دولت در انتظار دود سفید از مسقط؟

به گزارش خبرگزاري رسا، عمان، این کشورِ شرقی جزیره‌العرب نه تنها با کشور‌های عربی که با ملل غربی نیز همنوایی دارد؛ حداقل از زمان فرمانروایی مطلق سلطان قابوسِ حدود 80 ساله، ساز روابط مسقط با دیگر پایتخت‌ها کوک بوده است. اولویت این کشورِ کوچک اما تأثیرگذار جهان عرب، حفظ روابط دوستانه با همسایگان و بازیگران اصلی سیاست جهانی است تا جایی که از آن به عنوان سوئیس غرب آسیا  هم یاد می‌کنند چرا که خیلی از گفت‌وگو ها سیاسی در آنجا انجام می‌شود؛ البته پشت درهای بسته.

این رویکرد سبب شده است مسقط بتواند قدرت میانجیگری برای تسهیل مذاکرات در منطقه غرب آسیا داشته باشد از همین رو روابط ایران و عمان در 40 سال اخیر، روابط خوب و پایداری بوده است. مهمترین اقدام مسقط در دهه اخیر را می‌توان تلاش برای انعقاد توافق هسته‌ای دانست. مذاکراتی که به صورت پنهانی از سال 2009 میلادی در مسقط آغاز شد و از سال 2012 به شکل رسمی‌تر ادامه یافت و در ژوئیه 2015 میلادی در ژنو نهایی شد.

البته عمان که معمولاً در طول سال هوای گرم و مرطوب دارد نتوانست در میانه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه موسوم به 1+5 از گرمای روابطش با دیگر کشور‌های عربی استفاده کرده و آن‌ها را نسبت به معاهده برجام خوش‌بین کند چه آنکه با مخالفت رژیم سعودی و امارات که بعد از مرگ شیخ زاید رویکرد خود را نسبت به تهران عوض کرده بود، مواجه شد.

پس از توافق هسته‌ای بین ایران و کشور‌های 1+5، عمان وارد تعامل اقتصادی با ایران شد و دو طرف اعلام کردند که صدور گاز ایران به عمان را تا سال 2020 نهایی می‌کنند اما آمریکا بانک ملی ایران را که در مسقط شعبه داشت، دوباره و پس از خروج یکطرفه از برجام تحریم کرد و توافقنامه‌های بندری با عمان برای توسعه بنادر جنوبی ایرانی ناتمام ماند و عمانی‌ها به شرکت‌های چینی و ایران به شرکت‌های هندی روی آوردند به طوری که توسعه چابهار به آن‌ها سپرده شد.

مسقط، پایتخت عمان این روز‌ها محل توجه ناظران بین‌المللی است چه آنکه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان فقط 20 روز پس از سفر «یوسف بن علوی» وزیر امور خارجه عمان به تهران، روز دوشنبه عازم مسقط شد و دور اول گفت‌وگو‌های این دو وزیر در شهر 900 ساله مسقط که بزرگترین شهر عمان نیز هست، صورت گرفت.

اما دیدار‌های محمدجواد ظریف در مسقط مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته و شم خبری آن‌ها می‌گوید احتمالاً، خبر‌هایی فراتر از خبر صرفاً دیدار دو جانبه و مباحث مربوط به دو کشور باشد و شاید به زودی اخبار قابل تأملی از این کشور عربی به جهان مخابره شود.

این گمانه‌زنی‌ها در حالی است که حسن روحانی روز سه شنبه 12 آذر 98 در دیدار وزیر خارجه عمان گفته بود «راهی جز برادری و دوستی میان کشور‌ها و ملت‌های منطقه وجود ندارد، همه باید تلاش کنیم تا جنگ در یمن هر چه سریع‌تر به پایان رسیده و ثبات و امنیت در این کشور در سایه مذاکرات صلح یمنی – یمنی ایجاد شود».

در این فاصله یعنی از 12 آذر تا امروز، روحانی یک سفر مهم به مالزی و شرکت در اجلاس کوالالامپور داشت که دیده نشد اما در مقابل سفر به ژاپن و و دیدار او با شینزو آبه با پوشش گسترده رسانه‌های داخلی و خارجی مواجه شد چرا که بحث میانجیگری ژاپن برای مذاکره مجدد ایران و آمریکا مطرح بود.

در چنین شرایطی، ظریف بلافاصله پس از برگشت از ژاپن، عازم کشور عمان شد، کشوری که نطفه اولیه مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در آنجا و به پیشنهاد مقامات عمانی بسته شد. علی‌اکبر صالحی رئیس فعلی سازمان انرژی اتمی و وزیر وقت امور خارجه در کتاب خاطراتش با عنوان «گذری در تاریخ» به تفصیل روند ماجرا را شرح داده است.

حال در کنار این تحولات، اضافه کنید حضور وزیر امور خارجه هند در مسقط را که  با سفر وزیر امور خارجه ایران در این کشور همزمان شده است. جالب آنکه «سابرامانیام جایشانکار» وزیر امور خارجه جمهوری هند که روز دوشنبه در تهران حضور داشت و پس از دیدار با دریابان علی شخمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به دیدار حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی رفت و از او شنید «آمریکا ناگزیر است دیر یا زود، قبل یا بعد از انتخابات ریاست جمهوری‌اش دست از فشار حداکثری بر ایران بردارد».

روز گذشته، همچنین محمد عبدالسلام سخنگوی انصارالله یمن نیز در مسقط با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و در خصوص آخرین تحولات سیاسی و میدانی در یمن گفتگو و تبادل نظر کرد. دور اول گفتگو‌های یوسف بن علوی و محمدجواد ظریف وزرای امور خارجه ایران و عمان عصر روز دوشنبه و دور دوم این گفت‌وگو‌ها روز سه شنبه و پس از برخی ملاقات‌های ظریف، برگزار شد.

این در حالی است که طی ماه‌های اخیر، شاهد ترافیک رفت و آمدهای دیپلماتیک بین ایران و عمان بودیم، سفر بن علوی برای سومین بار به تهران در آذرماه در حالی برگزار شد که وی قبل از آن به واشنگتن رفته و با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه رژیم آمریکا دیدار کرده بود. طبق اخبار منتشر شده بن علوی در سفرش به ایران سه محور ابتکار صلح هرمز که روحانی آن را پیشنهاد داد، بحران یمن و تنش میان واشنگتن و تهران را مورد بررسی قرار داده بود.

حال باید منتظر و ماند و دید که از مسقط دود سفید آغاز‌ دور‌ جدید مذاکرات بلند خواهد شد یا تصمیمی بیرون خواهد آمد که در نتیجه آن معیشت مردم اصلاح خواهد شد./1360//101/خ