تاملی بر چرایی و اهداف خیانت بن سلمان در مورد فلسطین

به گزارش خبرگزاری رسا، عربستان و اسرائیل در سه سال اخیر بیش از هر زمانی به یکدیگر نزدیک شده اند و این مسئله متاثر از دو عامل به قدرت رسیدن ملک سلمان در عربستان و دونالد ترامپ در آمریکا است. روند نزدیکی دو رژیم به یکدیگر نشان دهنده اشتراک منافع مقامات دو رژیم است به صورتی که محمد بن سلمان و نتانیاهو امید بسیاری به حمایت های ترامپ برای مقابله با ایران دارند و از این رو مثلث نتانیاهو، بن سلمان و ترامپ در یک سال اخیر شکل گرفته است و اوج همکاری این مثلث نیز در مسئله فلسطین بوده است.

در ادامه این روند ولیعهد عربستان در مصاحبه ای قدم نهایی در راه شناسایی اسرائیل را برداشت و عملا و رسما از موجودیت اسرائیل دفاع کرد. ولیعهد سعودی در گفت‌وگو با مجله آتلانتیک آمریکا اظهار داشت، در صورت تحقق صلح منافع بسیاری بین اسرائیل و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و کشورهایی نظیر مصر و اردن وجود خواهد داشت. وی درباره اینکه آیا به حق ملت فلسطین برای دستیابی بر بخشی از اراضی اشغالی اعتقاد دارد یا نه گفت:« به تصور من این حق اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌هاست که در سرزمین خود زندگی کنند.» ولیعهد عربستان با ادعای اینکه تنها نسبت به حقوق ملت فلسطین و مسجدالاقصی نگران است،‌ گفت:« ما هیچ اعتراضی به موجودیت هیچ ملت دیگری نداریم.» بن سلمان اظهار داشت:« فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها حق داشتن کشور خود را دارند اما در عین حال باید ما توافق صلحی را برای تضمین ثبات برای همه و ایجاد روابط عادی داشته باشیم.» اما این اقدام بن سلمان چرا و چگونه صورت گرفته است؟

عربستان شریک همیشگی اسرائیل

عربستان از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی نه تنها در مقاطع مختلف، مشکلی با این رژیم نداشته و علیه آن در جنگی شرکت نکرده، بلکه در برخی مسائل با این رژیم همکاری‌هایی نیز داشته است. در یک دهه‌ اخیر، سیر این همکاری‌ها و بعضاً حمایت‌ها صعودی بوده و دیدارهای محرمانه‌ زیادی بین دستگاه‌های اطلاعاتی آن‌ها برگزار شده است. عربستان در طول حیات رژیم صهیونیستی، همواره به صورت پنهان و آشکار، مدافع منافع این رژیم بوده است. در دهه60 میلادی و در جنگ مصر با اسرائیل، ریاض بر ضد جمال عبدالناصر موضع گرفت. عربستان در جنگ 33 روزه کاملاً علیه حزب‌الله وارد شد و این جنبش را محکوم کرد ودر غزه هم گروه حماس را منزوی کرد و در جهت رفع محاصره‌ غزه هیچ تلاشی نکرد. تا سال 2006 روابط اسرائیل و عربستان در لفافه بود و صریحاً بدان اشاره نمی‌شد. رفت‌وآمدها، توافقنامه‌ها و مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مشترک پنهان بود، ولی بعد از سال 2006 همه چیز علنی شد.[1] در سه سال گذشته نیز اوج همکاری های اطلاعاتی و سیاسی ریاض و تل اویو بوده است.

عربستان هیچ گاه به عنوان کشور حامی مقاومت فلسطین شناخته نشده است. طرح صلح عربی که در سال 2002 از طرف عربستان مطرح شد نیز گویای نوع نگاه عربستان به پرونده فلسطین بوده است. اخیرا نیز دونالد ترامپ از انتقال پایتخت اسرائیل از تل اویو به قدس خبر داد که به حمایت تلویحی عربستان هموراه شد.  خبرگزاری رویترز اعلام کرد که دولت عربستان با اعطای یک کمک 100 میلیون دلاری به تشکیلات خودگردان فلسطین تلاش می کند مقامات فلسطینی را متقاعد کند تا با طرح رئیس جمهور آمریکا برای قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، موافقت کنند.[2] همچنین مسؤولان جنبش فتح فاش کردند که فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا طرح جدیدی را از سوی آمریکا به پادشاه عربستان ارائه داده و وی نیز به نوبه خود و با اعمال فشار از سوی دولت آمریکا برای انجام معامله قرن،‌ این طرح را به رئیس تشکیلات خودگران فلسطین عرضه کرد. از جمله مفاد طرح آمریکایی این است که تشکیلات خودگردان در ازای قبول تشکیل دو دولت، به تعویق افتادن بررسی مساله قدس و عادی سازی کامل روابط اعراب با اسرائیل کمک‌های مالی سخاوتمندانه‌ای دریافت کند.

