توبه حقیقی برای چه کسانی قرار داده شده است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین سید صادق میرشفیعی استاد حوزه علمیه قم در سلسله جلسات معرفتی ماه رمضان که ظهر امروز در مسجد اعظم قم برگزار شد، در تبیین روایت «هرکس چهار چیز به او داده شده باشد، از چهار چیز محروم نیست»اظهار داشت: هر فرازی از این روایت مستند به آیاتی از قرآن کریم است.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: حضرت در فراز نخست این روایت فرموده‌اند، هرکس دعا به او داده شده باشد، محروم از اجابت نیست، ابتدا باید دانست، طبق آیه « ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ» از همه بندگان خداوند دعوت عمومی برای دعا کردن انجام شده و برای همه مؤمنین برنامه‌ای به نام دعا کردن قرار داده است.
وی با اشاره به آیه 60 سوره غافر بیان کرد: خداوند متعال در ادامه این آیه می‌فرماید؛ کسانی که از عبادت من اعراض کنند، با سرافکندگی وارد جهنم خواهند شد، مفسرین در تفسیر این آیه گفته‌اند، خطاب آیه کسانی است که با کبر و غرور از دعای خداوند رو برگردانند.
حجت الاسلام والمسلمین میرشفیعی با بیان این‌که اجابت در دعا تبصره‌ای دارد، گفت: همه بندگان خداوند مطمئن باشند که دعای کسی بدون اجابت و پاسخ الهی باقی نمیماند، اما نباید توقع داشت که خداوند پاسخ تمام خواسته‌های بندگان را بدهد، چراکه این امر با مصلحت عمومی عالم منافات دارد.
وی افزود: خدواند در پاسخ دعای بندگان یا همان خواسته بنده را داده، یا آن را ذخیره‌ای برای آخرت او قرار می‌دهد و یا به‌خاطر آن بلا و مشکلی را از زندگی او برطرف می‌کند، در هر صورت هیچ خواسته‌ای از سوی خداوند، بدون پاسخ نمیماند، مگر این‌که دعا برای قطع‌رحم یا انجام معصیتی باشد که اساسا دعای باطلی است.
این خطیب برجسته درباره فلسفه اهمیت دعا برای خداوند ابراز داشت: یک طرف دعا، خدای غنی و بی‌نیاز است و طرف دیگر آن بندگان نیازمند و فقیر قرار دارند و از همین رو خلاف شأن و عزت خداوند است که فقیری را دست خالی از درب خانه خود رد کند.
وی در ادامه به تبیین فراز دوم روایت پرداخت و بیان کرد: حضرت در فراز دوم این روایت فرموده‌اند، به هرکسی که توبه داده شود، از بخشش حضرت حق بی‌بهره نیست، اشاره کلام حضرت امیددهی به بندگان است و بایستی فرصت توبه را غنیمت شمرد، باید توجه داشت که توبه برای کسانی قرار داده شده که معصیتی را از روی غفلت انجام داده و سریع توبه کنند، یعنی اگر کسی با علم و آگاهی مرتکب گناهی شد، کار سخت می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین میرشفیعی با اشاره به مراحل پذیرش توبه بیان کرد: مرحله نخست در توبه، اقبال و استقبال الهی یا همان توفیق توبه است، قدم بعدی میل و حال بنده برای توبه است و در آخر هم پذیرش توبه از سوی خداوند متعال است.
وی با بیان این‌که امکان توبه برای برخی وجود ندارد، گفت: کسانی که تا آخر عمر دنبال معصیت بوده و هنگام مشاهده آثار مرگ به یاد توبه بیفتد و همچنین بعد از مرگ فرد گناه‌کار امکان توبه وجود ندارد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: توبه فردی که دارای اخلاق زشت و ناپسند مانند کبر و غرور، حسادت، عجب و... باشد، به‌گونه‌ای که این اخلاق شخصیت او را شکل داده باشد، نیز پذیرفته نیست، چراکه کارهای زشت فرد مانند کارخانه تولید گناه است، توبه چنین شخصی فقط به معالجه صفات ناپسند است.
وی افزود: همچنین توبه افرادی که مورد عاق والدین قرار گیرند، نیز پذیرفته نمی‌شود و باید توجه داشت که والدین هر فردی همیشه به گردن او حق داشته، به طوری که برخی افراد بعد از فوت پدر و مادر خود عاق والدین می‌شوند، به همین جهت بایستی با احترام وظایف خود را نسبت آنها انجام داد.
حجت الاسلام والمسلمین میرشفیعی با اشاره به دو فراز پایانی روایت گفت: حضرت در فراز سوم و چهارم این حدیث شریف می‌فرمایند، کسانی که نعمت استغفار و شکر گذاری به آنها داده شده است، از آمرزش و زیادت در نعمت محروم نیستند./876/پ۲۰۲/ج