"نور" ایران در غرب آسیا

به گزارش خبرگزاري رسا، ماهواره نظامی ایران با نام نور توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به‌وسیله ماهواره‌بر 3مرحله‌ای قاصد در مدار 425کیلومتری زمین قرار گرفت. این اولین ماهواره نظامی ایران است که به فضا پرتاب شده است.

ایران در باشگاه اختصاصی قدرتهای برتر نظامی

دستیابی ایران به فناوری ماهواره های نظامی و پرتاب مستقل این نوع از ماهواره به فضا کشورمان را در میان انگشت شمار کشورهای دارنده این فناوری برتر و فوق محرمانه قرار داد.

کشورهای کمی دارای ماهواره های نظامی هستند و کشورهای به مراتب کمتر و انگشت شماری فناوری ساخت آنها را دارند و تنها چند کشور خاص امکان پرتاب آن را دارا هستند که حالا کشورمان و نیروی هوافضای سپاه پاسداران یکی از اعضای این باشگاه اختصاصی است. بیشتر کشورهایی هم که ماهواره‌های نظامی در اختیار دارند آنها را اجاره کرده‌اند و یا به کشورهای دارای فناوری، سفارش داده‌اند.

قدس آنلاین در اینباره می‌نویسد؛ این یک فناوری کاملا محرمانه و انحصاریست که قدرتهای جهانی به هیچ وجه نه حاضر بودند این نوع ماهواره‌ها را به ایران بدهند و نه اطلاعات مورد نیاز در این حوزه را به کشورمان و نیروهای مسلح ایران واگذار کنند. بنابر این پرتاب ماهواره نور یک گام بلند و شکستن سطح و نوع خاصی از تحریمهای سطح بالا بود.

اکنون به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران پس از رژیم صهیونیستی تنها کشور در غرب آسیا است که از این فناوری و ابزار آن برخوردار است. پیش از این سال گذشته امارات متحده عربی با کمک فرانسه تلاش کرد یک ماهواره نظامی اطلاعاتی را با نام"چشم شاهین" در مدار قرار دهد که این پروژه با شکست روبه‌رو شد و ماهواره گران قیمت اماراتی که که از پایگاه گویان فرانسه پرتاب شد، در اقیانوس اطلس سقوط کرد.عربستان سعودی هم اواخر سال ۲۰۱۸ دو ماهواره شناسایی را که به گفته مقامات این کشور برای طرح های توسعه ملی بکار گرفته می‌شوند باز با کمک فرانسوی ها به مدار ارسال کرد که گمان می‌رود  با توجه به امکان تصویر برداری این ماهواره‌ها در بخش اطلاعاتی نیروهای نظامی این کشور نیز قابل بهره برداری هستند. در جوار ایران پاکستان تنها کشوری است که ظاهرا از فناوری ساخت ماهواره و پرتاب آن برخوردار است و سال گذشته موفق شد دومین ماهواره مخابراتی خود را با نام "پرس۱" به فضا پرتاب کند.

پیشتازات ماهواره نظامی در جهان

نزدیک به نیمی از حدود 2000 ماهواره موجود در فضا، متعلق به آمریکا است. ماهواره‌هایی که اکثریت قابل توجه آنها چندمنظوره هستند و علاوه بر کاربردهای علمی یا تجاری، در امور نظامی و امنیتی به کار گرفته می‌شوند اما بیش از 320 ماهواره صرفا نظامی فعال هم در فضا وجود دارد که باز بیشتر از نصف آنها متعلق به آمریکاست.

آمریکا در حال اداره کردن حدود نیمی از تمام ماهواره‌های نظامی جهان است و سالانه بیش از 20 میلیارد دلار بابت فعالیت‌های فضایی هزینه‌ می‌کند. آنها همه نوع ماهواره‌ نظامی دارند. همچنین فضا نقش مهمی در برنامه سامانه دفاع موشک بالستیک آمریکا دارد.

روسیه نیز دومین کشور دارای بیشترین ماهواره صرفاً نظامی فعال است و در کنار آمریکا به یکی از بزرگترین دارندگان تجهیزات نظامی در فضا تبدیل شده است. روسیه بیش از 150 ماهواره فعال در فضا دارد.

چین (با حدود 300 ماهواره فعال در فضا)، اروپا، ژاپن، هند رژیم اشغالگر قدس و باقی کشورهای فعال در حوزه‌های فضایی (با حدود 700 ماهواره فعال در فضا) نیز در حال گسترش استفاده نظامی از فضا هستند تا از این رقابت مهم فضایی عقب نمانند.

