برای توفیق هر چه بیشتر انقلاب اسلامی ایران، به دنبال یافتن راهکارهای مؤثر باشد.

اندیشه بنیادینی که سال ها حرکت فرهنگستان را جهت دهی کرده این است که انقلاب اسلامی باید بتواند به عرصه فرهنگ و به ويژه فرهنگ تخصصي و بنيادي صادر شود، یا به تعبیر معهود در ادبیات انقلابی، انقلاب فرهنگی نیز علاوه بر انقلاب سياسی در محیط تحت قیمومیت جمهوری اسلامی رخ دهد.

در این نگاه، اسلامیت نظام و جریان اسلام در عمل، تنها از بُعد فرهنگی جامعه و اجزاء و ارکان آن قابل استمرار است؛ وگرنه با دستیابی صرف به قدرت و دولت و اقتدار سیاسی و نظامی، استمرار اسلامیت نظام تضمین نخواهد شد.

پیگیری تحقق انقلاب فرهنگی از طریق تلاش برای ارتقاء دستگاه سنجش و محاسبه‌ علمی و کارشناسی و اجرائی در جامعه‌ اسلامی، به منظور افزايش سطح حجيت مفاهيم و تصميم‌سازی ها و تصميم‌گيری های نظام اسلامی، قرار داده است.

این فرهنگستان در بخش های مختلفی از جمله فلسفه روش، منطق و روش شناسی، فلسفه اصول و فقه حکومتی، فلسفه و روش شناسی علم دینی، فلسفه تاریخ، انقلاب و تمدن نوین اسلامی، الگوی اسلامی پیشرفت و کلام اجتماعی و دین پژوهشی آثار خود را ارائه کرده بود.

جهت داری علوم از منظر معرفت شناختی، بررسی جایگاه روش تحقیق در نظام مباحث استاد سید منیرالدین حسینی، احکام حکومتی، تحول در علوم انسانی، فلسفه تاریخ شیعی، نگرشی در مسأله سبک زندگی و بینش تمدنی بخشی از آثار ارائه شده این مرکز پژوهشی در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی مراکز حوزوی بود.

«بنیاد فقهی مدیریت اسلامی» به ریاست حجت الاسلام والمسلمین سیدصمصام الدین قوامی یکی از مراکز پژوهشی حوزوی دیگری است که با برپایی غرفه ای در این نمایشگاه به معرفی آثار خود پرداخته بود.

آقای واهبی مسؤول روابط عمومی این مؤسسه استقبال گرمی از ما داشت و برای همکاری های آینده نیز ابراز خرسندی کرد و به بیان نکاتی در مورد فعالیت های این مرکز فقهی پژوهشی پرداخت.

حجت الاسلام والمسلمین قوامی در سخنانی خود به معرفی این بنیاد پرداخته است و بیان می دارد: بنیاد فقهی مدیریت اسلامی ریشه در نهضت مدیریت اسلامی دارد که از سال ها پیش این نهضت و جنبش به راه افتاده است.

اما اینکه چگونه فکر ایجاد چنین بنیادی به ذهنم رسید باید بگویم که بنده قبل از انقلاب دانش آموخته رشته مدیریت صنعتی بودم و با این تخصص وارد فضای انقلاب شدم در فضای انقلاب وارد حوزه شدم و دروس حوزه را تا عالیترین سطح دنبال کردم در حین تحصیل در حوزه به دنبال کسب توانایی استنباط احکام اسلام در خصوص مسائل مدیریت بودم.

در کنار تحصیل در حوزه در بخش های مختلفی مدیریت عملی را تجربه کردم در ادامۀ مسیر بعد از تحصیلات اکادمیک مدیریتی و تحصیلات حوزوی با آن دغدغه ای که عرض کردم و کسب تجربه عملی در عرصه مدیریت، فصلنامه نخل شهداد را راه اندازی کردم و پس از کسب این تجربه مشغول نوشتن کتاب مدیریت از منظر کتاب و سنت شدم که ۹ سال به طول انجامید و به عنوان پژوهش برتر دینی شناخته شد.

به تدریج بنیاد راه اندازی شده و شکل قویتری به خود گرفت و چشم انداز ۲۰ ساله، برای خود طراحی کرد؛ نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که این بنیاد نو پا است و مثل هر بنیادِ نو بنیادی به طور طبیعی دارای ریزش ها و رویشهایی است، افرادی که این آرمانها را دست نیافتنی می دانند و نمی توانند خودشان را با اهداف بنیاد سازگار کنند ریزش می کنند و کنار میروند در مقابل افرادی که برعکس فکر میکنند، بیشتر با بنیاد خو می گیرند.

بنیاد فقهی مدیریت اسلامی یک بنیاد اقتصادی نیست بلکه محل تولید علم و جهاد علمی است و نیاز به افراد وفادار و متعهد دارد، لذا هر کس که بخواهد برای کسب درآمد به بنیاد بپوندد به سرعت طرد می شود و این از قوانین لایتغیر این بنیاد است، هرچند که این بنیاد برای همه درآمد خواهد داشت و همه را متنعم خواهد کرد.

ما برای بنیاد درس خارج فقه الاداره و همچنین درس خارج اصول فقه الاداره و یک دورۀ مدیریت علمی تا سطح دکتری و همچنین دورۀ بسیار مهم اجتهادی پیش بینی کرده ایم که برای هر یک از این دوره ها شهریۀ متفاوت و متوازن و متعادلی بر مبنای نظام امتیازبندی بنیاد در نظر گرفته ایم.

رشد این بنیاد فوق تصور است و ما به زودی از مرزها فراتر می رویم و وارد همایش های بین المللی می شویم. ما می بینیم آن روزی را که بنیاد با فرمول ۲+۴ با مرامنامه و اساسنامه محکمش و با نظام آموزشی و پژوهشی و اداری و تربیتیِ کارآمدش و با پرورش نیروهای نخبه، طعم خوش مدیریت اسلامی را در ذائفه و کام جهانیان خواهد چشاند.

این بنیاد با حرکت طوفنده و بالنده ای که دارد از رشد نمی ایستد؛ «أصلُها ثابت و فرعُها فی السَّماء تُؤتی اُکُلَها کلَ حینٍ بإذنِ ربِّها» است؛ این بنیاد مثل زمزم است، مثل کوثر است، مثل نطنز است، مثل رویان است. یاران و اصحاب و اسبابِ این بنیاد توسط خداوند فراهم خواهد شد. سازمانش، برنامه اش و بودجه اش الهی است و رحمانی است. اداره این بنیاد طبق مدیریت رحمانی و مدیریت رشیدانه است.

و محصول آن مدیریت اسلامی است که می تواند داروی شفابخشی برای همه این افسار گسیختگی ها و بی عدالتی ها در جهان باشد و می تواند به نظام اسلامی انسجام دهد و آن را توسعه داده و تکثیر کنند.

در ادامه با مسؤول غرفه «معاونت تهذیب حوزه های علمیه» برخورد کردم و به همین حجت الاسلام محمدی ضمن ارائه کتاب و نشریات این معاونت به من به معرفی بخشی از فعالیت های اخلاقی در حوزه های علمیه پرداخت.

مدیریت اخــلاق و تربیت، مدیریت مشاوره و خانواده، مدیریت مطالعات تهذیبی، مدیـریت  قـرآن و حدیـث از جمله گروه های پژوهشی در این معاونت است که هریک آثار زیادی را به جامعه علمی عرضه کرده است.

از جمله مراکزی که با دامن پر در این نمایشگاه شرکت کرده بود، معاونت پژوهش «مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)» که در این غرفه نیز با آقای نقی لو از بخش نشریات این مؤسسه بزرگ حوزوی به گفت‌وگو نشستم.

