مسجدی که فعالیت سیاسی ندارد، نمازخانه‌ای بیش نیست

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، قسمت ۱۹۷ برنامه بدون توقف، ۲۴ آذرماه از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت، در این برنامه «میثم لطیفی» پایه‌گذار هسته مدیریت مسجد با اشاره به اینکه سیاست یک مسئله اصلی برای جذب یا عدم جذب افراد به مسجد نیست، گفت: یک جمله‌ای را از امام خمینی(ره) بخوانم «مسجد محل تبلیغ است در صدر اسلام از همین مسجدها ارتش‌ها راه می‌افتاد، مرکز تبلیغ احکام سیاسی اسلام مسجد بوده، هر وقت یک گرفتاری می‌شد مردم را در مسجد برای نماز جماعت صدا می‌کردند و آن گرفتاری را طرح می‌کردند، مسجد مرکز اجتماع سیاسی است».

وی ادامه داد: امام(ره) در وصیت‌نامه شان هم می‌فرمایند «اساسا بُعد سیاسی نماز، مسجد و جماعت است» یعنی همین نماز که یک امر فردی محسوب می‌شود، وقتی به مسجد می‌آید بُعد سیاسی پیدا می‌کند، من احساس می‌کنم یک مشکل ما این است که تعریف ما از امر سیاسی یک مقدار مبهم است، ما چند چیز را باید از یکدیگر جدا کنیم یکی قدرت تحلیل سیاسی نمازگزار است، یکی اطلاعات سیاسی نمازگزار، یکی موضع‌گیری سیاسی نمازگزار و یکی هم ورود به دسته‌بندی‌‍‌های سیاسی است، ما چون این‌ها را با هم خلط می‌کنیم با مشکل مواجه می‌شویم.

این پژوهشگر دینی اضافه کرد: به نظر می‌آید کسی در مورد این اشکالی نباید داشته باشد که ما قدرت تحلیل سیاسی را باید در آحاد جامعه بالا ببریم که به آن می‌گوییم بصیرت‌افزایی، بایستی اطلاعات سیاسی صریح و صحیح را در اختیار افراد قرار بدهیم، فکر می‌کنم با این هم مشکلی نداریم، حتی موضع‌گیری سیاسی هم به نظر می‌آید باید انجام شود من با شعار غلیظ سیاسی هم مشکل ندارم، ما درست است که شعار جذب حداکثری می‌دهیم اما به هر قیمتی هم نباید افراد را جذب کنیم. از آن طرف هم نباید مفت و بی‌دلیل افراد را از دست بدهیم، لذا نباید دنبال فرمول کلی باشیم، ما الان مسجدی داریم در همین تهران که در زمان مسائل مربوط به انرژی هسته‌ای راهپیمایی ۵۰ هزار نفری با مجوز وزارت کشور راه انداخت و آن را مسجد سازماندهی کرد و اصلاً ربطی به مجموعه‌های نهادهای حکومتی و کلان نداشت.

پایه‌گذار اتاق فکر مسجد با اشاره به اینکه این موضع‌گیری در یک مسجدی جواب می‌دهد و در جایی نه، گفت: علت هم دارد و علت این است که امام جماعت و هیأت امنا و مجموعه فعالان در مسجد آن قدر قوی هستند که می‌توانند چنین امری را سازماندهی کنند اینجا اتفاقاً باید ورود کنند اصلا گاهی اوقات افراد از امام جماعت در مورد مسائل سیاسی می‌پرسند، مطالبه می‌کنند، امر سیاست امر اکراهی نیست، همین طور که دین هم اکراهی نیست، لذا بایستی امام جماعت، مسؤولان فرهنگی مسجد و مسؤولانی که دغدغه فرهنگی دارند ببینند کشش این بحث آنجا هست یا نه، اگر قرار باشد مسجد وارد امر سیاست نشود اصلا مسجد نیست، همان نمازخانه‌ای است که ظاهرا افراد با یکدیگرند اما کاری با یکدیگر ندارند.

