فعالیت علمی ضد کمونیستی علامه طباطبایی در بین جریان های روشنفکر

حجت‌الاسلام والمسلمین محمود احمدی میانجی مدیر مرکز تخصصی علوم حدیث حوزه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به ایام بزرگداشت علامه طباطبایی(ره) به بیان نقش ایشان در ترویج فلسفه و احیای علوم عقلی در حوزه فقهی قم پرداخت و عنوان کرد: با توجه به این که برخی از اساتید ما از شاگردان بلاواسطه علامه طباطبایی(ره) بودند بنده حقیقتا به نقش این عالم وارسته در احیای علوم عقلی واقف هستم.

وی اضافه کرد: یکی از اساتید من یعنی عموی خودم مرحوم آیت الله احمدی میانجی قبل از این که علامه طباطبایی(ره) به قم بیایند در تبریز خدمت ایشان رسیده بودند، در حقیقت در زمانی که با حضور حزب دموکرات در ایران، علامه طباطبایی(ره) 10 سال در تبریز ساکن و مشغول کشاورزی می شوند در این ده سال با معرفی آیت الله زنوزی خدمت ایشان می رسند و از فیوضات علامه بهره می برند، چون مرحوم آیت الله احمدی میانجی سالیانی خدمت آیت الله زنوزی شاگردی می کردند.

این استاد فلسفه حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به فعالیت های گسترده حزب توده در محافل روشنفکری و جریان کمونیستی حاکم بر ایران پیش از انقلاب خاطرنشان کرد: آنها علنا فلسفه کمونیستی را ترویج می کردند و این فلسفه حرف اول را می زد ولی علامه در آن شرایط سخت به قم می آیند و درس فلسفه اسلامی را با حضور جمعی از فضلا از جمله حضرات آیات جوادی آملی، شهید مطهری(ره) و آیت الله مصباح یزدی احیا می کنند که یکی از محصولات آن دوران کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» بود که بعدها شهید مطهری(ره) آن را شرح دادند.

وی تصریح کرد: اگر ما علامه طباطبایی(ره) و شاگردان ایشان را رونق دهنده و مجدِّد فلسفه و بحث های عقلی در حوزه عنوان کنیم حرف گزافی نیست و بدون شک ایشان احیا گر تفکر عقلانی در دوران معاصر هستند.

حجت الاسلام والمسلمین احمدی میانجی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در موضع گیری با این سخن که در حوزه به فلسفه اقبال خوبی نشان داده نمی شود، گفت: به عقیده من این حرف، کلام تمامی نیست؛ شما الان حوزه فعلی را با اوایل انقلاب و قبل از انقلاب مقایسه کنید بدون شک اقبال به علوم عقلی بیشتر شده است تا جایی که در دل حوزه مجمع عالی حکمت اسلامی با راهنمایی سه شخصیت بزرگ تأسیس شده و مجموعه ای از فضلا و بزرگان در حوزه علوم عقلی در آن مرکز مشغول فعالیت هستند.

وی افزود: بله قبول داریم به اندازه فقه و اصول به فلسفه توجه نمی شود که طبیعی هم هست چراکه حوزه شیعی قم در حقیقت یک حوزه فقهی است ولی این که بگوییم به فلسفه توجه نمی شود حرف درستی نیست، چراکه حتی برخی از منتقدان فلسفه معتقدند که چرا تا این قدر در حوزه به فلسفه توجه می شود؟

رییس مرکز تخصصی علوم حدیث حوزه خاطرنشان کرد: بنابراین فلسفه و علوم عقلی در خود حوزه مورد اقبال است و مراکزی از جمله مرکز تخصصی فلسفه آیت الله فیاضی نیز راه افتاده که در حد ارشد و دکتری طلبه می گیرد و مؤسسه امام خمینی(ره) و بنیاد علوم وحیانی اسراء نیز چندسالی است که در این عرصه برنامه های زیادی را دارند.

وی با بیان این که دروس خارج فلسفه و کلام و برنامه های درسی زیادی در حوزه فلسفه در گوشه و کنار حوزه برگزار می شود، گفت:  بله در قیاس با فقه چون درس عمومی است کمتر است به علاوه این که هرکسی صلاحیت ورود به فلسفه را ندارد هرچند علاقه وافری به فلسفه داشته باشد؛ کسی که می خواهد وارد فلسفه بشود باید استعداد ریاضی و علوم عقلی داشته باشد، به همین جهت مرحوم امام از شاگردانشان کسی که می خواست وارد دروس فلسفه ایشان بشود امتحان و مصاحبه می گرفت تا یقین کند که آن شخص صلاحیت اولیه ورود به فلسفه را دارد.

حجت الاسلام والمسلمین احمدی میانجی در پایان تأکید کرد: با همه این ها یک جریانی از هم داخل ایران و هم خارج ایران به راه افتاده و تلاش می کند که حوزه علمیه مسلمان و شیعه از عقلانیت فاصله بگیرد، در حالی که اگر حوزه های دینی ما منش و روش عقلانی نداشته باشند دچار قضایایی از جمله ظاهر گرایی می شویم؛ همچنانکه برخی تفکرات تکفیری ها ناشی از توجه به ظاهر و فاصله از تعقل است./1330/ت۳۰۲/ج