روایات پیرامون هنر نیازمند دسته بندی صحیح است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، حجت الاسلام احمد رهدار رییس مؤسسه فتوح اندیشه، پیش از ظهر امروز در همایش «فقه هنر» از سلسله همایش‌های فقه دولت که از سوی مؤسسه فتوح اندیشه اصفهان با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار می‌شود، با اشاره به غفلت حوزه علمیه از مقوله هنر در طول تاریخ و توجه کم برخی علما به مسأله هنر، گفت: علمای بزرگی نظیر امام خمینی و امام خامنه‌ای نگاهشان به هنر بر مبنای حلیت کلی است، برخی علما نظیر آیت الله معرفت معتقد هستند محور فهم ما باید قرآن باشد و اگر به قرآن مراجعه کنیم برای هنر حتی یک آیه در رد غنا نخواهیم دید.

روایات پیرامون هنر نیازمند دسته بندی صحیح است

حجت الاسلام رهدار با اشاره به اختلاف نظر علما نظیر مرحوم فیض کاشانی با دیگر عالمان در مسأله غنا و حرمت غنا، افزود: شیخ صدوق در زمینه طب روایات وارده را چند دسته کرده است، برخی را ناظر به سؤال کننده، برخی را ناظر به موقعیت جغرافیایی خاص، برخی را ناشی از اشتباه در فهم راوی و یا تقطیع روایت دانسته است و در نهایت به این نتیجه رسیده است که برخی از روایات را نمی‌توان به همه جا تعمیم داد، برهمین منوال برخی علما معتقد هستند طب اسلامی نداریم.

وی ادامه داد: در باب روایات مربوط به هنر و مسائلی نظیر غنا نیز باید همین تقسیم بندی انجام شود، بیشتر از 40 روایت هم نیست، با دسته بندی ناظر به جغرافیا و احتمال اشتباه راوی و یا بیان ناقص از سوی راوی و یا ناظر به شخص سؤال کننده و مسائلی از این دست می‌توان در مسأله حرمت برخی مباحث هنری نظیر غنا تجدید نظر کرد، اکثر علمای ما معتقد هستند هنر حرمت ذاتی دارد و به همین دلیل است که زبان فقه ما نسبت به هنر تلخ است.

رییس مؤسسه فتوح اندیشه با اشاره به تکریم برخی هنرمندان علیرغم بی ایمانی و فساد در زمان ائمه معصومین(ع) از سوی ایشان، اظهار کرد: از برخی روایات این گونه برداشت می‌شود که هنر نزد اهل بیت(ع) صرفا به دلیل ذات هنر بودن مورد پذیرش قرار گرفته است، اما مخالفین معتقد بر خلاف این هستند، مخالفین هنر می‌گویند تکریم هنرمند فاسد توسط معصوم(ع) فقط در همان مورد خاص بوده است و نباید تعمیم داده شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم با بیان اینکه فقهای طرفدار هنر تلاش کرده‌اند تا فضای فقهی و دیگر فقها را وارد عرصه هنر کنند، تصریح کرد: این علما معتقد هستند که فضای هنر به نحوی است که انسان را به صورت فطری جذب خواهد کرد و موجب می‌شود که انسان ذاتا جذب به هنر شود و با آن ارتباط بگیرد، به همین دلیل اگر بگوییم باید به سمت هنر برویم و به روی آن کار کنیم منظور هنر برای عموم جامعه اسلامی و قشر متوسط جامعه است و نباید نگاه ما به سمت بزرگان و علما در این زمینه باشد.

موضوع شناسی علما در هنر ضعیف بوده است

وی محور دیگر در باب حلیت هنر را موضوع شناسی ضعیف فقها در باب هنر عنوان کرد و گفت: علمای حامی حلیت هنر معتقد هستند فقها رابطه خوبی در گذشته با هنر نداشته‌اند و حس خوبی نسبت به آن نداشته‌اند به همین دلیل است که برخوردی تلخ با این موضوع داشته‌اند، نظیر آنچه در پیوند اعضا در گذشته شاهد آن بودیم و امروز به دلیل نیاز جامعه و ارتباط علما با این مسأله امروز نسبت به پیوند اعضا واکنشی متفاوت از گذشته داشته و ورود جدی به این عرصه داشته‌اند.

حجت الاسلام رهدار با اشاره به عدم ورود جدی علما به عرصه هنر، اظهار کرد: هنر امروز بسیار فراتر از هنر سنتی است و فقیه ما از این صحنه دور بوده است و به همین دلیل زبان فقه ما با زبان هنر تلاقی نداشته و بایکدیگر گره نخورده اند، به طور کلی ادبیات فقه ما پیرامون هنر یک ادبیات نحیف و ضعیفی است، عمده فتاوای علمای ما برپایه شهرت است و شهرت اماره است و اماره ماقبل حجت است، در بسیاری از مسائل مربوط به هنر حجت داریم که غالب بر اماره است اما به دلیل تبعیت از شهرت، فقها به حجت‌ها توجه نکرده‌اند.

رییس مؤسسه فتوح اندیشه ادامه داد: چون فقیه از صحنه هنر دور بوده، نتوانسته است برای هنر طراحی مسیر کند، در غیاب فقیه خیلی از هنرها در مسیر خودشون به سمتی رفته‌اند که حرام مبین شده است و مقدمات حرامی داشته، چون فقیه طراحی مسیر نکرده و در غیاب حضور فقیه اشخاص دیگر طراحی مسیر کرده‌اند مقدمات حرام بوده است اگرچه خروجی آن فاقد حرمت باشد. اگر فقیه در مسیر هنر حضور داشته باشد این مقدمات حرام برداشته خواهد شد.

وی با انتقاد از فاصله علما با صحنه هنر و ارائه نظرات نه چندان مطلوب از سوی برخی علما پیرامون هنر، خاطرنشان کرد: گاهی نظراتی در زمینه مسائل هنری ارائه می‌شود که انسان دچار تعجب و شگفتی می‌شود، واضح است که برخی فقها و علما تصور موضوعی درستی از مباحث هنری ندارد./1304/پ601/ب1