روایتی از تاریخ پرابهام غرب پشت یک سوژه جذاب

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، بعد از پخش مستند انقلاب جنسی ۱، واکنش‌های زیادی در رسانه‌ها دیده شد و افراد زیادی نسبت به تولید و توزیع این مستند نظرات موافق و مخالف داشتند. صرف نظر از پیام‌هایی که مستند اول دوست داشت تا به مخاطبینش برساند، ولی در این امر موفق نبود، مستند را می‌توان در یک اندازه‌گیری متوسط جا داد.

 

شمقدری درباره واکنش‌هایی به مستند او شده بود، گفت: بیشترین مخالفت از جانب مذهبی‌ها و حزب اللهی‌ها می‌شود. اشکالی هم از نظر من ندارد. او حرفش را می‌زند. مثلا می‌گوید که مستند شما سطحی است. خود من به شخصه هیچ مشکلی با این تیپ حرف‌ها ندارم. نظرش است و اشکالی ندارد، اما گاهی اوقات برخی حرف‌ها نزدیک به حسادت است.

 

 

یکی از مشکلات هر دو بخش مستند این است که سعی دارد تا مخالفان حجاب را با مستند همراه کنند و در انتها پیام اصلی خود را صادر کنند. همین اقدام سبب می‌شود تا گاهی سلیقه‌های دیگر واکنش‌هایی داشته باشند. به همین خاطر نمی‌توان این واکنش‌ها را حسادت نامید، بلکه عکس‌العملی نسبت به مفاهیمی است که در مستند پردازش می‌شود.
با این وجود و هزینه‌هایی که برای هر دو بخش از مستند انقلاب جنسی شد، روایت دوم این مستند کمی منظم‌تر، دسته‌بندی شده‌تر و در یک قالب جدید ارائه شد. کارگردان اثر حسین شمقدری است و این بار روایت ماجرا بر دوش محمد دلاوری انداخته شد تا روایت انقلاب جنسی در اروپا را بازخوانی کند.

 

 

کارگردان این سوال را در ابتدای مستند وارد ذهن مخاطب می‌کند که در ایران زن بودن آسان‌تر است یا مرد بودن و با همین فرمان تا انتهای مستند می‌راند. طبیعتا به سراغ سلیقه‌های مختلف می‌رود، ولی سلیقه مخالف به سلیقه‌های دیگر می‌چربد و به همین خاطر شما پاسخ مرد بودن را خیلی بیشتر از دیگر پاسخ‌ها با گوشتان می‌شنوید.
گام اول از کشور خارج می‌شود و در هواپیما نشان می‌دهد که برخی زن‌ها حجاب را از سر خود بر می‌دارند. مجری در واکنش به این عمل حتی با برخی افراد مصاحبه می‌کند و نهایتا به این جمع بندی می‌رسد که شاید زنان ایران دوست دارند تا حجاب نداشته باشند.

 

گام دوم بحث عبور از پیشینه غرب است، سری به موزه‌های تاریخی می‌زند و به بررسی نوع برخورد با زنان می‌پردازد. از لباس زیر آهنی که وقتی مرد‌ها به سفر می‌رفتند، برای همسرشان استفاده می‌کردند تا استفاده از دهان‌بند‌ها برای جلوگیری از صحبت زیاد زن در خانه! همه این‌ها در گذشته نزدیک غرب رخ داده بود.

 

 

شهید مطهری معتقد است: «یکی از تفاوت‌های روحیه شرقی و غربی در این است که شرق تمایل به اخلاق دارد و غرب به حقوق، شرق شیفته اخلاق است و غرب شیفته حقوق؛ شرقی به حکم طبیعت شرقی خودش انسانیت خود را در این می‌شناسد که عاطفه بورزد، گذشت کند، همنوعان خود را دوست بدارد، جوانمردی به خرج دهد، اما غربی انسانیت را در این می‌بیند که حقوق خود را بشناسد و از آن دفاع کند و نگذارد دیگری به حریم حقوق او پا بگذارد. بشریت، هم به اخلاق نیاز دارد و هم به حقوق.»

 

گام سوم حرکت به سمت آزادی است. قدم‌هایی که زنان در غرب برای آزادی برداشتند و ابتدای این حرکت با پوشش بود، یعنی آرام آرام پوشش‌ها کم و کمتر می‌شد تا اینکه برهنگی مد شد. البته افرادی بودند که از آزادی زن، آزادی رسیدن به زن را می‌خواستند و کاری که بدون تامل و توجه روی داد، نتیجه‌ای جز اضمحلال با خود به همراه نیاورد.