روزنامه انگلیسی تایمز نیز نوشت که محمود عباس رئیس تشکیلات فلسطین زمانی که به دعوت عربستان راهی ریاض شد، به او اطلاع داده شد که یا باید با طرح آمریکا موافقت و یا استعفا کند و گزارش ها حاکی است که عباس با پیشنهاد مبنی بر انتخاب شهرک ابودیس واقع در اطراف قدس به عنوان پایتخت کشور فلسطین به جای بیت المقدس مخالفت کرده است.[3]بنابراین به نظر می رسد ترامپ در اعلام قدس به عنوان پایتخت اسرائیل با عربستان هماهنگی هایی داشته است. اما اوج نزدیکی اسرائیل و عربستان به سفر محمد بن سلملن به امریکا بر می گردد.

اهمیت سفر بن سلمان به آمریکا

«محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی از روز 28 اسفند ماه برای یک سفر چند هفته ای به آمریکا سفر کرده است. شبکه الجزیره در این باره گزارش داده که افشای جزئیات برنامه سفر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به آمریکا نشان می‌دهد وی با شماری از رهبران سازمان های دست راستی یهودی در آمریکا دیدار و گفت وگو کرده است. براساس این گزارش، محمد بن سلمان با رهبران گروه هایی نظیر سازمان آیپک، ایستادگی برای اسرائیل(ADL) و فدراسیون یهودیان آمریکای شمالی دیدار کرده است؛ گروه هایی که همگی از حامیان شهرک سازی‌ها در فلسطین اشغالی هستند و همچنین برای مقابله با جنبش تحریم اسرائیل می‌جنگند. براساس این گزارش، افشای یک نسخه از برنامه سفر «بن سلمان» که روزنامه ها آرتص آن را منتشر کرده نشان می‌دهد که ولیعهد سعودی همچنین با رهبران کمیته یهودیان آمریکا(AJA) و دیگر گروه های تندروی لابی اسرائیلی نیز دیدار کرده است. الجزیره در ادامه نوشته: «در حالی که عربستان هنوز اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد انجام چنین اقداماتی توسط محمد بن سلمان نشانه گرمتر شدن روابط ریاض و تل آویو است.»[4]

پیش از این نیز برخی رسانه های اسرائیلی از دیدار ولیعهد سعودی با یک هیئت صهیونیستی طی سفر وی به قاهره خبر داده بودند. بعد از این دیدار شرکت هواپیمایی هند از موافقت ریاض با عبور هواپیماهای این شرکت از آسمان عربستان برای سفر مستقیم به تل آویو خبر دادند. پس از آن نیز هواپیماهای هند از آسمان ریاض برای سفر به اسرائیل استفاده کردند. این برای اولین بار است که عربستان حریم هوایی خود را به روی شرکت های هواپیمایی برای پرواز به فلسطین اشغالی باز کرده است.

پشت پرده اقدام بن سلمان

اقدام ولیعهد عربستان را می توان تداوم باج خواهی ترامپ از عربستان دانست. چرا که بن سلمان تنها به لطف حمایت های ترامپ توانست به عنوان ولیعهد عربستان انتخاب شود و این مسئله هزینه های زیادی برای وی به دنبال داشته است. ترامپ سعی دارد از فرصت به وجود آمده در راستای برقراری ارتباط رسمی بین عربستان و اسرائیل استفاده کند. خالد بن فرحان آل سعود شاهزاده مخالف سعودی در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی "الحوار" در این مورد فاش کرد:«آمریکا و اسرائیل شروطی را برای محمد بن سلمان ولیعهد سعودی قبل از منصوب شدن به پادشاهی عربستان تعیین کرده اند که از جمله این شروط تضمین امنیت دریانوردی اسرائیل از طریق تنگه تیران و عادی سازی علنی با اسرائیل است. آخرین مورد نیز لزوم تایید و حمایت بن سلمان از  طرح موسوم به معامله قرن است که در آن از حق فلسطینی ها در شهر قدس چشم پوشی شده است». این شاهزاده سعودی شرط دیگر را سهیم کردن رژیم اسرائیل در پروژه اقتصادی و گردشگری "نئوم" محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در کنار مصر و اردن برشمرد و گفت:« سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی در حال حاضر از صحنه رویدادها غایب است و از سال 2012 میلادی دچار بیماری آلزایمر شده است».