از ماهواره امید و ظفر تا ماهواره نظامی نور

خبرگزاری تسنیم در اینباره می نویسد: برنامه فضایی کشور که از حدود 20 سال پیش آغاز شد، در مسیر خود دچار افت و خیزهای مختلفی گردید. تزریق موفق ماهواره امید در 14 بهمن 1387 اولین موفقیت سفیر‌ــ‌1 دومرحله‌ای سوخت مایع بود و پس از آن تزریق موفق ماهواره‌های رصد‌ــ‌1 و نوید علم و صنعت در سال 1390 و ماهواره فجر در سال 1393 بخش موفق عملکرد ماهواره‌بر سفیرــ‌1 است.

در ادامه اما، سفیر‌ــ‌1 با مشکلاتی مواجه شد. سفیر‌ــ‌2 یا سیمرغ یک طراحی جدید بر اساس توانمندی‌های موجود داخل کشور بود که از اجزای سفیر‌ــ‌1 نیز با روشی جدید در آن استفاده شده بود. سیمرغ نیز ماهواره‌بری دومرحله‌ای و سوخت مایع با ابعاد بزرگتر و تناژ بسیار بیشتر از سفیر‌ــ‌1 بود و شباهتی به هیچ موشک نظامی ایرانی نداشت. این ماهواره‌بر نیز پس از دشواری‌های متعددی در مسیر آماده شدن برای پرتاب فضایی که ناشی از پیچیدگی‌های آن بود با سکوت خبری مواجه شد. نهایتاً در سالهای 95 تا 98 هر سال یک آزمایش پرتاب را پشت‌سر گذاشت و در آخرین پرتاب موفق به رسیدن به ارتفاع 540کیلومتری شد اما به‌دلیل سرعت ناکافی، محموله آن که ماهواره ظفر علم و صنعت بود، با موفقیت در مدار قرار نگرفت.

در حالی که وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به‌عنوان متولی پرتابگرهای سوخت مایع در حال طی مسیر شرح‌داده‌شده بود، سپاه نیز در مسیر توسعه فناوری‌های موشکی نظامی سوخت جامد خود، برای رفع نیاز بسیار گسترده فضاپایه کشور، اقدام به تعریف یک برنامه توسعه پرتابگر فضایی از سرریز دانش نظامی خود کرد. ایده‌پرداز این برنامه کسی نبود جز شهید سردار حسن طهرانی مقدم، یکی از مسئولیت‌پذیرترین و خطرپذیرترین تربیت‌شدگان مکتب خمینی کبیر(ره).

هرچند که در مسیر توسعه ماهواره‌بر سفیر‌ــ‌1 نیز تشکیلات فنی زیر نظر شهید طهرانی مقدم، کمک‌های متعدد و بی‌چشم‌داشتی به این پروژه بر اساس دانش و فناوری‌های در اختیار خود نمود اما با توجه به تثبیت برنامه پرتابگر فضایی سوخت مایع در وزارت دفاع، تصمیم جدی برنامه فضایی سپاه بر استفاده از پرتابگر سوخت جامد قرار گرفت.

برای اولین بار پس از شهادت حاج حسن طهرانی مقدم خبر از برنامه فضایی سپاه بر اساس پیشران سوخت جامد منتشر شد، از آن پس تنها به اعلام به نتیجه رسیدن پروژه آخر این شهید اکتفا شد.

در تابستان سال 1398 ماهواره‌های غربی تصاویر متعددی از آزمایش پیشران‌های سوخت جامد در محوطه آزمایش پایگاه ثبت‌شده فضایی سپاه منتشر نمودند. این امر نشان می‌داد که سپاه در حال ورود به مرحله بسیار مهمی از آماده‌سازی پرتابگر فضایی سوخت جامد خود است که این آزمایش‌ها را به انجام می‌رساند.

با گذشت چند ماه از آزمایش‌های فوق خبر اجرای یک پرتاب عملیاتی با ماهواره‌بر سه‌مرحله‌ای "قاصد" که توسط متخصصان فضایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نیروی هوافضا ساخته شده و یکی از پرتابگرهای فضایی توسعه‌یافته در این مجموعه است اعلام شد.

خبر قراردهی موفق اولین ماهواره نظامی کشور به‌نام "نور" در مدار با استفاده از ماهواره‌بر قاصد، در روز چهارشنبه، سوم اردیبهشت و در ایام تصویب اساسنامه و تأسیس سپاه پاسداران منتشر شد که سبب افزایش روحیه خودباوری و غرور ملی در ایران و سایر کشورهای دوست خواهد شد.