او برای من از تازه های نشر مؤسسه امام خمینی(ره) گفت و تأکید کرد: ما در حوزه های اخلاق، ادیان، اقتصاد، تاریخ، جامعه شناسی، حقوق، دین شناسی، روان شناسی و مشاوره، روش شناسی، عرفان، علوم تربیتی، علوم سیاسی، علوم قرآنی، فقه، فلسفه، مدیریت، منطق، کلام و عقاید، ریاضی و آمار و کودک و نوجوان کار می کنیم.

وی ادامه می دهد: ما در تمام این حوزه هم در عرصه آموزش و هم در عرصه پژوهش فعالیت های زیادی کرده ایم و دلیل بر این مدعا نیز صدها اثر پژوهشی است که امروز در این نمایشگاه بخشی از آن را شاهد هستیم.

یکی دیگر از نکاتی در کلام آقای نقی لو برای من جالب به نظر می رسید و گمان می کنم که جامعه حوزوی نیز کمتر این موضوع را در مورد مؤسسه امام خمینی(ره) بداند، بحث نشریات علمی پژوهشی بود.

مجله علمی پژوهشی بالاترین سطح نشریه در حوزه پژوهش های دینی و غیر دینی است، که هر مؤسسه بزرگی یک یا دو نشریه این گونه دارد، اما مؤسسه امام خمینی(ره) دارای 10 مجله علمی پژوهشی در موضوعات گوناگون بود که این مجلات نیز در این نمایشگاه رونمایی شد.

ارائه بن تخفیف 30 درصدی به علاقه مندان آثار این مؤسسه نیز برای من جالب به نظر رسید که این بن ها تا تاریخ دهم دی ماه هم در نمایشگاه و هم در فروشگاه مرکزی مؤسسه امام خمینی(ره) در خیابان جمهوری اسلامی اعتبار دارد.

«پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر» نیز در این نمایشگاه حضور پررنگی داشت و آثار خوبی را نیز به نمایش گذاشته بود؛ وقتی با مسؤول غرفه صحبت کردم او از همکاری قدیمی خود با خبرگزاری رسا برای من گفت و اظهار داشت: واقعا باید از این رسانه حوزوی برای این سطح از فعالیت متشکر باشیم.

یادآور می شود، پژوهشکده امر به معروف و نهی از منکر که زیر مجموعه ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور است در سال ۱۳۸۹ در شهر مقدس قم تأسیس شد.

بررسی ریشه ای و تخصصی امر به معروف، جایگاه، مراحل، چگونگی اجرا در جامعه و ارائه راهکار در این باره از اهداف مطالعاتی این پژوهشکده است؛ این مرکز سعی دارد نیازهای پژوهشی، تخصصی و بنیادی در حوزه امر به معروف و نهی از منکر را رصد کرده و به مطالعه و کنکاش در این حوزه بپردازد.

از جمله آثار ارائه شده در این غرفه می توان به امر به معروف در آیینه شعر، امر به معروف در آیینه فتوا، در آیینه اجتهاد، در آیینه قرآن، ترنم تذکر، سربازان خدا و گنج مسیح اشاره کرد.

«مؤسسه فرهنگی هنری سبک زندگی آل یاسین و پژوهشکده سبک زندگی» نیز از دیگر مراکز پژوهشی حوزه فعال در این نمایشگاه به شمار می رفت؛ این پژوهشکده تحت مدیریت حجت الاسلام فعالی از اساتید حوزه و دانشگاه به کار خود ادامه می دهد.

کتاب های مسجد و سبک زندگی، سبک زندگی توحیدی، خانه آرام من در شش جلد، راهی به آسمان در پنج جلد، خودت را باور کن در چهار جلد، سبک زندگی رضوی در هشت جلد و مدیریت بدن با تأکید بر نگرش اسلامی از جمله آثار منتشر شده از این مؤسسه حوزوی است که در معرض نمایش عموم قرار گرفته بود.

در ادامه به غرفه «معاونت پژوهش جامعة الزهرا(س)» رسیدم و با بخشی از فعالیت های صورت گرفته از سوی این مرکز علمی نیز آشنایی پیدا کردم.

