حوزه انقلابی؛ گذشته و گام های پیش رو

زمانی که رهبر معظم انقلاب بیانات خویش را در حضور مجمع طلاب و فضلای حوزه علمیه قم آغاز کردند، می شد حدس زد که باید ایشان موضوعاتی مانند دروس حوزه، تبلیغ و تحول را مورد توجه قرار داده و حول آنها بیاناتی را مطرح کنند.

اما فضای جلسه بیش از حد انتظار با چیزی که همگان انتظار داشتند متفاوت بود، حضرت آقا مطالبی را مطرح کردند که به لحاظ وزانت نه تنها کمتر از دیگر مسائل مربوط به حوزه نیست بلکه شاید مهمتر باشد.

بی شک در این برهه باید مساله " حوزه انقلابی" مورد توجه قرار بگیرد، نگاهی به گذشته و این که تاکنون چه گذشته است که رهبر معظم انقلاب نسبت به این مساله هشدار می دهند، نگاهی به پیش رو و این که با شرایط موجود وضعیت حوزه انقلابی به کجا خواهد انجامید.

مهمترین سوال این بود که حوزه که خود خاستگاه انقلاب اسلامی است چگونه می تواند نسبت به انقلاب بی تفاوت باشد و روحیه انقلابی خود را از دست بدهد.

بدون شک انقلاب اسلامی ایران معجزه قرن حاضر است و ریشه در تمامی اندیشه ها و سیره بنیان گذار خود امام راحل و نائب ایشان رهبر معظم انقلاب دارد. مرور بیانات اخیر ایشان نشان می دهد که بحث انقلابی بودن و انقلابی گری، حوزه انقلابی مهمترین نکته و لااقل از مهمترین مسائلی است که در فرمایشات اخیر ایشان قابل مشاهده است. بیانیه گام دوم انقلاب، سند چشم انداز و نقشه راه مسؤولان به ویژه در حوزه علمیه است بر اساس برنامه ریزی های مدون باید از ظرفیت های بالقوه طلاب در حوزه علمیه استفاده کرد. رهبر معظم انقلاب از حوزه های علمیه مطالبات فراوانی دارند چرا که قم خاستگاه انقلاب اسلامی است و مهم پرورش علمای بزرگ است.

رهبر معظم انقلاب برای حوزه تراز انقلاب دغدغه هایی را مطرح کرده اند که اکثر آنها محقق نشده است اما به نظر می رسد با تقویت روحیه انقلابی و جهادی و همچنین تحول بنیادی در امورات حوزه است که می توان به این دغدغه ها پاسخ مثبت داد.

البته این نکته را نباید فراموش کرد که طلاب انقلابی نباید نسبت به تحرکات مستقیم و غیر مستقیم دشمن در حوزه علمیه بی تفاوت باشند. طلبه تراز انقلابی باید برای مقابله با دشمن افکار و حرکات ضد انقلابی را در حوزه شناسایی کرده و به طور جدی راه گشوده شدن تفکرات دشمن به داخل حوزه را مسدود کند و اجازه ندهد که حوزه در اختیار سکولارها قرار گیرد و در عین حال اگر حوزه انقلابی نباشد و نسبت به دشمن بی تفاوت باشد و دشمن در آن جولان دهد نمی توان توقع داشت که سیر تحول از دامان حوزه در جامعه سرازیر شود.

حوزه علمیه باید کارخانه سازنگی انسان، سازندگی فکر، سازندگی کتاب، سازندگی مبلغ سازندگی مطلب سازندگی مدرس سازندگی محقق سازندگی سیاستمدار و سازنگی رهبر باشد. حوزه علمیه باید به جایی برسد که همیشه ده بیست نفر آماده برای رهبری داشته باشد حالا حوزه علمیه این کارها را می تواند بکند یا نمی تواند. می بینیم حوزه علمیه ما اینگونه نیست. (رهبر معظم انقلاب 1370/30/11)

در حوزه علمیه هستند افرادی که در برابر انقلاب و اسلام ناب محمدی فعالیت دارند امروز عده ای با ژست مقدس مابی چنان تیشه با ریشه دین و انقلاب و نظام می زنند که گویی وظیفه ای غیر از این ندارند. خطر تحجر گرایان و مقدس مابان احمق در حوزه کم نیست (صحیفه جلد 21 صفحه279)

استکبار در طول تاریخ در تلاش بوده است برای جامعه دینی، اسلامی را بر روی کار بیاورد تا جای اسلام اصیل را بگیرد و با ظاهری فریبنده اسلام ناب را کنار بزند.

بی شک مقدمه مبارزه با نفوذ، باور داشتن به وجود دشمن و درک عملیات های دشمن است و این مساله ضرورت توجه به جریان های مختلف فکری و سیاسی در حوزه را بیش از پیش برای طلاب نشان می دهد.

این که ما به مسائل نظام کار نداریم، به مسائل حکومت کار نداریم، این سکولاریزم است. (رهبرمعظم انقلاب 1397/7/19)

تیشه زدن بر ریشه های تنومند حوزه انقلابی در زمان حاضر با پیچیدگی هایی همراه است. به خواب و غفلت برخی حوزویان، سبب جولان دادن و حضور بیش از پیش دشمنان در حوزه علمیه است. بصیرت افزایی و هوشیاری نسبت به عملکرد دست های خائن به سرچشمه انقلاب، از وظایف خطیری است که بزرگان حوزه باید در راستای آن کوشا باشند و مانع جریان تفکر سکولار غیر انقلابی در قشر روحانیت شوند. رسالت حوزه انقلابی طنین انداز کردن صدای امامین انقلاب در بین تمامی روحانیون است تا همواره ولی زمان خویش را یاری کنند.

عادی سازی سکولاریزم در حوزه

این همان طرحی است که انگلستان از دویست سال پیش از این یا بیشتر طرح ریزی کردند که جدا کنند روحانیت را از سیاست. جدا کنند روحانیت را از مردمی که می خواهند فعالانه کار بکنند برای اسلام.( امام خمینی صحیفه جلد13 ص 349 )

آری دشمنان اسلام با پی بردن به کارآمدی نهاد روحانیت و مرجعیت در عرصه های سیاسی اجتماعی، از همان ابتدا پروژه جدایی روحانیت از سیاست را کلید زدند.

ما در طول تاریخ تشیع به خاطر عدم آکاهی علما از حقایق جریانات دنیا خیلی ضربه خوردیم. به خصوص در 200 سال اخیر که دنیا شکل جدید پیدا کرد و استعمار پدید آمد و سیاست ها عوض شد و دولت های اروپایی وارد سیاست جهانی شدند و به کشورهای اسلامی تعرض کردند.

 هرگاه ما عالم دین و تقی و باهوش و زرنگ و دقیقی مثل میرزای شیرازی و شیخ انصاری داشتیم از شر دشمن محفوظ می ماندیم و برنده بودیم ولی آنجا که قدری غفلت و ناآگاهی در کار بوده است ضرر می کردیم که آن ضرر به یک نفر و یک حوزه و یک مجموعه و یک شهر و یک سال و چند سال محدود نمی شد بلکه در برخی موارد اثرش تا پنجاه سال تمام جامعه اسلامی را تحت فشار قرار می داد.(رهبر معظم انقلاب حوزه روحانیت ص 118)

ضرورت بینش، آگاهی و بصیرت

آگاهی و بصیرت سیاسی اجتماعی یکی از ابزارهای ضروری حوزویان  به ویژه خواص است اگر حوزویان مجهز به سلاح بصیرت شوند از وضع موجود جامعه جهانی و جامعه اسلامی درک دقیقتری پیدا می کنند و نقشه های شوم دشمنان را نقش بر آب می کنند و در جهت اهداف والای انقلاب اسلامی گام های استوارتری بر می دارند.

