اروپا برجام را بدون هزینه می‌خواهد
به گزارش خبرگزاری رسا، اعلام خروج امریکا از توافق هسته‌ای ایران و گروه 5+1 موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در18 اردیبهشت ( 8 مه ) توسط دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا و اعاده تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران و تحریم‌های جدید، تحولی مهم است، تحریم‌‌‌‌هایی که به گفته مایک پمپئو، وزیر خارجه جدید امریکا شدید‌‌‌‌ترین تحریم‌‌‌‌ها در طول تاریخ خواهد بود.
مسلماً هر سناریویی که پس از این درباره برجام رخ دهد،تأثیراتی مهم و اساسی بر آینده ثبات و امنیت غرب آسیا و جهان خواهد گذاشت. ترامپ بار‌‌‌‌ها برجام را «توافقی معیوب» و بد‌‌‌‌ترین توافقی که امریکا می‌توانست منعقد کند، نامیده و خواهان اصلاح برجام بر اساس خواسته‌های امریکا و نیز گنجاندن موارد دیگری از جمله برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران شده است.
آنچه در برهه کنونی از اهمیت اساسی درباره آینده برجام برخوردار است، موضع تروئیکای اروپایی عضو گروه 1+5 یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس و نیز موضع کلی اتحادیه اروپا درباره چگونگی حفظ برجام است. به‌رغم تأکید‌های چند باره فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر حفظ برجام و غیر قابل جایگزینی بودن آن و نیز بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی در مخالفت با خروج امریکا از برجام، آنچه برای ایران در برهه کنونی اهمیت اساسی دارد، برخورداری از منافع ماندن در برجام و ارائه تضمین‌های مشخصی از شرکای اروپایی برجام است.
اروپاییها خود به دفعات اذعان کرده‌اند که قادر نیستند تا با همه ابعاد بازگشت تحریم‌های امریکا ایران مقابله کنندو به ویژه نمی‌توانند بر تصمیم شرکت‌های بزرگ اروپایی مانند توتال، زیمنس یا ایرباس برای ترک بازار ایران تأثیر‌گذاری کنند، حتی اجرای مجدد «مقررات مسدودسازی» که با هدف مقابله با تحریم‌های امریکا در سال 1996 به تصویب رسید، نیز نخواهد توانست با توجه به تفاوت محیط و شرایط با آن زمان، مانع چندانی در مسیر اجرای تحریم‌های هسته‌ای امریکا علیه ایران به وجود آورد.
از سوی دیگر با اینکه تقریباً همه مقامات اروپایی، خروج امریكا را از برجام محکوم کرده‌اند، اما بیش از همه تفرقه میان اروپاییها در خصوص مقابله با تصمیم امریکا دیده می‌شود. به‌رغم تصمیماتی که در نشست سران کشورهای اتحادیه اروپا در صوفیه برای حفظ روابط تجاری، اقتصادی و مالی اروپا با ایران و کاهش تأثیر اعمال مجدد تحریم‌های اولیه و ثانویه امریکا اتخاذ شد، اما این تصمیمات اروپاییها تناسبی با ماجراجوییهای امریکا ندارد. کاملاً مشخص است که کشورهای اروپایی دچار تفرقه هستند.
اکثر اعضای اتحادیه اروپا از اتخاذ مواضعی که به رویارویی با واشنگتن منتهی شود، حمایت نمیکنند تا جایی كه امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه تأکید کرده که اروپا نمی‌خواهد به خاطر ایران وارد جنگ استراتژیک با امریکا شود. در مقابل، موضع ایران روشن است و اعلام کرده که تا زمانی در برجام باقی خواهد ماند که در راستای منافعش باشد. ایران می‌خواهد از شرکای باقی مانده برجام یعنی دست کم اروپا، روسیه و چین، تضمین بگیرد که در تحریم‌های فراملی امریکا همانند دوره پیش از برجام رفتار نخواهند كرد.
اگر ایران در گرفتن چنین تضمین‌هایی موفق شود احتمالاً برجام به عنوان توافقی میان ایران و گروه 1+4 به حیات خود ادامه خواهد داد. با توجه به روابط گسترده تجاری و اقتصادی و مالی ایران با اروپا، مقام معظم رهبری اخیراً در سخنرانی خود ضمن اشاره به بدعهدی اروپاییها در مذاکرات هسته‌ای سال۸4-۸3، بر این مسئله تأکید کردند که آنها باید ثابت کنند امروز آن بی‌صداقتی و بدعهدی آن روز را نخواهند داشت. به گفته ایشان ،در دوسال گذشته امریکا بار‌‌‌‌ها برجام را نقض کرده است و اروپاییها ساکت مانده‌اند، اروپا باید آن سکوت را جبران کند. مقام معظم رهبری پنج شرط را برای اروپا به منظور تداوم حضور ایران در برجام مطرح کرده‌اند.
نخست، امریکا قطعنامه ۲۲۳1 را نقض کرده و اروپا باید یک قطعنامه علیه نقض امریکا، صادر کند. دوم، اروپا باید متعهد شود که بحث موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی را مطرح نخواهد کرد. سوم، اروپا باید با هر گونه تحریم جمهوری اسلامی مقابله کند و مقابل تحریم‌های امریکا صریح بایستد. چهارم، اروپا باید فروش کامل نفت ایران را تضمین کند. پنجم، بانک‌های اروپایی باید تجارت با جمهوری اسلامی را تضمین کنند.
شروط مقام معظم رهبری با توجه به سابقه سه کشور بزرگ اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس مطرح شده است. ایشان در این زمینه تصریح کرده‌اند که ما با این سه کشور دعوا نداریم، اما به آنها با توجه به سابقه‌شان اعتماد نداریم. ایشان تصریح کردند که اگر اروپاییها در پاسخگویی به مطالبات ما تعلل کردند، حق ایران برای آغاز فعالیت‌های هسته‌ای محفوظ است. وقتی دیدیم برجام فایده‌ای ندارد، یکی از راه‌هایش این است که برویم سراغ بازیافت فعالیت‌های تعطیل‌شده.
این گزینه به معنای خروج کامل ایران از برجام و بازگشت به شرایط قبل از توافق هسته‌ای خواهد بود. بدین ترتیب اکنون اروپاییها با آزمون بزرگی مواجه هستند. نگاهی به اوضاع و شرایط کنونی نشان می‌دهد که هرچند اروپاییها در راستای منافع خود خواهان حفظ برجام هستند، اما از توان، امکانات و ابزارهای کافی و مؤثر برای مقابله با اقدامات خصمانه امریکا به ویژه مقابله با تحریم‌های ثانویه آن برخوردار نیستند./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان