تذکر مشفقانه را باید پذیرفت

به گزارش خبرگزاری رسا، آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار عضو فقهای شورای نگهبان امروز در ابتدای نخستین درس خارج خود در سال جدید تحصیلی که در مسجد اعظم قم برگزار شد، با بیان این‌که مراجع و علما خدام ائمه طاهرین(ع) هستند، گفت: اگر کاستی‌هایی می‌بینیم که حتماً کاستی وجود دارد باید انتقادپذیر باشیم چون انتقاد صحیح راه ترقی را به انسان نشان می‌دهد و انسان را به معایب خود آگاه می‌کند، اگر کسی تذکر مشفقانه می‌دهد باید پذیرفت چرا که دستور اسلام است.

وی افزود: اما باید مطالب و سخنان را به‌گونه‌ای بیان کنیم که از صدر تا ذیل حوزه‌ها و مراجع را در چشم دیگران و دشمنان دین به‌عنوان انسان‌های هواپرست، ریاست‌طلب و غیرمتوجه به وظایف جلوه ندهیم، این‌که گفته شود همه حوزه و علما توجه و سواد ندارند درست نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: وقتی زندگی مراجع معاصر و قبل را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که چگونه گریزان از مطرح شدن و مرجعیت هستند، مرحوم امام کارهای اجتهادی را انجام داده بودند و مسائل فقهی را نگاشته بودند و با وجود این‌که حاشیه بر کتاب‌های مهم فقهی بزرگان زده بودند آن را در اختیار دیگران قرار نمی‌دادند تا مطرح نشوند.

وی ادامه داد: حضرت امام با هزاران درخواست حاضر شدند که رساله بدهند، امام و بزرگان این‌گونه از شهرت و مطرح شدن فرار می‌کردند اما زمانی هم که تشخیص می‌دادند باید برای خدا وارد میدان شوند با قدرت وارد عمل می‌شدند، دانستن احوالات علمای بزرگ فواید بسیاری برای انسان به‌ویژه طلاب دارد.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار ابراز داشت: وقتی به شیخ انصاری با آن مقام زهد و علم برای مرجعیت مراجعه شد فرمود "سعید العلما اقوی است و ایشان باید قبول مسئولیت کنند"، شیخ انصاری که از دنیا رفت شاگردان شیخ به‌فکر معرفی مرجع بعدی بودند که میرزای شیرازی مطرح شد اما ایشان چون امر را متعین دید قبول کرد.

وی عنوان کرد: بزرگان ما این‌چنین هستند، امروز معاندان و کسانی که دلشان برای اسلام نسوخته با استفاده از برخی سخنان در گوشه و کنار می‌خواهند به اسلام، روحانیت، نظام و رهبری ضربه بزنند، گاهی یک حرف کوچک را که کسی شاید سهواً گفته یا توجه نداشته چه آثاری دارد، مورد سوء استفاده قرار می‌دهند.

عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: برخی مواضع خوبی دارند و حرف‌های خوبی می‌زنند که باید از این مواضع درست و روشنگری‌ها تقدیر شود اما از این افراد توقع نیست سخنانی بگویند که سبب سوء استفاده دشمن شود، این که گفته می‌شود "700 رساله وجود دارد" کجاست؟ اگر واقعاً این تعداد فاضل بزرگ در حوزه داشته باشیم که باید شکر خدا کرد چرا که اصل اجتهاد خوب است، رساله دادن و در معرض قرار دادن باید با توجه به شرایط و وظایف باشد.

وی اضافه کرد: علمای بزرگی داشتیم که با وجود برخورداری از صلاحیت‌های لازم وارد بحث فتوا دادن و مرجعیت نشدند، ممکن است در هر جمعیتی کسی پیدا شود که سزاوار نباشد اما نباید به چنین افرادی نگاه و آن را عَلَم کرد، بلکه باید روش علمای بزرگ و افتخارات حوزه را هم دید.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: آیت الله مشکینی در حد مراجع بود اما تا آخر عمر رساله نداد با وجود این‌که از مقام علمی و زهد بسیاری برخوردار بودند، از کسانی که مواضع خوبی در تبیین و روشنگری مسائل دارند تقاضا داریم دقت بیشتری در سخنان داشته باشند تا مطالبی گفته  نشود که به‌ضرر جامعه روحانیت و خدام اهل‌بیت(ع) باشد و تلقی و قضاوت دیگران به‌ویژه جوانان قضاوت نادرستی باشد.