این فعال فرهنگی با تأکید بر اینکه مسجد جای کار سیاسی است، اظهار کرد: اما با این ملاحظات که باید سواد سیاسی، قدرت تحلیل و بصیرت افراد و اطلاعات سیاسی آنها افزایش پیدا کند، لذا در نماز جمعه هم یک خطبه کاملا سیاسی است، اما اینکه کیفیت آن چطور باشد تابع مخاطب ماست، تابع میزان نفوذ امام جماعت ماست، گاهی اوقات امام جماعت ما آن قدر نفوذ دارد که افراد از او مطالبه می‌کنند و اگر او این کار را نکند قابل توجه است. ما روایت داریم هر موضوعی را برای هر مخاطبی نگویید چون ممکن است باعث نفرت او شود. مسئله تعلیم و تربیت که سیاست هم یکی از عرصه‌های تعلیم و تربیت است امری نیست که یک شبه اتفاق بیفتد ما باید گام به گام جلو برویم.

لطیفی در ادامه عنوان کرد: حتی در مجموع روایات می‌بینیم امام در ابتدا مستقیم شروع به بیان احکام نمی‌کند می‌گذارد افراد سؤال کنند که حکم این مسئله چیست، من اینجا چکار باید بکنم، باید برای این آدم اول عطش ایجاد کنید، رفتار امام، سکنات امام، قول امام باید این کار را انجام دهد، امام جماعت موظف است که این فضا را ایجاد کند، لذا مسجد ما باید نسبت به امر سیاسی فعال باشد، اما مخاطب‌شناسی در این موضوع باید باشد و اینکه وی احساس نکند مخاطب ما یک جور اکراه و اجبار دارد، اگر این اتفاق بیفتد خود به خود، آن جذب محقق خواهد شد.

وی در پاسخ به این سؤال که «چطور هم جذب داشته باشیم و هم از اصول مسجد تراز دور نشویم»، یادآور شد: ما اگر به سمت مسجد تراز برویم خود به خود آن جذب اتفاق می‌افتد، مسجد تراز مسجدی است که برای کودک از بدو تولد تا لحظه آخر زندگی برنامه دارد، مسجدی که نسبت به همه اقشار محله حساس باشد و همه باید همت کنیم و این حساسیت را داشته باشیم، چون مسجد سند مالکیتش به اسم خداست مال هیچ کس نیست همه ما بنده خدا هستیم و بنده تابع فرامین الهی است اگر این نگاه را داشته باشیم حضور دیگری جا را تنگ نخواهد کرد، گاهی این تنگ‌نظری‌ها را داریم که باید آن را کنار بگذایم.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) همچنین در خصوص اجازه بیان نظرات مخالف و موافق در مسجد گفت: منبر دادن با اجازه دادن برای صحبت کردن متفاوت است یعنی که امام جماعت نشسته حلقه‌ای تشکیل دهند تا در مورد مسئله‌ای صحبت کنند که این پسندیده است، کما اینکه این فضا در زمان اهل بیت(ع) هم بوده، اما قرار نیست به هر حرفی که خلاف مأموریت ذاتی مسجد است منبر داده شود، مأموریت ذاتی مسجد بندگی و بندگی‌آفرینی برای خداوند است و مبارزه با ظلم و ظلم‌ستیزی اگر کسی بخواهد خلاف این مأموریت عمل کند هیچ جا چنین اجازه‌ای نمی‌دهند، یعنی اجازه می‌دهند که حرف بزند اما به مناسبت هم جواب می‌دهند.

لطیفی در پایان یادآور شد: باید در این خصوص تدبیر کرد چون امر به معروف امری بزن در رویی نیست، در امر به معروف رسیدن به هدف هم مهم است، لذا واجب توصلی است یعنی ما می‌خواهیم ثمره این بحث این شود که آمار دینداران ما، عمق دینداری ما و مسؤولیت‌پذیری اجتماعی ما افزایش پیدا کند، گر این اتفاقات رقم بخورد امام جماعت می‌تواند در خصوص اجازه بیان نظرات موافق و مخالف در مسجد تدبیر کند. /882/ 102/