فساد و روش‌های مقابله با آن
به گزارش خبرگزاری رسا، فساد این بیماری انکارناپذیر و مبارزه با آن امروزه یکی از مهم‌ترین مباحث مورد تامل است که کنترل آن دغدغه تمام دولت مردان، اندیشمندان و حقوقدانان است.
برای شناخت این پدیده و شناسایی راهکار‌ها و موانع قانونی موجود بر آن شدیم تا در یادداشت‌هایی کوتاه ابتدا به شناسایی و تبیین این موضوع بپردازیم و قوانین موجود در این باره را بررسی کنیم و در نهایت با ارائه راهکار‌های علمی و عملی بتوانیم راهگشای این مسیر باشیم. در این شماره مقدمتا به تعریف فساد می‌پردازیم.
فساد یکی از واژه‌های جاری و پرکاربرد در ادبیات سیاسی و اقتصادی معاصر است و از ریشه (corruption) و به معنای شکستن یا نقض کردن گرفته شده است. آن چه که شکسته یا نقض می‌شود می‌تواند یک «شیوه رفتار اخلاقی یا اجتماعی و یا مقررات اداری» باشد.
در زبان فارسی برای فساد معانی مختلفی مانند: «تباهی»، «ستم»، «مال کسی را گرفتن»، «گزند»، «زیان»، «ظلم و ستم»، «شرارت» و «بدکاری» ذکر شده است. این واژه برای نخستین بار توسط ارسطو و بعد‌ها سیسرون به کار رفت.
بانک جهانی فساد را اینگونه تعریف می‌کند: سوءاستفاده از اختیارات دولتی برای کسب منافع شخصی. این تعریف در ایران عموماً تحت عنوان فساد اداری به کار میرود. بنابر تعریفی، فساد به معنی استفاده غیرمجاز از قدرت عمومی در جهت منافع خصوصی است. فساد تجلی نوعی از رفتار مقامات دولتی (خواه سیاستمداران و خواه مستخدمان کشور) است که درآن به طور نادرست و غیر قانونی با سوء استفاده از قدرت عمومی محول شده به آن ها، خود و نزدیکانشان را غنی می‌سازند. بسیاری از دانشمندان و متفکران سیاسی مانند ویتوتانزی، ماکیاولی، منتسکیو، روسو، بنتام، و گورنال میردال، به تعریف و اظهار نظر در مورد فساد پرداخته‌اند.
به عقیده ماکیاولی، فساد جریانی است که طی آن موازین اخلاقی افراد سست و فضیلت و تقوای آن‌ها به نابودی کشیده می‌شود. از آن جایی که بسیاری از افراد از نظر درجه تقوا و پرهیزگاری ضعیف هستند، زمینه فساد در آن‌ها همواره وجود دارد، مگر آن زمانی که تحت هدایت و نفوذ یک رهبر بزرگ قرار گیرند. در فساد چیزی مثل رفتار اخلاقی، شیوه قانونی و مقررات اداری نقض می‌شود که این انحراف می‌تواند به همراه پاداش نامشروعی که برای وادار کردن فرد به تخلف از وظیفه تخصیص می‌یابد، باشد.
فساد، مجموعه رفتار‌هایی است که فرد از وظایف رسمی به خاطر کسب منافع شخصی یا کسب موقعیت خاص، دچار تخطی و انحراف می‌گردد تا تلاشی برای کسب ثروت و قدرت از طریق غیرقانونی، تحصیل منافع خصوصی به بهای از دست رفتن منافع عمومی یا استفاده از قدرت دولتی برای منافع شخصی باشد؛ بنابراین می‌توان فساد اداری را یک عمل یا اقدام منفی دربردارنده انگیزه‌های فردی یا گروهی دانست که منشأ آن منافع مادی یا غیرمادی است.
در شماره بعدی به ریشه یابی فساد و شمارش برخی از دلایل و زمینه‌های آن خواهیم پرداخت./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان