تحریمهای جدید مدتهاست بیمعناست
به گزارش خبرگزاری رسا، پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تمامی تحریمهای این کشور علیه ایران از نوامبر سال 2018(آبان 1397)، آمریکا همچنان به افزایش تحریمها ادامه داد تا سطح تحریمها علیه ایران حتی از دوره پیش از برجام بیشتر شود. در طول این مدت مهمترین اقدامات آمریکاییها شامل موارد ذیل بود:
قرار دادن افراد و نهادهای مربوط به ایران در لیست تحریم «پس از خروج آمریکا از برجام، این کشور تاکنون بارها به تعداد افراد و نهادهای ایرانی و غیرایرانی قرار گرفته در لیست تحریمی مرتبط با ایران افزوده است. براساس لیست انتشاری از سوی وزارت خزانهداری آمریکا، این کشور از سال 2018 تاکنون بهطور میانگین ماهانه دو بار لیست تحریمی علیه ایران را به روز کرده است و به تعداد افراد و نهادهای قرارگرفته در لیست تحریم مرتبط با ایران افزوده است.
بهطور مثال وزارت خزانهداری آمریکا 7 ژوئن 2019(17 خرداد 1398)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و 39 شرکت داخلی و خارجی وابسته به آن را به بهانه حمایت مالیشان از قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در لیست تحریم قرار داد و یک ماه پس از آن طی دو اعلام در 18 و 22 جولای 2019 بیش از 20 شرکت، فرد و نهاد ایرانی و غیرایرانی مرتبط با تحریمهای ایران را به بهانه موشکی، اشاعه، دور زدن تحریمهای ایران یا خرید نفت ایران درلیست تحریم قرار داد.»
حذف معافیت خرید نفت از ایران «پس از خروج آمریکا از برجام، این کشور به مدت 6 ماه، هشت کشور ازجمله چین، ژاپن و هند را از تحریمهای نفتی ایران معاف کرد و به این کشورها اجازه داد تا به میزان محدود از ایران نفت خریداری کنند. اما پس از 6 ماه و در ماه می2019 این معافیتها با هدف به صفر رساندن فروش نفت ایران برداشته شد و هرکشور یا شرکت به هر میزان که از ایران نفت خریداری میکرد شامل مجازات آمریکا که حذف موسسات مالی آن کشور یا شرکت خریداریکننده نفت ایران از نظام مالی آمریکا بود، میشد. بهطور مثال شرکت ژوهای ژنرنگ در 22 جولای 2019 به علت خرید نفت از ایران در لیست تحریم آمریکا قرار گرفت و بهطور کامل از نظام مالی آمریکا حذف شد.
دستور اجرایی 13871 برای اعمال تحریم در زمینه فلزات علیه ایران در تاریخ 8 می2019(18 اردیبهشت 1398)، ترامپ با صدور دستور اجرایی صادرات فلزات آهن، فولاد، آلومینیوم و مس به ایران را ممنوع اعلام کرد و برای متخلفان مجازاتهایی ازجمله محرومیت از نظام مالی آمریکا و قرار گرفتن در لیست تحریم این کشور تعیین کرد.
دستوراجرایی 13876 برای اعمال تحریم علیه رهبر معظم انقلاب و دفتر ایشان در 24 ژوئن 2019(3 تیر 1398) نیز رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد با صدور این دستور رهبر معظم انقلاب و افراد و نهادیی که توسط دفتر رهبر انقلاب منصوب میشوند را در لیست تحریم قرار میدهد که مجازات افراد و نهادی خارجی که به آنها خدمات مالی ارائه میدادند یا تراکنشهای بانکی برای آنها انجام میدادند، شامل مجازاتهایی شبیه تحریم دستور اجرایی 13871 میشد. علاوهبر این قرار گرفتن افراد در لیست تحریم باعث محدودیتهایی در صدور ویزا برای آنها میشود. دکتر ظریف نیز براساس همین دستور در لیست تحریم آمریکا قرار گرفت.»
تجدید تحریمهای قبلی به بهانههای دیگر «یکی دیگر از کارهای آمریکاییها پس از خروج از برجام، تکرار تحریمهای قبلی به بهانههای جدید است. بهطور مثال در روزهای اخیر بانک ملی که سابقا به بهانه اشاعه و پس از خروج آمریکا از برجام در لیست تحریم قرار گرفته بود، اینبار با تگ تحریمی جدید تروریسم در لیست تحریم این کشور قرار گرفت در حالی که اثر آن از نظر اقتصادی هیچ تفاوتی با قبل نداشت. همزمان با بانک ملی صندوق توسعه ملی نیز در لیست تحریم آمریکا قرار گرفت در صورتی که با قرار داشتن بانک مرکزی در لیست تحریم، قرار گرفتن صندوق توسعه ملی اقدام جدیدی محسوب نمیشود.
نتیجه
همانطور که مشخص است، پس از خروج از برجام، آمریکا سعی کرده تا تحریمهای بیشتری بر ایران تحمیل کند، اما نکته قابل توجه این است که پس از شوک ارزی سال گذشته که ناشی از عدم مدیریت نقدینگی در داخل در کنار کاهش درآمدها و دسترسیهای ارزی ناشی از بازگشت تحریمها بود، هیچ یک از تحریمها و محدودیتهای بعدی نتوانست خواسته مورد نظر آمریکا برای افزایش فشار بیشتر اقتصادی به ایران را محقق کند، چراکه اولا فروش نفت ایران به کمترین میزان خود در طول این سالها رسیده و اگرچه آمریکا نتوانست فروش نفت ایران را به صفر برساند و براساس گزارشهای منتشر شده میانگین روزانه فروش نفت ایران در ماههای اخیر بین 300 تا 500 هزار بشکه بوده است، اما این میزان کمترین مقدار فروش نفت ایران بوده است. ثانیا با قرار گرفتن نظام مالی و بانک مرکزی ایران در لیست تحریم آمریکا و اعمال تحریم علیه آنها از نوامبر 2018 دسترسیهای ارزی و روابط بانکی ایران برای فعالیتهای مختلف اقتصادی نیز به حداقلترین مقدار خود رسیده است.
بنابراین همانطور که منوچین وزیر خزانهداری آمریکا اعلام کرده تحریمها به سقف خود رسیده است. علاوهبر این فشار نقدینگی داخلی نیز به میزان زیادی کاهش پیدا کرده است. پس تحریم جدید از سوی آمریکا مدتهاست که بیمعنا شده و شاید به همین دلیل هم باشد که بهرغم تلاشهای آمریکا برای بالابردن فشار تحریمی، این اتفاق در حال حاضر نتواسته باعث ایجاد تکانه جدیدی در اقتصاد ایران شود.
بنابراین به نظر میرسد تحریمهای جدید آمریکا بیش از آنکه برای اثرگذاری اقتصادی باشد، تنها پاسخی سیاسی به ناکامی آمریکا برای راضی کردن ایران به پای میز مذاکره مجدد با این کشور است./1360//101/خ