عدم برخورداری حوزویان از بصیرت آفتی است که آسیب های متعددی را نتوجه عرصه های مختلف جامعه اسلامی می نماید.  حوزه انقلابی باید با بینش سیاسی دقیق و بصیرت کامل جلوی کج فهمی ها و انحرافات فکر برخی حوزویان را بگیرد، چرا که عدم درک صحیح و مناسب از اوضاع موجود در جامعه و پیرامون حوزه و عدم تحلیل سیاسی دقیق خسارت های ناگواری را به حوزه های علمیه و جامعه اسلامی وارد می کند. خسارت هایی که می تواند سبب انحراف انقلاب اسلامی از اهداف والای خود گردد.

انگیزه های انقلاب زدایی از حوزه علمیه

حلقه واسط میان امام و شکل گیری انقلاب اسلامی حوزه علمیه قم بود با توجه به نقش ممتاز و بی دیل حوزه عملیه قم در پیروزی انقلاب اسلامی اکنون انگیزه و طرح هایی برای انقلاب زدایی از حوزه علمیه وجود دارد.

حضور و فعالیت مروجان اسلام آمریکایی و شیعه انگلیسی در حوزه ها، جولان روحانیت معاند نظام در جمهوری اسلامی، اعمال مدیریت های جناحی و سلیقه ای در حوزه ها، تربیت غیر اسلامی طلاب با استفاده از اساتید حاشیه دار و منحرف در زمینه های سیاسی و اعتقادی، گرفتن روحیه نشاط و مطالبه گرانه و بدبین ساختن به انقلاب و آینده آن، برخورد ناصحیح و نابخردانه با حرکات مطالبه گرانه و عدالت خواهانه حوزویان با عنوان موتور پیشران انقلاب به سمت آرمان ها و اهداف امام راحل، نبود برنامه ریزی منسجم و بلند مدت همه از جمله مصادیق انقلاب زدایی از حوزه محسوب می شود.

احساس خطر کردن کافی نیست

اگر دیدید انقلاب زدایی دارد انجام می گیرد باید احساس خطر کنید. احساس خطر کردن کافی نیست و باید به فکر علاج بود. علاج هم تبیر لازم دارد فکر لازم دارد. باید افراد صاحب فکر بنشینند فکر کنند. با کارهای سطحی با فریاد کشیدن که احیانا در یک جلسه آدم داد بکشد و به یکی اعتراض کند با این حرف ها مساله درست نمی شود.

حمایت و نصیحت دو ظرفیت بزرگ حوزه

ظرفیت استثنایی که به برکت انقلاب اسلامی در اختیار حوزه و روحانیت است فرصتی است که روحانیت علاوه بر حمایت از نظام همواره مسؤولیت حفظ ایشان از انحرافات و خطرات را نیز دارد. رهبر معظم انقلاب با اشاره به این موضوع می فرمایند" نسبت روحانیت و حوزه های علمیه با نظام اسلامی نسبت حمایت و نصیحت است.

اما باید دانست حوزه و روحانیت با در نظر داشتن مصالح انقلاب، باید مسؤولان کشور را از نصایح و انتقادات سازنده خود در راستای رشد و حرکت در مسیر دولت اسلامی بهرمند سازد.

آنچه از کلام رهبر معظم انقلاب بر داشت می شود این است که توانی خارج از نظام و فوق قوا و نهادها و سازمان ها و دولت ها تعبیه شده که ضمن توان دهی و تقویت نظام اسلامی، هر لحظه آن را مورد رصد و پایش قرار می داده و از نا کارآمدی ها و خطرات و خلاهای موجود با خبر می سازد و راه برون رفت از آن را طبق مبانی و ارزش های اسلامی پیش پای نظام می گذارد.

روحانیت و بی تفاوتی به حکومت

روحانیت اگر امروز در جامعه جایگاهی دارد و به جایی رسیده است به خاطر نظام اسلامی است پس باید برای حفظ این جایگاه و نظام اسلامی تمام تلاش خود را به کار گیرد. این امر محقق نخواهد شد مگر با داشتن بصیرت سیاسی. در اینجا است که برنامه ریزان کلان در حوزه نقش خود را می بایست به درستی انجام دهند و در بالا بردن روحیه بصیرت سیاسی رسالت خود را به انجام برسانند.