 

گام چهارم درباره امنیت اخلاقی که از بین رفت، صحبت می‌کند و در گام پنجم مسئله دین را بررسی می‌نماید. در این گام حجت الاسلام و المسلمین قاسمیان کارشناس است، ولی مانند بخش اول، مجری اجازه نمی‌دهد که کارشناس صحبت‌های خود را تمام کند و به واقع سعی دارد تا کارشناس را در قامت یک متهم قرار دهد و به او بتازد. هر چند در این بین کارشناس صحبت خوبی می‌کند که در زمین فوتبال هر کسی جایگاهی دارد و اگر به یک جایگاه مثلا حمله زیاد پرداخته شود، مشخص است که بقیه پست‌ها مانند دفاع و دروازه‌بان اقبال زیادی نشان نمی‌دهند.

 

تعریف از آزادی در گام نهم برای مردم غرب روشن می‌شود که نهایت آزادی همان ارتباط بی حدوحصر جنسی میان زن و مرد است. یعنی نهایت اتفاقی که قرار است که برای زن و مرد جوان رخ بدهد، در چه چارچوبی بازتعریف می‌شود و انسان نیاز است که تا چه اندازه نسبت به این تعاریف متعهد بماند و از میان کلمات، چارچوب‌های جدی را برای خود بازنمایی کند.
گام آخر این مستند بازنگری در غرب است. دلاوری ابتدا نگاهی به خانواده‌های هلندی و سوئیسی می‌اندازد که دوباره در حال ترمیم هستند. جمعیت خانواده‌ها از ۵ نفر بالاتر رفته است و زنان دیگر به جای کار در بیرون از خانه، به فعالیت در فضای خانواده و اصلاح امور خانواده و تربیت فرزندان مشغول شدند.

 

مجری در پایان می‌گوید که زنان ایران «برخی»، در ابتدای مسیری هستند که غربی‌ها آن را به پایان رساندند و می‌توان همه این مسیر را رفت و به پایان رساند، همه خطا‌های آن را تجربه کرد و دوباره برگشت یا اینکه راه دیگری را پیدا کنیم و در آن مسیر حرکت کنیم.

 

 

بازتعریف فرهنگ غربی و سبک زندگی فاسدی که امروز همه از آن برمی‌گردند، قابل تقدیر است و در واقع بخش دوم از مستند انقلاب جنسی، روایتی سالم‌تر از این پدیده است. بخش اول مرز‌هایی را می‌شکاند و مخاطب را در مقابل صحنه‌هایی قرار می‌داد که اصلا خوب نبود.

 

در بخش دوم نوع روایت تغییر کرد و کمی روایت داستان به توضیحات بیشتر رفت و تلاش برای نشان دادن برخی تصاویر در نیت کارگردان وجود نداشت. البته شاید کارگردان در بخش اول مخاطبین خود را جمع کرده بود و دیگر نیازی به جذابیت‌های بصری نداشت تا با آن بتواند افراد دیگری را جذب کار نماید.

 

برخی جریانات غرب‌زده در کشور با انتقاد از این مستند، ادعا کردند که چرا کارگردانان دیگر اجازه گذشتن از مرز‌ها را ندارند، ولی این جوان اجازه عبور از مرز‌ها را دارد. در پاسخ باید گفت که بدون شک روایت شمقدری از داستان انقلاب جنسی جذابیت‌های خودش را دارد و بدون شک با وجود انتقاد‌های زیاد، این دو مستند کاری قابل ستایش از کارگردان است.

 

اما درباره خط قرمز‌ها باید دید که چه کسی چگونه از این خطوط عبور کرده است، آثار سینمایی امروز مانند تگزاس، تهران لس آنجلس، نهنگ عنبر، آس و پاس، ۵۰ کیلو آلبالو و ... عبور از خط قرمز‌های جنسی و فرهنگی نیست؟ باید اینگونه بگویید که نگاه مستند انقلاب جنسی، نگاه عاقلانه بود و با عبور از برخی خط قرمز‌ها توانست به مخاطب بینش بدهد، ولی شما در صد‌ها فیلم سینمایی خودتان با عبور از سنگین‌ترین خط قرمز‌ها با استفاده از رقص، آواز، صحنه‌های اروتیک فقط لحظه‌ای غفلت برای آدمی را فراهم آوردید و نتوانستید تاثیر دیگری بر روی سینمارو‌ها بگذارید. /882/ی502/س

علی اصغر سیاحت