پیامدهای اقدام محمد بن سلمان

اقدام محمد بن سلمان در زمینه خیانت به آرمان فلسطین می تواند پیامدها و تبعاتی را هم برای آل سعود و هم برای رژیم صهیونیستی داشته باشد. در درجه اول باید تاکید کرد که این اقدام بن سلمان گامی در جهت عملیاتی کردن طرح ترامپ در مورد فلسطین موسوم به معامله قرن است.

از زمانی که ترامپ این ایده را مطرح کرد کشورهای مختلف جهان به شدت با آن به مخالفت پرداختند و جز چند کشور هیچ بازیگری از این طرح حمایت نکرد. از این رو در سایه مخالفت های جهانی امکان عملیاتی شدن انتقال پایتخت آمریکا با چالش های زیادی مواجه است. در این شرایط حمایت عربستان از اسرائیل و تایید موجودیت این رژیم می تواند بخشی از فشارها بر ترامپ را کاهش دهد چرا که عربستان با وجود حرمین شریفین در جهان اسلام جایگاه ویژه ای داشته و این ظرفیت در 8 دهه گذشته در اختیار قبیله آل سعود قرار گرفته است، ظرفیتی که به عنوان ابزاری در جهت تحقق اهداف آل سعود تبدیل شده است. از این رو تایید مشروعیت اسرائیل از سوی عربستان معامله قرن و به رسمیت شناخت اسرائیل را می تواند یک گام به جلو ببرد.[5]

علاوه بر این برای اولین بار از زمان آغاز درگیری عربی- اسرائیلی از سال 1948 بن سلمان به عنوان رهبر یک کشور عربی اظهار داشت به حق یهودیان در داشتن سرزمین در بخشی از خاک اجداد خود ایمان دارد، تا جایی که "دنیس راس" که در چند دولت آمریکا مسئول پرونده درگیری عربی- اسرائیلی بوده است ، گفت این اولین بار است که حقوق تاریخی یهودیان به رسمیت شناخته می شود، زیرا رهبران میانه رو عرب قبلا از اسرائیل به عنوان یک وضعیت انجام شده یاد می کردند و به هیچ وجه  "خط قرمز" را نقض نکردند. ولیعهد سعودی در طول مصاحبه طولانی (20 صفحه ای ) با آتلانتیک حتی یک بار کلمه "کشور فلسطین " را به زبان نیاورد و به قدس اشغالی به عنوان پایتخت آن اشاره نکرد و فقط به این نکته اکتفا کرد که به حق فلسطینی ها و اسرائیلی ها در برخورداری از سرزمین خاص خود ایمان دارد.[6]

عربستان با این اقدام به صورت عملی و رسمی ملحق شدن خود به ائتلاف آمریکا و اسرائیل را اعلام کرد و این مسئله به معنای آن است که عربستان ظرفیت های جهان اسلام را برای بهره برداری در جهت تحقق اهداف خود از دست داده است. علاوه بر این این اقدام عربستان می تواند ضمن تحکیم روابط گروه های فلسطینی در جهت مقابله با اسرائیل اتحاد جوامع اسلامی را نیز به دنبال داشته باشد. در کل می توان گفت که بن سلمان با هدف رسیدن به تخت پادشاهی عربستان، فلسطین را باآمریکا معامله کرد، مسئله ای که جایگاه عربستان را در جهان اسلام بسیار تضعیف خواهد کرد.

پی نوشت:

[1] http://peace-ipsc.org/fa

[2] http://www.irna.ir/fa/News/82757777

[3] http://fa.alalam.ir/news/3207711

[4] http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13970112000078

[5] http://basirat.ir/fa/news/310556

[6] https://www.mashreghnews.ir/news/843769

/۹۶۹//۱۰۲/خ

منبع: فارس