منحصر کردن دین در احکام، اخلاق و عقاید، دست ما را در پاسخگویی نیازهای دیگری به دین بسته است
به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، حجت‌الاسلام حیدر همتی، مقرر دیدگاه حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد در نشست هم‌اندیشی علم دینی گفت: در بررسی نظریه علم دینی استاد تحلیل مسائلی اهمیت دارد اول اینکه ارتباط فلسفه مضاف با منطق و روش است دوم بحث معرفت دینی است و سوم علم دینی و تعریف علم و دین است.
وی ادامه داد: نکته بعد تعریف معیار علم دینی و طبقه‌بندی علوم و تعریف علوم انسانی است، موضوعاتی هستند که در جای خود باید تبیین شود تا با توضیح این مفاهیم به دستگاه فکری حجت الاسلام والمسلمین رشاد در نسبت با نظریه علم دینی، دست پیدا کنیم. چه اتفاقات معرفتی اتفاق افتاده تا نظریه علم دینی تبیین شود؟ راه حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب به چه صورت است؟
همتی بیان کرد: انحصار کردن دین در احکام و اخلاق و عقاید، دست ما را در پاسخگویی نیازهای دیگری به دین بسته است و ایشان تقسیم خماسی در رابطه با دین ارائه می‌دهند، گاهی توصیف‌های قانونی نه در حوزه احکام و نه عقاید و نه اخلاق است.
حجت‌الاسلام همتی گفت: در حوزه دین، مواجهه اجتهادی با دین و اجتهاد دینی موردنظر ایشان بوده است، دستگاه اجتهاد دینی باید متفاوت گردد و با دستگاه اجتهادی موجود نمی‌توان نیازهای روز را پاسخ گفت و ایشان درنهایت همه نظریات با علم دینی را به 5 دسته تقسیم کرده‌اند.
وی با تأکید بر اینکه امکان ذو مراتب بودن علم دینی به خاطر روابط تکاملی که انسان در نسبت با دین دارد، در خصوص نظر استاد رشاد اظهار داشتند: حدود سه رابطه را ایشان ذکر کرده‌اند، یک رابطه در اخذ دین، مدل دریافت که تکاملی است، رابطه دوم رابطه انسان با درک و فهم دین، فهم ذو مراتب انسان‌ها نسبت به دین و رابطه سوم، رابطه عمل با دین که متفاوت است. در بحث علم دینی، دین از چه منظری موردتوجه قرار می‌گیرد؟
حجت الاسلام همتی با اشاره به اینکه استاد رشاد حدود چهارده پرسش در رابطه با عدم امکان دینی، جمع‌آوری کرده‌اند و پاسخگویی کرده‌اند، ادامه داد: ایشان علم دینی را این‌گونه تعریف می‌کنند: «معرفت دستگاه‌وار متشکل از قضایای انباشته‌ی سازوار که معطوف به مطالعه قلمرو معین و مبتنی بر مبادی نظری دینی، در جهت تکامل نفوس و تعالی حیات آدمیان، بر اساس معرفت‌شناسی واقع‌گرا و با کاربست منطق علمی «دینامی کال ـ دیالکتیک» (پیوسته پویای هم‌افزا)، فراجنگ آمده باشد». درنهایت اینکه هم در تحلیل فلسفه مضاف و هم معرفت قائل به مبانی، مبادی، روش، غایت، موضوع هستند که هرکدام از این پنج مؤلفه باید متخذ از دین باشد که در این صورت علم دینی شکل خواهد گرفت.
وی ادامه داد: در موضوع فلسفه مضاف، منظور فلسفه عمومی نیست بلکه فلسفه یعنی روش، علم نیز چیزی است که دستگاه معرفتی داشته باشد، مبادی و مبانی و غایت و موضوع و روش داشته باشد اگر این دستگاه شکل گرفت و تناسق اتفاق افتاد می‌توان به آن علم دینی اطلاق کرد./934/د۱۰۳/ب۱