طبق اعلام مسؤولان غرفه پژوهش در جامعه الزهرا از سال 1380 بنیان گذاری شد و از سال 1384 با استقلال از معاونت آموزشی در عرصه های مختلفی از جمله ترتبیت پژوهشگر، ساماندهی و سازماندهی پژوهش و اجرای طرح های پژوهشی فعالیت خود را آغاز کرد.

این معاونت به منظور تربیت بانوان پژوهشگر و پاسخگو به مسائل علمی در زمینه علوم اسلامی و انسانی در راستای رسیدن به این جایگاه مهم تلاش می کند؛ اداره کل امور پژوهشی و اداره کل خدمات پژوهشی دو اداره کل از معاونت پژوهش جامعه الزهرا به شمار می روند.

یادآور می شود، همزمان با آغاز هفته پژوهش، معاونت پژوهش جامعه الزهرا با هدف توسعه، تعمیق فرهنگ پژوهش، ارتقای سطح پژوهشی طلاب، پژوهشگران و اساتید ضمن بزرگداشت مقام شامخ پژوهشگران برنامه های ویژه ای را متناسب با نیازهای پژوهشی موجود برگزار کرد.

از موضوعات نشست های ارائه شده می توان به هرمونتیک و فهم قرآن با رویکرد پاسخ به شبهات، نقش طلاب در مواجهه با جریان های انحرافی، آشنایی با اصول و روش های استناددهی و آشنایی با اصول و آیین درست نویسی و روش تحقیق اشاره کرد.

از دیگر مراکز حاضر در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی حوزه های علمیه می توان به «بنیاد فرهنگی امامت» اشاره کرد؛ در حقیقت فقدان مرکز تخصصی که به امر بنیادین امامت در حوزه های علمیه بپردازد و همچنین نیازهای روز افزون جامعه اسلامی و متأسفانه هجم های پیش رو ضرورت تأسیس نهادی مستقل و تخصصی در حوزه امامت را بیش از پیش نمودار می ساخت.

گام های نخست در این مسیر، پس از تأکیدات و حمایت های مراجع عظام با راه اندازی راه اندازی درس خارج امامت در سال 1383 توسط آیت الله میلانی رقم خورد و سپس واحد احیای آثار امامت زیر نظر ایشان آغاز به کار کرد.

پس از آن که با کسب مجوزهای رسمی و افتتاح مرکز آموزش های تخصصی امامت اهل بیت(ع) و گزینش بیش از 50 طلبه، آموزش دروس های امامت در حوزه شکل نظام مند پیدا کرد؛ ضرورت توسعه و تحقیقات با موضوع امامت و نیز احیای فرهنگ ولایت اهل بیت(ع) در بین نخبگان و توده های مردم، سبب شد تا ایده تأسیس مؤسسه ای جامع در این عرصه مدنظر قرار بگیرد.

مراکز دیگری از جمله مؤسسه دائره المعارف علوم عقلی، مؤسسه تاریخ علم و فرهنگ، مؤسسه آینده روشن(پژوهشکده مهدویت)، مرکز تحقیقات زن و خانواده، مؤسسه فرهنگی دارالعرفان، موزه فقه و زندگی نیز در این نمایشگاه حضور فعالی داشتند.

مجمع ذخائر اسلامی، مجمع الفکر الاسلامی، مؤسسه اشراق و عرفان، پژوهشگاه قرآن و حدیث، دفتر فرهنگ معلولین، مؤسسه امام هادی(ع)، مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات، مؤسسه مطالعات نهج البلاغه، دانشکده اصول الدین و پژوهشکده حج و زیارت نیز با ارائه مقالاتی در این نمایشگاه شرکت کرده بودند.

یکی از مراکز علمی که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده، «پژوهشکده الذریه النبویه» بود؛ مسؤول این غرفه و معاونت پژوهشی این مرکز علمی حجت الاسلام مهدی حسن زاده بود که با ایشان صحبتی صمیمانه داشتم و خواستم در مورد مرکز خود برای من توضیح بدهد.

