احتمال کاهش روابط عربستان و ترکیه در صورت ترور «خاشقچی»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جمال خاشقچی پیشتر در روزنامه های داخل عربستان سعودی مطالب می‌نوشت و سردبیر روزنامه الوطن بود ولی از چند ماه پیش به آمریکا مهاجرات کرد و در روزنامه «واشنگتن پست» مشغول به کار شد.

وی در سفری به ترکیه، روز سه شنبه دوم اکتبر(دهم مهر) برای انجام اموری اداری مربوط به گذرنامه خود وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد و پس از آن از خاشقچی خبری نشد تا اینکه خبرگزاری مختلف نظیر خبرگزاری رویترز از کشته شدن «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار و منتقد آل‌سعود خبر داد.

خبرگزاری رویترز در این رابطه اعلام کرد که تحقیقات اولیه نشان می دهد که وی در داخل کنسولگری عربستان در ترکیه کشته و جسدش از کنسولگری به بیرون منتقل شده است.

این خبرگزاری بیان کرد که کنسولگری عربستان 6 طبقه و در شمال استانبول قرار دارد و مسؤولان به رسانه ها اجازه بازدید و عکس برداری از آن را داده اند.

همچنین خبرگزاری فرانس پرس به نقل از منابع نزدیک به دولت ترکیه اظهار داشت که خاشقچی به دست یک گروه متخصص 15 نفره که در میان آنان تعدادی از مسؤولان بودند، کشته شده و این گروه همان روز ترکیه را ترک کردند.

واکنش ها به ترور خاشقچی

«محمد العتیبی» سرکنسولگری عربستان در استانبول در گفت وگو با رویترز در واکنش به این اتفاقات گفت: جمال خاشقچی در کنسولگری نیست و به عربستان سفر نکرده است و ما همواره در جستجو او هستیم.

وی ضمن ابراز نگرانی نسبت به ناپدید شدن وی بیان کرد: عربستان یکی از کشورهای است که در صورت مفقود شدن شهروندانش در کشورهای خارجی، از هیچ اقدامی برای یافتن آنان دریغ نمی ورزد.

«مجتهد»، فعال توئیتری و افشاگر اسرار خاندان حاکم سعودی در واکنش به این اتفاقات نوشت: ترک ها دلیل قطعی و تفصیلی بر شکنجه و قتل جمال خاشقچی دارند. دلایلی که به زودی منتشر منتشر می شود.

وی افزود: گروهی که ماموریت این اقدامات –قتل قاشقچی- را بر عهده داشتند در پناه سازی اسرار و تفاصیل –که به شدت دردناک است- غیر حرفه ای بودند.

این فعال توییتری عنوان کرد: امیدواریم که ترکیه موضعی قوی در برابر چنین اقدامی اتخاذ کند.

مجتهد نوشت: منابع ترکی از مثله کردن جسد خاشقچی و ارسال فیلم آن برای محمد بن سلمان ولیعهد عربستان خبر دادند.

«یاسین اکتای» مشاور رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه شنبه شب در واکنش‌ به ناپدید شدن «جمال خاشقچی» منتقد سیاسی رژیم سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول گفت که «آنچه علیه خاشقجی صورت گرفته، جنایت است.»

وی خواستار توضیح قانع‌کننده عربستان سعودی شد و گفت: اظهارات ولی‌عهد سعودی، قانع کننده نیست.

نتیجه

روابط عربستان و ترکیه پس از کودتای علیه رجب طیب اردوغان رییس جمهور کنونی 2016 میلادی به شدت سرد شده بود، زیرا ترکیه، رژیم آل سعود را از عاملان این کودتا می داند.

واکنش محکم مسؤولان ترکیه به ربوده و کشته شدن جمال خاشقچی یکی از نکات این ماجراست که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

حمایت عربستان از «محمد فتح الله گولن»[1]، حمایت عربستان از کودتا، پشتیبانی عربستان از کردهای معارض ترکیه در سوریه، مواضع مخرب رژیم آل‎سعود نسبت به توافق ادلب و نقش عربستان در کاهش ارزش پول ترکیه[2] بخشی از اقداماتی است که موجب کاهش روابط دو کشور شده است بر این اساس ترکیه با بهانه قرار دادن ربوده یا کشته شدن جمال خاشقچی درپی فشار بر عربستان برای گرفتن امتیازات است.

از سوی دیگر با ولیعهد شدن محمد بن سلمان سرنوشت مخالفان و منتقدان سعودی، زندان، شکنجه و حذف فیزیکی است که بازداشت شاهزادگان و شکنجه آنان در چند ماه گذشته نمونه های آشکار این موضوع است.

از سوی دیگر برخی تحلیلگران معتقد هستند که این اقدام آل سعود علیه خاشقچی برای کاهش فشار رسانه ای توهین دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا به عربستان است.[3]

------------------

[1] برخی از منابع دولتی ترکیه به نقل از رجب طیب اردوغان گفتند کودتا علیه دولت در جولای ۲۰۱۶ توسط نیروهای طرفدار فتح‌الله گولن انجام گرفته‌است در حالی که وی در گفتگو با خبرنگار CNN دخالت اش در این کودتا را رد کرد.

در پی کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه؛ اردوغان و وزیر امورخارجه ترکیه اعلام کردند که آمریکا باید فتح‌الله گولن را به ما تحویل دهد و هر کشوری که او را تحویل ندهد دشمن ما محسوب می گردد. به گزارش یکی از خبرگزاری‌های داخلی ایران، دولت آمریکا در پی این درخواست، از دولت ترکیه تقاضا کرد که مستندات خود را ارائه کند. اما به گزارش سی ان ان، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا، در واکنش به آن گفت: هنوز هیچ درخواست رسمی از طرف دولت ترکیه برای استرداد گولن دریافت نشده است.

فتح‌الله گولن در مورد درخواست استردادش اظهار داشت که از حکم استرداد صادره از سوی دولت آمریکا پیروی می کنم؛ اما کودتای ترکیه را رجب طیب اردوغان به راه انداخته است.

[2] لیر ترکیه از ابتدای سال جاری حدود ۴۰ درصد ارزش خود را تحت تاثیر سیاست‌های پولی دولت رجب طیب اردوغان و همچنین وخیم‌شدن روابط با ایالات متحده بر سر کشیش آمریکایی زندانی در ترکیه از دست داده است.

[3] ترامپ شنبه 7 مهر 1397 در توهینی آشکار به پادشاهی سعودی با اشاره به گفت‌‌وگوی تلفنی اخیرش با ملک سلمان، پادشاه سعودی گفته بود شما چندین تریلیون دلار پول دارید و بدون ایالات متحده آمریکا، فقط خدا می‌داند چه بر سر پادشاهی سعودی خواهد آمد. شاید نتوانید آن هواپیماها را نگاه دارید. چون به آنها حمله خواهد شد./۹۹۴/ب۹۵۰/ف