تعهدات اجتماعی از روغن نجس تا "روغن پالم"
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، ابتدا سفری به چند صد سال قبل برویم؛ تا ببینیم بعضی از مسائل فقهی آن زمان مردم چه بوده است و بعد به سال 1393 و اتفاق جنجالي كه در اين سال افتاد، برگرديم.
چند صد سال قبل مسئله اي فقهی مطرح شد و فقها که وظیفه پاسخ گویی به مسائل شرعی بر عهده آنها بود، وارد بحث شدند تا حكم مسئله را مشخص کنند.
سوال اين بود: اگر روغن پاكي نجس شود، آیا همان طور که طبق نظر همه فقها؛ خريد و فروش آن براي مصارف غذايي جایز نیست، معامله و مصرف آن به عنوان سوخت در چراغ‌هاي پي سوز هم جايز نيست يا چون فقط مصرف سوختي دارد، جایز است؟
علما در جواب مسئله به بحث پرداختند و در نهایت دو نظر پیدا شد؛ گروهی از فقها گفتند؛ معامله و استفاده از روغن نجس براي سوخت در محیط مسقّف و زیر سقف جايز نيست.
استدلال این دسته از فقها این بود که روغن آلوده و نجس همراه دود و بخار بالا مي رود و سقف را آلوده و نجس مي كند.پس فقط در فضاي آزاد مي توان روغن نجس شده را به عنوان سوخت استفاده کرد و در چراغ سوزاند.
امّا در مقابل گروهی از فقها معتقد بودند؛ از روغن نجس می توان در محیط مسقف و زیر سقف نیز به عنوان سوخت استفاده کرد.
این دسته از فقها معتقد بودند؛ اگر ما بپذیریم که دود حاصل از سوختن روغن، اجزاي نجسي از روغن را به سقف مي رساند و سقف را آلوده و نجس مي كند، آلوده و نجس کردن سقف، برای مالک آن اشکالی ندارد و می تواند از این روغن به عنوان سوخت چراغ پی سوز استفاده کند.
به هرحال اين دو نظر وجود داشت و هر گروه نیز استدلال خود را داشتند. حال اين بحث را داشته باشيد، برگردیم به سال 1393 و اتفاق روغنی این سال که در رسانه‌ها جنجال به پا کرد!
خبر اين بود: بعضي از كارخانه‌هاي محصولات لبنياتي، براي بالا بردن درصد چربي محصولاتشان، از روغن"پالم"بيش از حد مجاز استفاده كرده اند.
روغني ارزان قیمت که براي سلامتي انسان بسيار مضرّ و خطرناك است. آنقدر خطرناك كه وزرات بهداشت مجبور شد با جدّيت وارد شود و جلوي اين تخلف بزرگ را بگيرد.
ریشه تخلفات اجتماعی چیست؟
وقتی این خبر پیچید، به بزرگی این تخلف فکر می کردم و یک سوال ذهن من را به خود مشغول کرده بود؛با توجه به اینکه امروزه اكثر مردم محصولات لبنباتي مورد نياز خود را از بازار تهيه مي كنند، عاملین این تخلف بزرگ چطور به خود جرأت این کار را دادند؟ چطور به خود اجازه دادند با سلامتی جان صدها هزار نفر از مردم، بازی کنند؟ با چه توجيهي يك شخص يا اشخاصي براي سود بيشتر و جيب خودشان، براي سلامتي و جان مردم ارزشی قائل نشدند؟
چطور عدّه اي در گذشته آنقدر به جزئيات دقّت داشتند و بحث معامله و استفاده روغن نجس، برای استفاده سوختی(نه غذایی) را نزد فقها می بردند تا تکلیفش روشن شود، امّا یک عده ای امروز این گونه بی محابا، محصولات لبنیاتی را از پالم پر کردند تا جیب خود را پر کنند؟
در یک جمله؛ ریشه اصلی عدم تعهدات اجتماعی در جوامع امروز چیست؟
اعتقاد به معاد ضامن تعهدات اجتماعی
من به اين سوال فكر مي كردم، چون اين جرأت و جسارت برایم بسیار عجيب بود و تنها یک علت قانع کننده یافتم؛ عدم اعتقاد به معاد.
آیا مي شود كسي به قيامت اعتقاد داشته باشد و با اين كار، خود را مديون هزاران نفر كند؟ آیا می شود کسی به این آیات قرآن که می فرماید:"هر کس به اندازعه ذرّه ای کار نیک کند آن را خواهد دید و هر کس به اندازه ذرّه ای بدی کند آن را خواهد دید" (1) اعتقاد داشته باشد، امّا خروار خروار حقّ مردم را ضایع کند؟
لزوم بحث از معاد
امروزه تخلفات اجتماعی زیادی در جامعه وجود دارد؛ کم فروشی، گران فروشی، نامرغوب فروشی، شهادت ناحق، رشوه، اختلاس، رانت خواری، زمین خواری و..؛ تخلفات بزرگي كه ريشه اصلی آنها باور نداشتن اين اعتقاد است که انسان بعد از مرگ يك حيات ابدی دارد و باید نسبت به اعمال خود پاسخگو باشد.
پس جا دارد از این موضوع بحث کنیم که به چه دلیل باید به معاد و زندگی پس از مرگ معتقد باشیم؟ خصوصا امروزه که در فضای مجازی شبهات بیشتری در این زمینه وجود دارد و مخصوصا جوانان را آماج حملات قرار داده است.
در نوشتار بعدی به برخی از دلالیل اثبات معاد خواهیم پرداخت./۸۴۱/ز۵۰۴/س
حجت الاسلام سید میلاد حسینی
پی نوشت
(1)"فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ*وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ"/سوره زلزله/آیات7و8