این پرتاب از پایگاه پرتاب فضایی سپاه در منطقه شاهرود و در کویر مرکزی ایران به انجام رسید، پایگاهی که سالها پیش آماده شده بود تا پرتابگرهای فضایی سنگین سپاه از جمله ماهواره‌بر قائم از آن به فضا پرتاب شود.

تصویر ماهواره‌ای از پایگاه پرتاب فضایی سپاه در کویر مرکزی ایران

محوطه پرتاب در پایگاه فضایی سپاه

ماهواره‌بر قاصد اولین پرتابگر سه‌مرحله‌ای آزمایش‌شده در کشور است. هنوز جزئیاتی از ابعاد و تناژ و قابلیت‌های فنی آن اعلام نشده است.

تولید ماهواره نظامی نور جهشی بزرگ برای مقابله با تحریم و زور

پیش از این عدم موفقیت در قرار دادن ماهواره مخابراتی ظفر سبب شده بود تا شبکه رسانه‌ای کشورهای غربی و شبکه‌های فارسی زبان معاند در یکسال گذشته تبلیغات گسترده‌ای را برای تشکیک در توان فنی و تخصص مهندسان ایرانی در اجرای این پروژه به راه اندازند. آنها همزمان با طرح این اتهام که ایران در پس برنامه پرتاب ماهواره به دنبال توسعه برنامه موشکی خود و دستیابی به موشک‌های قاره پیماست، مدعی بودند که کشورمان تا رسیدن به فناوری و تخصص و امکانات مطمئن و قابل اتکای  قرار دادن ماهواره در مدار راه طولانی پیش رو دارد.

اعلام غیرمنتظره خبر قرارگرفتن اولین ماهواره نظامی ایران توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین، این رسانه‌ها و البته دولت‌ها و کارشناسان نظامی قدرت‌ها و کشورهای جهان و منطقه را شوکه کرد.

این اتفاق از جهات دیگری نیز دارای اهمیت بالاست. اولین ماهواره نظامی ایران که "نور" نام دارد توسط ماهواره بر جدید "قاصد" که یک موشک ۳ مرحله‌ای با سوخت ترکیبی مایع و سوخت جامد و در نوع خود بسیار  پیش رفته است؛ از کویر مرکزی ایران به فضا پرتاب شد.

این ماهواره آنگونه که مقامات سپاه پاسداران اعلام کرده اند در مدار ۴۲۵ کیلومتری قرار گرفته و به نظر می‌رسد با توجه به فاصله قرارگیری این ماهواره موشک حامل آن تفاوت‌هایی با ماهواره بر سیمرغ دارد که قرار بود ماهواره ظفر را در مدار ۵۰۰ کیلومتر و بالاتر قرار دهد.

ماهواره‌های نظامی چه کاربردهایی دارند؟

تصویر برداری: از شناسایی اهداف تا شناسایی آثار انفجارهای اتمی زیرزمینی؛ بعضی از ماهواره‌های نظامی حتی می‌توانند اجسامی تا یک سانتی‌متر را روی زمین شناسایی کنند.

ناوبری: از ناوبری، هدایت، مکان‌یابی و تعیین موقعیت مکانی تا راهنمایی تسلیحات و گروه‌های جنگی؛ در حال حاضر چند سیستم موقعیت‌یابی و ناوبری در جهان موجود هستند: سامانه موقعیت‌یاب جهانی جی‌پی اس، که متعلق به نیروهای نظامی آمریکا است، سامانه گلوناس روسیه، سامانه بایدو چین و سامانه گالیله اروپا! دقت موقعیت‌یابی نظامی گاه حتی به سانتی‌متر هم می‌رسد.

جاسوسی: شناسایی ارتباطات مثل سیگنال‌های تلویزیونی، رادیویی و ارتباطی. سیستم جاسوسی سیگنال آمریکا برای نخستین بار در سال 1990 هشدار جنگ عراق و کویت را داد.

ارتباطات: در عملیات و ماموریت‌های نظامی به فرماندهان کمک می‌کند تا اطلاعات خود را با یکدیگر در میان بگذارند و با خط مقدم یا مقر اصلی در ارتباط باشند.

هشدار سریع: سنسورهای فروسرخ ماهواره‌ها می‌توانند پرتاب موشک را از خروجی گاز گرمشان شناسایی کنند. فناوری‌های جدیدتری نیز وجود دارد که می‌تواند مسیر موشک‌ها را با دقت خوب شناسایی کند.هواشناسی نظامی: برای ارائه اطلاعات آب‌و‌هوایی به واحدهای نظامی. مثلاً انگلیس از ماهواره EUMETSAT برای این کار استفاده می‌کند./1360/