یادداشت؛
چرا اسلام با مرتد سخت برخورد می‌کند؟
آيين مقدس اسلام دارای قوانين پيشرفته و جامع می‌باشد. و احكام آن چون از عليم حکيم صادر شده است، از حكمت‌های مختلفی برخوردار است و مجازات مرتد نيز از اين قاعده مستثنی نيست.
به گزارش خبرنگار سرویس فررهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، آيين مقدس اسلام داراي قوانين پيشرفته، جامع و همه‌سونگر مي‌باشد و احكام آن چون از عليم حکيم صادر شده است، از حكمت‌هاي مختلفي برخوردار است و مجازات مرتد نيز از اين قاعده مستثني نيست.
لازم است در اين حكم الهي دقت و مطالعه كنيم تا بدانيم چرا اسلام چنين مجازات سختي را قرار داده است. در فقه اسلامي، «مرتد» به كسي گفته شده كه پس از اقرار به اسلام، از آن دست بردارد و دين ديگري را براي خود برگزيند. لازم به ذكر است كه:
اولاً: مجازاتي كه براي مرتد قرار داده شده، براي كسي است كه ارتداد خود را ظاهر كند و به طور آشکار فضاي جامعه را آلوده كند و گرنه كسي كه در درون خود به ارتداد برسد و آن را ظاهر نكند، شامل اين حكم نمي‌شود. (اگرچه عقوبت دردناك اخروي را در پي‌‌دارد) و اسلام به ديگران نيز اجازه تفتيش عقائد او را نمي‌دهد.
ثانياً: اگر شخصي يكي از ضروريات دين را منكر شود و به اصطلاح «مرتد» شود، اما ارتداد او به خاطر شبهاتي است كه براي او پيش آمده است، باز مشمول حكم اعدام نخواهد بود و به او مرتد نمي‌گويند.
نوشته حاضر در پی تبیین فلسفه و حکمت حکم مرتد می‌باشد هر چند که این بحث جوانب متعددی دارد.
۱.جلوگيری از توطئه دشمنان
قرآن كريم در آيه 72 سوره آل‌عمران خبر از يك توطئه بزرگ مي‌دهد و مي‌فرمايد: «وَقالَتْ طائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ آمِنُوا بِالَّذي أُنْزِلَ عَلَي الَّذينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهارِ وَاكْفُرُوا آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ»؛ آري، مشركين به همديگر مي‌گفتند: اول صبح به اسلام و معتقدات مسلمين اظهار ايمان مي‌كنيم و در پايان روز كفر خود را اعلان مي‌كنيم و مي‌گوييم: ما اسلام را حق نديديم و از اين رهگذر موجبات ترديد و شك مسلمين به خصوص افرادي كه تازه اسلام آورده‌اند را فراهم مي‌نماييم.
از اين‌رو اگر قوانين اسلام، مجازات شديدي براي اين توطئه شوم قرار ندهد، هر روز اسلام و بنياد اعتقادي آن در معرض هجوم تبليغات دشمن خواهد بود. و بر اسلام و هر آيين ديگري لازم است ـ همان‌طور كه از آلوده و مسموم شدن خوراك مردم صيانت مي‌شود ـ از مرزهاي عقيدتي آنان محافظت نمايد. به ويژه كه برخي از افراد جامعه داراي قواي فكري قوي نيستند تا براي همه معتقدات خود استدلالات محكم داشته باشند بلکه ايمان خود را از فطرت پاك و دلائل ساده مخصوص به خود، به دست آورده‌اند و در مقابل اين‌گونه تبليغات اثر پذير خواهند بود و از طرفي اگر خبر مرتد شدن اشخاص، هر روز فضاي جامعه را پر كند، علاقه‌مندان به مطالعه و ورود به اسلام را نيز دلسرد خواهد نمود.