امروز اگر روحانیت در قبال حکومت بی اعتنا و بی مبالات باشد هم خودش ضایع خواهد شد و هم حکومت اسلامی تضعیف می شود.( رهبرمعظم انقلاب1374/9/16)

این که یک آقایی در یک گوشه ای عبایش را بکشد به کول خودش، بگوید من به کارهای کشور کار ندارم، من به نظام کار ندارم این افتخار نیست این ننگ است.(رهبرمعظم انقلاب 1391/7/19)

طلبه انقلابی وظیفه شناس

از وظایف اصلی طلاب انقلابی در برهه زمانی کنونی حمایت همه جانبه از اسلام است چرا که استکبار کمر خود را برای نبودی اسلام بسته است. متاسفانه برخی افراد در حوزه های علمیه در هم صدایی با استکبار، سکولاریزم را ترویج می کنند و به دنبال ایجاد تفرقه و جدایی در بدنه نظام اسلامی هستند.

آنچه مهم است این است که طلبه دین، عالم دین و روحانی وظیفه خودش را در هر برهه ای از زمان تشخیص دهد اگر وظیفه تشخیص داده نشد؛ علم و تقوا و مانند اینها به درد نمی خورد و بجا استفاده نمی شود.( رهبر معظم انقلاب1395/6/16)

تلاش دشمن برای سکولار کردن انقلاب

دشمن دو نکته اساسی را در باب دین نبال می کندیکی اسلام منهای روحانیت است و یکی اسلام منهای سیاست.( رهبر معظم انقلاب 7/27 /1389)

کسانی که سکولاریزم را ترویج می کنند کسانی هستند که می گویند سیاست را به سیاست مداران واگذار کنید و دین را به علمی دین بسپارید. در همین میان عده ای هم می گویند که اسلام منهای روحانیت یعنی دین باشد ولی علما و روحانیت نباشند. این امر نشان دهنده این است که هر کجا منافع خود در آن باشد را قبول دارند در غیر این صورت پذیرفته نیست.

وظیفه مهم طلبه تراز انقلاب اسلامی

به حمدالله امرز دیگر وارد فضای سیاسی شدن عیبی ندارد ولی باید توجه کنید که همه متوجه شما هستند لذا زی اهل علم خودتان را حفظ کنید درست مثل علمای گذشته ساده زندگی کنید. در گذشته چه طلبه و چه عالم بزرگ شهر زندگیشان از سطح معملی مردم پایین تر بودو یا مثل آنها بود امروز سعی کنید زندگیتان از زی آخوندی تغییر نکند.( امام خمینی صحیفه جلد 17 ص452 )

حفظ زی طلبگی از وظایف ویژه طلبه تراز انقلاب اسلامی است با توجه به ناتوی اقتصادی که علیه نظام اسلامی به راه افتاده است بسیاری از مردم با گرفتاری های معیشتی دست و پنجه نرم می کنند و بی شک مقاومت مردم در برابر تحریم ها پایبندی به اصول انقلابی گری است که خاستگاه آن حوزه علمیه است.

هر چند غالب قشر روحانیت نیر همانند عموم مردم از این آسیب رنج می برند اما سبک زندگی برخی آخوندها همانند بلندگویی است که صدای اشرافی گری دلخراشش تن هر رهگذری را می لرزاند و هزینه سنگین آن را عموم طلاب انقلابی می پردازند.

این در حالی است که سبک زندگی امام راحل و رهبر معظم انقلاب و مراجع عظام تقلید از سطح معمولی زندگی مردم پایین تر و یا مثل آنها است و با انتخاب ساده زیستی حال اضعف المومنین را رعایت می کنند.

نقش حوزه علمیه در پیشبرد اهداف انقلاب در گام دوم

یکی از شاخص های طلبه تراز انقلابی این است که با اندیشه و آثار امام و رهبری آشنایی داشته و دشمنان و آفات انقلاب را به خوبی بشناسد. دستاوردهای انقلاب را به خوبی درک کرده و توانایی پاسخگویی به شبهات انقلاب اسلامی را داشته باشد. یک طلبه موفق افزون بر شناخت دیدگاه رهبری باید به مسائل مهمی همچون تهذیب، تبلیغ و بصیرت توجه کافی داشته باشد. بصیرت در قلمرو دشمن شناسی و شناخت دقیق توطئه های دشمن، بصیرت در شناخت آسیب ها و شیوه پیگیری و درمان آن است. اگر بصیرت وجود نداشته باشد عمل انقلابی به وجود نمی آید و اگر مل انقلابی نباشد موجبات تضغیف نظام و انقلاب فراهم می شود.

