گزارشی از وقوع احتمالی کودتا در عربستان

به گزارش خبرگزاری رسا، عربستان سعودی در هفته های اخیر تحولات مهمی را پشت سرگذاشته است، تیراندازی در کاخ الخزامی، گمانه زنی های فراوان درخصوص زخمی شدن ، به کما رفتن و مرگ محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و در تازه ترین حادثه نیز کشته شدن یکی از نیروهای امنیتی این کشور در طائف، همگی حاکی از یک فضای تنش آلود و ناامن در عربستان سعودی دارد.

همچنین گمانه زنی هایی درباره کناره گیری ملک سلمان از قدرت و واگذاری امور به فرزندش و احتمال کودتا از سوی گارد ملی و شاهزاده های کنار گذاشته از قدرت، به سرتیتر محافل رسانه ای منطقه و جهان تبدیل شده است. اما جای سوال است که واقعیت چست؟ آیا احتمال کودتا در در شرایط فعلی وجود دارد؟ آیا عربستان به سمت جنگ داخلی پیش می رود و بن سلمان کجاست؟

در پاسخ به سؤالات فوق، چند نکته کلیدی می توان مطرح کرد:

۱- شواهد نشان می دهد که مرگ و زخمی شدن شدید و به کما رفتن ولیعهد سعودی در حادثه تیراندازی کاخ الخزامی یک گمانه زنی بیش نبوده و نیست، هیچ سندی دال بر تایید این مساله نیست و انتشار تصاویر و فیلم های جدید از محمد بن سلمان در هفته جاری نیز ، همه گمانه زنی ها را پایان داد اما این سوال همچنان باقی است که چرا بن سلمان به مدت یک ماه از انظار عمومی ناپدید شد و حتی در برخی محافل رسمی و دیپلماتیک نیز حضور نیافت.

هرچند دلیل قطعی آن هنوز معلوم نیست اما می توان با قاطعیت گفت که این موضوع بی ارتباط با حوادث داخلی عربستان و آنچه رخ می دهد نیست، مجتهد فعال توییتری و افشاگر عربستانی نیز در آخرین مطلب خود اذعان کرده که بن سلمان در حال سنجش میزان واکنش ها به موضوعی پادشاهی خود است و می خواهد سطح مخالفت ها و رقابت هایی که می تواند تنش زا باشد را بسنجد، چرا که عزل و نصب های گسترده در دوسال اخیر و تحولات و تغییرات رخ داده در سطوح نظامی، امنیتی، سیاسی و اجتماعی عربستان چنان گسترده است که فرزند پادشاه عربستان باید هر لحظه منتظر یک تنش داخلی باشد. این می تواند به واقعیت نزدیک تر باشد.

۲- اینکه آیا احتمال واگذاری تاج و تخت به ولیعهد وجود دارد یا خیر؟ باید بگوییم شرایط داخلی عربستان چندان مشخص و معلوم نیست، اینکه ممکن است بن سلمان با کناره گیری پدرش، پادشاه شود، امر تازه ای نیست، طبق روال عادی، محمد بن سلمان بعد از مرگ پدرش، پادشاه عربستان خواهد شد و حکومت داری بعد از ملک سلمان، به وی می رسد.

این فرضیه به واقعیت نزدیک تر است که ملک سلمان در راس قدرت باشد و بن سلمان فضای فعلی را بسنجد، تغییرات لازم را انجام دهد، ایده های خود را پیاده کند و جامعه عربستان را به پذیرش پادشاهی خود نیز آماده کند، بنابراین باید از اینکه چند سالی پدرش در راس قدرت باشد، استقبال کند و با این فرضیه، احتمال کناره گیری ملک سلمان به نفع پسرش منتفی است، بن سلمان باید چالش های ایجاد شده در عرصه های داخلی، تنش ها و باتلاق های منطقه ای بویژه یمن و سوریه را به نوعی رفع کند و سرو سامان بخشد، بنابراین بعید است که از فرصت ایجاد شده در سایه پادشاهی پدرش بهره نبرد و خود را با چالش جدید در این زمینه مواجه کند.

۳- در خصوص احتمال وقوع کودتا علیه بن سلمان نیز تاکنون گمانه زنی های زیادی صورت گرفته اما با توجه به شرایط داخلی عربستان می توان به این موضوع اشاره کرد که این کودتا در دوره ملک سلمان به هیچ عنوان اتفاق نخواهد افتاد و شرایط خفقان، بازداشتها، حبس خانگی شاهزاده ها و مقامات قبلی، و جو کنترل شدید ادامه پیدا خواهد کرد تا زمان مرگ پادشاه. این گزینه محتمل تر است که با مرگ ملک سلمان و واگذاری قدرت از فرزندان آل سعود به نوه ها، به دلیل اختلافات شدید بین نوه ها و دعواها و رقابت شدید بین سدیری ها و شمّری ها بر سر تصاحب قدرت، شاهد جنگ قدرت و کودتا علیه محمد بن سلمان باشیم.

چرا که تغییرات ساختاری گسترده ملک سلمان در سالهای گذشته ، چنان اختلافاتی در بین خاندان آل سعود ایجاد کرده که قطعاً و بدون تردید بعد از مرگش، عربستان را به تنش های داخلی، ترورها و کودتا خواهد کشاند. باید منتظر ماند و تحولات را نظاره کرد. صحنه تحولات عربستان چنان مخفی و پیچیده است که با قاطعیت تمام نمی توان از سنارویویی صحبت کرد و آینده ان را پیش بینی نمود./۸۴۷/ب۱۰۳/ف

روح الله قاسمیان