وی با اشاره به بحث درس‌های حوزه افزود: باید بین درس‌های کلاسیک و شاگردپروری حوزه و بحث‌های غیرکلاسیک تفکیک قائل شویم چرا که دو ملاک متفاوت دارند، یکی از شرایط درس‌هایی که انسان باید شرکت کند از نظر موضوع بحث این است که بار علمی مناسب داشته باشد که انسان بعد از مدتی خودکفا شود و قوای علمی و استنباطی که معنای اجتهاد است شکوفا شود بنابراین مباحثی را باید انتخاب کرد که این‌چنین باشد.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار اظهار داشت: مباحثی هم وجود دارد که گاهی چون پختگی کامل را پیدا نکرده و باید چکش‌کاری شود تا وزن علمی پیدا کند باید در کمیته‌های علمی و پژوهشکده‌ها مورد تحقیق و بررسی شود تا پخته شده و وزن علمی پیدا کند، بعد از برخورداری از بار علمی می‌تواند در درس‌ها مورد استفاده واقع شود و بسیاری از مسائلی که آقایان مثال می‌زنند این گونه است.

وی ادامه داد: علمای بزرگ درباره این مسائل بحث کرده و پاسخ استفتا می‌دهند اما اگر در دروس خارج مطرح نمی‌کنند چون شاگردپروری ندارند، آیا می‌توانیم حضرت امام را متهم کنیم که توجه به مسائل مسلمین نداشتند و مجاهد فی سبیل الله نبودند؟ ایشان که سرآمد در این امور است در بحبوبه انقلاب اسلامی بیع و خیارات را تدریس می‌کردند، ایشان مباحثی را انتخاب می‌کردند که قوت‌افزایی علمی برای شاگردان داشته باشد.

عضو فقهای شورای نگهبان ابراز داشت: آیت‌الله مؤمن نقل می‌کند که حضرت امام می‌فرمود "اگر می‌خواهید درس خارج بروید در بیع و طهارت شرکت کنید چون این دو کتاب قاعده و مباحث عمیق دارد و وقتی طلبه آن را بگذراند قوت اجتهادی فرد را شکوفا می‌کند"، آیا می‌توانیم بگوییم ایشان توجه نداشتند؟ اگر این گونه بود باید جهاد را تدریس می‌کردند.

وی عنوان کرد: مباحث دیگر هم باید مورد تحقیق و پژوهش واقع شوند تا وقتی وزن علمی آن‌ها افزایش پیدا کند به‌عنوان ماده درسی در دروس خارج مطرح شود، در مسائل مستحدثه مقالات، آثار و مباحث فراوانی داریم.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: دو سال است که حوزه درباره مباحث جدید تصمیم گرفته و دفتر فقه معاصری تشکیل شده و در حال کار کردن بر مباحث فقهی معاصر و اصول است که جای آن در کتب درسی سطح خالی است و چون یک منبع وثیق کارشده‌ای وجود ندارد ممکن است کمتر در دروس خارج مطرح شود اما این دفتر تشکیل شده و علما و فضلای بزرگی از حوزه در حال فعالیت هستند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر یک جلد از مباحث اصولی که می‌تواند محور درس باشد وجود دارد، از طلاب و فضلا تقاضا می‌کنیم برای این‌که در حوزه رایج شود فعال باشند، در مبحث فقه این گروه از علما موضوعات شخصیت حقوقی، پول و بانک‌ها مطرح است که این موارد به‌شکل جزوه و کتب در می‌آید.

آیت‌الله شب‌زنده‌دار از پرداختن به فقه مسائل جدید در دروس خارج خود خبر داد و  خطاب به شاگردان خود گفت: به‌قصد خدمت به حوزه و این‌که تصور نشود حوزه در این زمینه‌ها بیکار است بعد از محرم یکی از بحث‌ها را همین کتاب‌ها قرار می‌دهیم که کار جمعی و همگانی انجام شود تا گامی در مسیر اصلاح مباحث درسی داشته باشیم و مباحث مهمی که جای آن‌ها خالی است جا پیدا کند.

بنا به این گزارش، رحیم‌پور ازغدی از تحصیلکردگان حوزه علمیه و استاد دانشگاه در مراسمی که روز پنجشنبه (25 مرداد) برگزار شد، گفته بود که «فقه بی‌ربط با زندگی، زندگی بی‌ربط با فقه، درس خارج‌هایی که به‌جای تئوریزه حکومت و تمدن دینی، عملاً فقه سکولار می‌سازند، فقه فردی، عبادی طهارت و نجاست، اما درباره اقتصاد، سیاست، بانک و روابط بین‌الملل حرفی ندارند، سکولاریسم یعنی همین است.»، که این سخنان با واکنش‌هایی از سوی مراجع و علمای حوزه‌های علمیه مواجه شده است./۹۶۹/د۱۰۲/ب۱

منبع: تسنیم