این چیزی که بر عهده روحانیت است زیادتر از آن چیزی است که بر عهده دیگران است. همیشه بوده حالا زیادتر شده است. چشم ها دوخته شده است به اینکه ببینند روحانیون که حالا یک قدرت ظاهری دستشان آمده چه می کنند.( امام خمینی صحیفه جلد 9ص474)

سر چشمه انقلاب اسلامی حوزه علمیه است و بی شک رواحنیت در این راه رنج زیادی را متحمل شده است همان گونه که روحانیت در پیدایش انقلاب نقش برجسته داشته است در تداوم و امتداد بخشی ان نیز در خط مقدم قرار دارد.

تبیین آرمان های امام رهبری به وسیله حوزویان در شروع گام دوم انقلاب نیازمند جدیت بیشتر در حوزه انقلابی است تا آرایش سیاسی حوزه ها بیش از پیش چهره ای انقلابی پیدا کند و آثار آن در عرصه ای متعدد بیشتر نمود داشته باشد.

طلبه باید انقلابی باشد

طلبه ما، استاد ما، فاضل ما، عالم ما، مرجع ما اگر چنانچه معتقد به این تحول عظیمی که نامش انقلاب است بود به درد این کشور می خورد و اگر معتقد نبود به درد این کشور و جمهوری اسلامی نمی خورد.(رهبر معظم انقلاب 1397/12/13)

رسیدن به آینهد ای روشن در گرو حرکت های انقلابی، مجاهدت و هماکاری حوزه های علمیه است. حوزه های که پدید آوررنده این حرکت عظیم انقلاب اسلامی هستند و پایگاه معارف اهل بیت(ع) در قم را تشکیل داده اند و صدها عام، محدث، مفسر و مبین احکام اسلامی و قرآنی را به شرق و غرب عالم اسلام فرستاده اند برای تداوم این مسیر و آینده انقلاب اسلامی می بایست گوش به فرمان امام امت و سر سپرده رهنمودهای ایشان باشند تا بتواند ه منزل مقصود برسند.

آسیب حوزه غیر انقلابی

یک طلبه انقلابی باید  از روحیه و عمل انقلابی نگاه حد اکثری به دین، شناخت مقتضیات زمان برخوردار و نسبت به شبهات و مسائل مورد نیاز جامعه به صورت دقیق پاسخگو باشد همچنین برای تقویت نظام ارتباط خود را با مردم بیش از گذشته تحکیم کند.

رهبر معظم انقلاب در همین راستا، هدایت "فکری، دینی"، "سیاسی، بصیرت افزایی"، "رهنمای و حضور در عرصه خدمات اجتماعی" را سه وظیفه عمده روحانیت می دانند و تاکید می کنند که طلاب باید با کسب صاحیت ها و آگاهی های لازم در دنیای متفاوت امروز خود را برای ایفای مسؤولیت های تعیین کننده در جامعه آماده کنند.

اگر طلاب انقلابی و مدرسین طرفدار انقلاب هماهنگ کار نکنند هر دو شکننده اند باید تمام تلاش خود را نمود تا به این نقطه مهم رسیدو آقایان به روشنی دیدند که دشمن از نقاط ضعف چه ضربه ای را به اسلام و روحانیت زد. (امام خمینی صحیفه جلد 21ص367)

یکی از وظایف مهم حوزه انقلابی حضور پر شور روحانیت در مسایل سیاسی است. این حضور که از دغدغه های امام و رهبری بوده است سبب شد تا صفحاتی طلایی در تاریخ انقلاب به یادگار باقی بماند. حوزه انقلابی باید نقاب از چهره نارفیقان سیاسی و انقلابی کنار بزند و ماهیت واقعی آنان را معرفی کند.

