راستی ایمان را به دیگران در ایام نوروز نشان دهیم
به گزارش خبرگزاری رسا، نوروز سرآغاز طراوت طبیعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضای زندگی انسان است. نوروز جشن بالندگی طبیعت، جشن آغازی دوباره و جشن ایرانیان کهن است. آغاز ایام نوروز امسال مصادف ماه رجب شده است، به همین منظور با حجت‌الاسلام والمسلمین علی قهرمانی مدیر مؤسسه ندای فطرت و کارشناس حوزه سبک زندگی اسلامی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌آید:
روایات بسیاری درباره نحوه پذیرایی از مهمان وجود دارد
*با توجه به اینکه عید امسال مصادف با ماه رجب المرجب ماه خدا شده است و آغاز آن با شهادت امام هادی(ع) جد بزرگوار امام زمان(عج) است و در میانه آن شاهد ولادت امام جواد(ع) و امام علی(ع) و نهایتاً با رحلت عقیله بنی‌هاشم به پایان می‌رسد، به نظر جنابعالی دید و بازدیدهای نوروز را چگونه برپا کنیم که هم علوی باشد و هم مبتنی بر فرهنگ ایرانی؟
-دو نکته در مورد فرهنگ کهن ایرانی و فرهنگ اسلامی را تذکر دهم که هر دو ریشه‌دار و غنی هستند، در کنار این ریشه‌دار و غنی بودن، اگر دقت کنیم هم فرهنگ ایرانی‌مان قبل از اسلام و هم زمانی که اسلام آمد، این را غنای بیشتری بخشیده است و آن تأکید بر مهمان پذیرفتن و مهمانداری بودن است، در مورد اینکه چگونه از مهمان پذیرایی کنیم، روایات بسیاری وجود دارد، اما درباره اینکه چگونه به مهمانی برویم شاید یک هزارم آن روایات نداشته باشیم، فقط توصیه کردند که به مهمانی بروید، ولی چرا بیشتر توصیه به مهمان داشتن و پذیرفتن مهمان، تکریم، احترام و حرمت مهمان شده است، این موارد دارای پیام است، در عیدها توصیه به مهمانداری، صدقه، روزه و غیره شده است، باید آن گنج‌هایی که در این مفاهیم نهفته است را پیدا کرد.
رواج مصرف‌زدگی به جای توجه به هم‌نوع با نفوذ فرهنگ غربی
اگر دقت کنیم می‌بینیم امروز مخصوصاً با گسترش فرهنگ غربی به ویژه مصرف‌گرایی و مصرف‌زدگی از غرب که نمونه‌اش در کشور، این مراکز خرید بزرگ از هایپر مارکت‌ها تا مثلاً جاهایی که به عنوان مال و پاساژهای بزرگ شناخته می‌شود، مظهر بارز مصرف‌گرایی و مصرف‌زدگی است که چیز خاصی تولید نمی‌شود، فقط چیزهایی که تولید شده و مخصوصاً از غرب هم می‌آید، چیزهایی که مارک و برند است را می‌خریم، اینها نمونه مصرف‌زدگی است، در حالی که در آن فرهنگ چه در صدقه دادن، چه در روزه گرفتن، چه در مهمانداری که توصیه‌های دینی و ملی ماست، توصیه به خدمت‌رسانی و تولیدگرایی است که شما دارید یک چیزی را تولید می‌کنید و عرضه می‌کنید، این نیست که فقط مصرف کنید، دوم به جای خودمحوری که الان سبک زندگی امروزه ما شده است، اینکه انسان یک مقدار از این خود فاصله بگیرد، نگاه کند ببیند خوب‌های عالم کجا هستند، در مقابل زانو زدن، احترام، ادب کردن، صبر کردن، بالاخره مهمانداری و پذیرایی از مهمان اندک رنجی دارد، بالاخره خواسته‌ها و سلایقی دارد، توصیه به اینکه چگونه نفستان را تربیت کنید و همه چیز را برای خودتان نخواهید، این «من» را اجازه ندهید بیش از حد بزرگ شود، فقط دنبال لذایذ نباشد، یک جایی برسد که اگر اندک مصیبتی و اندک مشکلی برای شما پیش آمد در آن مشکل کوچک خرد نشوید.
صدق ایمان و محبتمان را به دیگران در ایام نوروز نشان دهیم
چون پیوند رجب با سال نو است و هر دو فرهنگ غنی‌ای دارند، اعتکاف که مستحب است، انسان گوشه‌نشینی کند، یاد خدا و فقرا باشد، کوچکترین توصیه‌ای که اینجا شده است بحث روزه است، انسان کم‌ترین کاری که می‌تواند انجام دهد این است که یاد فقرا باشد، مانند آنها گرسنگی و تشنگی را احساس کند، در کنار این توصیه شده است صدقه هم بدهیم، حالا خودم را شبیه فقرا کردم، چه کاری می‌توانم برای آنها انجام دهم؟ اینکه حداقل چیزی که می‌توانم از پس‌انداز روزانه خودم خیلی اندکش را به عنوان یک فرد از این جامعه به یک فقیری کمک کنم، حال به هر طریقی و در هر سیستمی، اینکه به فقرا کمک‌رسانی کنیم و صدقه دهیم که این صدق ایمان و محبتمان را به دیگران نشان می‌دهد.