او نیز ضمن ابراز خرسندی از فعالیت های خبرگزاری رسا، گفت: ما در این پژوهشکده می خواهیم در قالب طرح دارالسیاده برای ساماندهی سادات طرح های آموزشی و پژوهشی علمی و فرهنگی داشته باشیم تا این گروه خاص مورد تکریم قرار بگیرند.

او ادامه داد: فعالیت های ما بر منبای آیات قرآن و روایات زیادی است که احترام به سادات را واجب می شمارد؛ ما 60 عنوان پژوهشی داریم و حوزویانی که در سطوح سه و چهار بخواهند در موضوع نسب شناسی و ذریه اهل بیت(ع) کار کنند، کمک می کنیم.

حجت الاسلام حسن زاده از همکاری خود با مراکز حوزوی و دانشگاهی گفت و یادآور شد: تمام مراکزی که در حوزه علوم انسانی کار می کنند، آماده همکاری هستیم و امیدواریم طرح های جالبی که در دست داریم بتواند در جامعه علمی حوزوی مفید واقع بشود.

آخرین مرکزی که به سراغ غرفه آن در این نمایشگاه رفتم، غرفه «مرکز تخصصی مهدویت» حوزه علمیه بود که در این بخش با حجت الاسلام نظری مسؤول این غرفه گفت‌وگو کردم.

ایشان در این گفت‌وگو با بیان این که مرکز تخصصی مهدویت تنها مرکز علمی آموزشی در حوزه است که به صورت تخصصی در امر پژوهش نیز فعالیت می کند، ابراز داشت: سالیانه تعداد زیادی کتاب، مقاله و پایان نامه از سوی پژوهشگران مرکز تخصصی مهدویت منتشر می شود.

انديشه «مهدويت» به دليل دارا بودن ويژگي­هاي منحصر به فرد بسيار، يكي از توان­مندترين عوامل رشد جامعه ديني ما است. طرح درست و گسترش اين فرهنگ  نوراني در جامعه، باعث رشد، بالندگي هر چه بيشتر جامعه و حفظ آن از فرو غلتيدن در فسادها و تباهي­ها است.

كوتاهي و كم كاري در اين امر مقدس و خطير، از يك سو زمينه ساز بروز خرافات و سطحي نگري واز سوي ديگر موجب در دست گرفتن اين مقوله سترگ به وسيله افرادي ناشايست كم دانش و يا بي دانش شده است.از اين رو بايسته است، حوزه علميه به عنوان متولي اين امر گام هاي  جدي تري در اين راه بردارد و با تقويت مركز تخصصي و  مشاركت و نظارت بر مراكزي كه در اين جهت فعاليت مي كنند، به آموزش و پژوهش در اين عرصه و سپس ارائه و تبليغ آن در داخل و خارج كشور همت گمارند، چه اينكه اگر حقيقت تبيين و تقويت نشود ، باطل تعزيه گردان مي شود.

با توجه به اهداف بيناد فرهنگي حضرت مهدي موعود عليه السلام  و مركز تخصصي مهدويت - به منظور ايجاد زمينه مناسب جهت پژوهش در موضوعات گوناگون مهدويت و ساماندهي آن،  معاونت پژوهش شكل گرفت.

یادآور می شود، در این غرفه ده ها اثر مهدوی در حوزه های مختلف و برای سنین مختلف به نمایش گذاشته بود که بخش ویژه آن کتاب و محصولات غنی با موضوع مهدویت و انتظار بود.

در پایان این گزارش  با آرزوی توفقیات روز افزون مراکز پژوهشی و دیده شدن بیشتر آثار مراکز علمی غیر معروف در سطح حوزه های علمیه و تعامل بیشتر نهادهای پژوهشی از این نمایشگاه خارج شدم.

گفتنی است، نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی مراکز تخصصی حوزوی از شنبه ۲۵ آذرماه در مصلای قدس آغاز به کار کرد و روز پنجشنبه 30 آذرماه به کار خود پایان داد./1330/ز۵۰۲/ج

گزارش از داود جعفری