به هر حال، هر مكتبي، دفاع از كيان خود را در رأس برنامههاي خود قرار داده است و اين امر، كاملاً، طبيعي و عقلايي است. چگونه ميتوان پذيرفت كه پيامبري از جانب خدا مبعوث شود و زحمات زيادي را براي هدايت مردم متحمل شود و با رنج و مشقّت فراوان، مردم را از شرك و بت پرستي برهاند، ولي به دشمنان خود اجازه دهد كه با روشهاي مزوّرانه، بار ديگر مردم را به گمراهي بكشانند؟
گذشته از اين حربه سياسي دشمن، يكي از آثار سوء ارتداد مسلمانان در جامعه، «تضعيف روحيّه مسلمانان» و «تقويّت دشمنان اسلام» است. سخت‌گيري اسلام در مورد مرتدّ، بيش از آن‌كه عكس العملي در برابر انحراف يك شخص باشد، دفاع از حقوق جامعه و حراست از عقيده و ايمان مردم است.
اسلام، براي حقوق جامعه، بيش از حقوق اشخاص اهميت قائل است و در تعارض ميان حقّ فرد و حقّ جامعه، جامعه را مقدّم مي دارد، حتي اگر در مجازات مرتد، حقّ فردي شخص در انتخاب عقيده ـ به زعم مكاتب طرفدار حقوق فردي ـ تضييع شود؛ چراکه، مصالح جامعه، مي تواند آزادي افراد را محدود كند.
۲. جلوگيری از هرج و مرج در اجتماع
اگر افراد جامعه هر روز بخواهند قوانين و معتقدات آن اجتماع را بپذيرند و روز بعد به راحتي آن را انكار كنند، اين‌جاست كه هرج و مرج وسيعي در ساختار و مناسبات آن اجتماع روي خواهد داد به طوري كه امكان هرگونه برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري را از رهبران آن اجتماع خواهد گرفت.
به ويژه در مواقع حساس مثل حمله دشمن و... و از طرفي «ايمان» در بسياري از مناسبات و روابط اجتماعي اسلام، مثل قضاوت يا امام جمعه و جماعت يا انتخاب شوهر و... شرط شده است. و اگر ايمان افراد، «روزانه» شود معلوم است كه نظام اجتماع مختل خواهد شد.
۳. رعايت احترام اسلام
با قراردادن مجازات شديد براي كسي كه اسلام را به عنوان دين خود بپذيرد و بعد به ضروريات آن كافر شود، شأن و احترام اسلام حفظ خواهد شد و همگان خواهند دانست كه شأن و جايگاه اسلام بلند است و آيين ساده و پيش پا افتاده‌اي نيست كه هر وقت بخواهند قبول کنند و هر موقع كه ميل‌شان كشيد آن را منكر شوند و موجبات توهين و بي‌احترامي به معارف و احكام آسماني آن و همچنين پيروان آن را فراهم کنند.
۴. دقت بيشتر در قبول اسلام
اگر همگان بدانند كه بعد از قبول آييني، نمي‌توانند به راحتي از آن آيين برگردند، در تحقيقات خود بيشتر دقت مي‌كنند، و همين باعث مي‌شود كه با بينش فكري قوي‌تري به آيين مسلماني پاي گذارند و پايه‌هاي اعتقادي جامعه مستحكم‌تر خواهد شد.
۵. حفظ پيوستگي اجتماع
يکي از عوامل سخت‌گيري اسلام درباره مرتد، شايد اين باشد كه در نظام حكومتي و سيستم اداري جوامع اسلامي، ايمان به خدا صرفاً جنبه اعتقادي و درون قلبي ندارد، بلكه جزو بندهاي پيوستگي امت و پايه‌هاي حكومت است. به طوري كه با فقدان آن قوام و دوام جامعه اسلامي متلاشي مي‌شود، و مانند قتل نفس يا فتنه و فساد است كه نمي‌تواند قابل تحمل باشد./ی703/ف
سید محمد مهدی شرف الدین، طلبه سطح دو حوزه علمیه قم
ارسال نظرات