وطن فقط این یک وجب خاک نیست
چون ایام عید است و معمولاً مسافرت‌های نوروزی به شرق آسیا یا کشور ترکیه اوج می‌گیرد، میلیاردها دلار صرف این هزینه‌های مسافرت می‌شود، البته اصل مسافرت را رد نمی‌کنم، هیچ روایتی و آیه‌ای در قرآن نیست که بخواهد از مسافرت نهی کند، اما مسافرت آدابی دارد که باید آدابش را رعایت کنیم، دوم در کنار رعایت آداب، چون در چند سال اخیر هم موج این سفرها زیاد شده است و در زمان محرم یاد فقرا می‌افتیم اینکه باید هزینه حسینیه‌ها و دسته‌ها را خرج فقرا کرد، ولی زمانی که سال نو می‌شود میلیاردها دلار که چندین برابر آن است و طبق آمار فقط برای گردشگری خرج می‌شود که گاهی هم گردشگری سالمی هم نیست، نمی‌گویم این پول‌ها خرج وطن هم می‌تواند شود! اینکه می‌گویند وطنم پاره تنم، وطن فقط این یک وجب خاک نیست، وطن مردمی هستند که دارند در آن زندگی می‌کنند اگر این مردم نباشند این خاک چه ارزشی دارد؟
در مهمانی‌هایمان از اقوام فقیرتر شروع کنیم
هم در سنت ایرانی‌مان و هم در فرهنگ دینیمان مدام توصیه شده است که به دیگران فکر کنیم و یاد دیگران باشیم، یاد فقرا باشیم، در مهمانی‌هایمان از اقوام فقیرتر شروع کنیم، هر چقدر فقیرترند، بیشتر گرامی بداریم و گرامی داشتن ما طوری نباشد که آنها احساس کنند از سر دلسوزی و ترحم است، بلکه به خاطر اینکه خدا اینها را بیشتر دوست دارد، یک مقدار از فرهنگ منیت اینکه همه چیز را برای خودمان بخواهیم فاصله بگیریم. به نظرم برگشتن و مراجعه کردن به بعضی آداب سنتی خوب ملی و دینیمان بد نباشد، فقط اینکه لباس نو بخریم، البته جزء فرهنگ خوب ماست، اما فقط به اینها نگاه نکنیم، آن زمان مردم خیلی دارا نبودند، سالی یکبار می‌توانستند لباس بخرند و این را برای ایام عید و سال نو می‌گذاشتند، وسایل خانه، لباس و هر چیزی را که می‌توانستند نو می‌کردند که سال جدید با یک زندگی نو و یک زندگی تمیزتری به استقبال سال نو بروند. این برای زمانی بود که مردم توان خرید نداشتند، نه مانند امروز که هر روز می‌بینیم تقریباً سال نو است و در پاساژها داریم می‌گردیم.
پاساژدرمانی یکی از سبک‌درمان پست‌مدرن در ایران شده است
یکی از سبک‌درمان پست‌مدرن در ایران پاساژدرمانی شده است؛ یعنی هفته‌ای یکی دو بار خانمها و آقایان، قبلاً فقط خانمها بود، الان آقایان از خانمها در پوشیدن مارک‌ها جلو زدند، اما امروز یک مقدار از گذشته‌مان فاصله گرفتیم، در مواردی حداقل، در شادیهایمان شادیمان را با دیگران تقسیم می‌کردیم، این موارد از فرهنگ دینی و ملی ما غافل مانده است، اگر به آنها برگردیم بهتر باشد و با آن عرق ملی‌گرایی‌مان هم بیشتر همخوانی دارد. عرق ملی‌گرایی ما در طول تاریخ بحث احترام به انسانیت بوده است، نه احترام به اینکه فرهنگ خاصی که مشخص نیست از کجا آمده است مانند «هالووین» که این دوگانگی ارزش‌ها در فرهنگ ایرانی مخصوصاً ایام عید نمود یافته است.
مسأله غم و شادی را با هم خلط نکنیم
*با توجه به اینکه شب عید، شب شهادت امام هادی(ع) است، بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم چیست؟
-در شادیهایمان مساله غم و شادی را با هم خلط نکنیم، تمرین کردیم مثلاً در شب شهادت امام حسن عسکری(ع) تا شام شهادت احترام نگه می‌داریم و روز امامت امام زمان(عج) را از فردای آن جشن می‌گیریم که آن هم به خاطر احترام نگه داشتن به پدر امام زمان(عج)، می‌دانم مردم ایران این مقدار حرمت را دارند که آن شادی را با این غم قاطی نمی‌کنند، اجازه می‌دهند آن عزاداری و آن احترام نگه داشتن به ولی خدا جای خودش باشد، ولی شاد بودن به مناسبت ایام سال نو جای خودش باشد و این دو را با هم خلط نمی‌کنند، چون در موارد دیگر هم تمرین داریم، اگر آن را به اینجا تعمیم دهیم، به نظرم امر زیبایی می‌شود که هم احترام را نگه داشتیم و هم حرمت امام معصوم‌مان را نگه داشتیم و هم شادی سال نو را داشته‌ایم./۹۶۹/د۱۰۲/ب۲
منبع: فارس