کرسی ترویجی «افسانه ابن سبا» برگزار شد

به گزارش خبرگزاری رسا، کرسی ترویجی «افسانه ابن سبا» به همت پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع) با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ذاکری به عنوان ارائه دهنده بحث و حجت الاسلام و المسلمین دکتر یدالله حاجی زاده در جایگاه ناقد،در سالن کنفرانس علامه طباطبائی مرکز همایش های غدیر دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد. 

در این نشست ، ابتدا دکتر حسین قاضی خانی، دبیر علمی، در مورد موضوع بحث توضیحاتی مختصر ارائه داد و به معرفی سخنرانان این جلسه پرداخت و در ادامه از حجت الاسلام و المسلمین ذاکری خواست تا بحث خودش را در ارتباط با موضوع افسانه ابن سبا آغاز کند.

ارائه دهنده بحث، سخنان خود را با معرفی تقسیم بندی از آرا موجود درباره ابن سبا آغاز کرد و گفت که دیدگاه هایی مانند نظرات علامه عسکری، مؤلفان شیعه برخی کتب رجالی مانند کشّی، دیدگاه اهل سنت و همچنین برخی معاندان تشیع و نیز دیدگاه های برخی طرفداران امام علی علیه السلام و کسانی که ابن سبا را فردی غالی به شمار می آورند، در این ارتباط مطرح هستند. علامه عسکری جریان ابن سبا را برخاسته از سوی سیف بن عمر می داند. اما به نظر می رسد نام عبدالله ابن سبا قبل از سیف بن عمر در متون دیده می شود و سیف بن عمر آن اطلاعات را دریافت و تغییراتی در آنها ایجاد کرده است.

عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ و سیره در تبیین چرایی ذکر علت مطرح ساختن موضوع ابن سبا توسط زبیریان گفت: فردی به نامه شعبی که در عصر حضرت علی علیه السلام می زیسته برای توجیه مشروعیت زبیریان اخباری از ابن سبا نقل کرده است. شعبی کسی بوده است که علاوه بر زبیریان با امویان نیز همکاری می کرد و حتی معلم فرزندان عبدالملک نیز بوده است.

پس از سخنان آقای ذاکری، حجت الاسلام و المسلمین حاجی زاده، ناقد بحث، در مورد نظرات ارائه دهنده بحث نقدهایی وارد کرد و شواهدی ارائه داد که عبدالله ابن سبا ساخته و پرداخته زبیریان نبوده است.

وی نیز با این نکته موافق بود که عبدالله ابن سبا شخصیتی خیالی نبوده و او در تاریخ وجود داشته است.

وی گفته افرادی که معتقدند اولین اخبار مربوط به ابن سبا توسط طبری ذکر شده است را رد و به این نکته اشاره کرد که در کتاب «مسالب العرب» مطلبی در مورد ابن سبا نوشته شده است. همچنین جاحظ (متوفی ۲۵۵ ق) درباره او اشاراتی داشته است. ضمن آنکه ابن قطیبه (متوفی ۲۷۶ ق) به غلو عبدالله ابن سبا درباره حضرت علی علیه السلام اشاره کرده است.

بلاذری هم در انساب الاشراف بدون اشاره به نام عبدالله ابن سبا مطلبی در مورد او آورده است. در کتاب «الغارات» هم نام عبدالله ابن سبا آمده است.

حجت الاسلام و المسلمین حاجی زاده اسناد و اخبار فراوانی در نقد مدعای همکاری شعبی با زبیریان و برجسته نمودن نقش ابن سبا برای مواجهه با اهل بیت علیهم السلام و مذهب تشیع ذکر کرد از جمله اینکه، شعبی از امویان هم طرفداری کرده و حتی فضائلی از حضرت علی علیه السلام نیز ذکر می کند که با نظریه «افسانه ابن سبا دستاورد تلاش ضد علوی زبیریان» در تعارض است./1370/ج