زنگ خطر نفوذ در حوزه علمیه

استکبار وقتی از نابودی مطلق روحانیت و حوزه ها مایوس شد دوراه برای ضربه زدن انتخاب نمود؛ یکی راه ارعاب و زور و دیگری راه خدعه و نفوذ. در قرن حاضر وقتی راه ارعاب و تهدید چندان کاگر نشد؛ راه های نفوذ تقویت گردید. (امام خمینی صحیفه منشور روحانیت جلد 21 ص278)

نفوذ در حوزه مصادیق متعددی دارد گاهی به معنای فراهم کردن زمینه تحصیل و حجره نشینیبرخی مهره ها در درون حوزه های علمیه است. گاهی به معنای آمیخته کردن آموزه های غربی و غیر دینی با آموزه های دینی است. گاهی به معنای بروز حرکاتی از برخی افراد حوزوی است مه نشان دهنده زاویه و انشقاق عمیق با مسیر حوزه تراز انقلاب اسلامی است.

بزرگان قم، جوانان قم نباید بگذارند که دست های خائن قم را از مرکزیت انقلاب از کانون انقلاب بودن بیرون بیاورند و این معانی را در آن کمرنگ کنند. به هر حال قم آن سر چشمه اصلی است و حوزه قم آن پشتوانه معنوی است برای این حرکتی که دنیا را تغییر داد و همچنان این حرکت ادامه دارد و هنوز در آغاز راهیم. (رهبر معظم انقلاب 1397/10/19)

خطری که از درون حوزه انقلابی را تهدید می کند

دشمنان انقلاب با پی بردن به اثر گذاری عمیق حوزه های علمیه در عرصه های سیاسی اجتماعی برای تسلط و نفوذ بیشتر در بر جامعه اسلامی، تلاش می کنند تا در حوزه علمیه صاحب جایگاه و تریبون شوند. برای عملیاتی کردن این سیاست شوم خود بی شک افراد و تشکل هایی را در سطح حوزه شناسایی کرده و با برنامه ریزیهای دقیق آنان را همسو با سیاست های خود تربیت کرده اند. بر همین اساس برخی جریانات انحرافی در درون حوزه میراث اسلام سیاسی امام راحل را نشانه رفته اند.

از سال های آخر دهه اول انقلاب به بعد دشمنان انقلاب و جبهه دشمن با استفاده از کارشناس های ایرانی یک سیاستی را طراحی کردند -چون غیر کارشناس های ایرانی به این نکته توجه پیدا نمی کردند کسانی که طرف مشورتشان قرار می گرفتند ایرنی بودند- آن سیاست این بود که از قم آنتی تز انقلاب درست کنند. همانطور که انقلاب از قم جوشید؛ یک ضد انقلاب هم از قم بیرون بیاورند. (رهبر معظم انقلاب1389/8/4)

طلاب و علمای انقلابی همیشه . همه حال در صحنه هستند و در هر شرایطی میدان را خالی نمی کنند. اگر در زمان کنونی انقلاب اسلامی به حرکت خود ادامه می دهد به برکت مجاهدت این افراد انقلابی است ولی در این میان برخی نااهلان به دنبال سنگ اندازی در مسیر حوزه انقلابی و تلاش برای منحرف کردن مسیر حوزه از مسیر انقلاب هستند.

بدون تردید اساسی ترین وظیفه طلاب انقلابی بالا بردن روحیه ها و امیدوار کردن مردم به آینده جهت ثبات قدم برای رسیدن به اهداف والای انقلاب اسلامی می باشد. در این مسیر می بایست با قدرت و با توکل به میدان آمد و مایوس نشد چرا که به فرموده رهبر معظم انقلاب" جنگ امروز جنگ اراده ها است هر طرفی که اراده قوی تر و ثبات بیشتری داشته باشد او پیروز این میدان ها است" در این راستا طلاب می بایست هم خود به این مسیر امیدوار و استوار باشند و هم این روحیه خود را به جامعه منتقل کنند./979/ج