مقصود از روز اکمال دین و ناامیدی کفار از اسلام در تفسیرهای مختلف

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سید احمد علم الهدی، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی امروز در ادامه سلسله جلسات تفسیر سوره مائده در ماه مبارک رمضان در صدا و سیمای خراسان رضوی به تبیین تفسیرهای مختلف پیرامون واژه «الیوم» در آیه 3 سوره مائده « الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ » پرداخت.

وی اظهار کرد: بیشتر مفسران این بخش از آیه را مستقل می دانند که بین دو بخش در این آیه قرار گرفته است؛ در این که منظور الیوم چه روزی است بین مفسران اختلاف وجود دارد اما همه بر این اتفاق نظر دارند که منظور از الیوم روزی است که کفار از دین اسلام ناامید و مأیوس شده و دین اسلام کامل شده است.

آیت الله علم الهدی در ادامه به نظریه های مختلف مفسرین در مورد الیوم اشاره و ابراز کرد: برخی از مفسران منظور از الیوم در این آیه را بعثت پیامبر(ص) بیان کرده اند که این نظریه با یأس کفار از اسلام و تکمیل دین سازگار نیست چون وقتی پیامبر(ص) مبعوث شد، تازه مخالفت کفار با ایشان آغاز شد، اول دین و اول نزول قرآن و اول رسیدن پیامبر به مقام رسالت بود و نه کفار از اسلام ناامید شده بودند و نه دین کامل شده بود همچنین در زمان بعثت رسول اکرم(ص) دین سلطه اجتماعی پیدا نکرده و همه آیات قرآن نازل نشده بود.

نماینده خبرگان رهبری بنا به اظهار برخی از مفسران منظور از الیوم را ماجرای فتح مکه عنوان کرد و بیان داشت: این نظر درست نیست چون در آن زمان نه یأس کفار حاصل شده بود و نه جریان اکمال دین بود، بعد از فتح مکه غزوه حنین رخ داد حال اگر کفار مأیوس شده بودند، جنگ به راه نمی انداختند،  قدرت مسلمانان تثبیت نشده بود و نفوذ پیامبر در برابر کفر به گونه ای نبود که کفار ناامید شوند همچنین قرآن به طور کامل نازل نشده و دین کامل نشده بود.

امام جمعه مشهد با بیان این که برخی از مفسران روز عرفه را منظور از الیوم در آیه 3 سوره مائده بیان می کنند، گفت: این نظریه هم درست نیست چون این زمان با یأس کفار و اکمال دین سازگار نیست؛ پیامبر مناسک حج را به همه یاد داد و قطعی شد اما همه اسلام حج نبود و بسیاری از احکام بعد از حج نازل شد حتی در روایاتی خلیفه دوم نقل می کند که ربا آخرین حکمی است که بر پیامبر نازل شد بنابراین روز عرفه روز اکمال دین نبود همچنین کفار هم در این روز از اسلام ناامید و مأیوس نشدند.

وی افزود: فخر رازی مقصود از الیوم در آیه 3 سوره مائده را همان روز نزول آیه بیان می کند که در روزهای آخر عمر پیامبر(ص) است؛ این نظر هم درست نیست چون در آخر عمر پیامبر کفار مأیوس نشدند، کفار منحصر به عربستان نبود و  امپراتوری رم و ایران درصدد از بین بردن اسلام بودند و مرگ پیامبر نقطه عطفی برای آنان بود و با مرگ ایشان بهتر می توانستند، اسلام را از بین ببرند.

آیت الله علم الهدی بیان داشت: مقصود از الیوم روزی است که خطر قطعی برای اسلام مطرح بود و خطر تسلط حاکمیت درونی انحرافی بر امت اسلام بود، باید بررسی شود چه زمانی کفار از اسلام مأیوس شدند.

امام جمعه مشهد ادامه داد: کسانی اسلام می آوردند و حقانیت اسلام را قبول داشتند اما دو دسته اسلام واقعی نداشتند، یک دسته عرب های جاهل بیابانی بودند که هیچ چیزی برای آن ها مطرح نبود، مسأله نبوت و حی و خدا برای آن ها مطرح نبود، رشد فکری نداشتند و درکی نسبت به دین و خدایی ماورای ماده نداشتند و دسته دیگر عده ای دیگر رؤسای قبایل گردن کش و ارباب زور و زر بودند که وقتی در برابر قدرت پیامبر یا در جنگ شکست می خورند و یا در سیاست جایگاهی نداشتند، اظهار ایمان می کردند.

نماینده خبرگان رهبری اظهار داشت: رؤسای قبایل و اربابان مال و ثروت، در حقیقت اسلام نداشتند چون فرهنگ اسلام با رز و زور پرستی و نظام عشیره ای سازگار نبود، این ها به این امید بودند که در اطراف پیامبر و در پرتو در قدرت و حاکمیت اسلام سهمی پیدا کنند که وجود این ها خطر بزرگ زیرزمینی برای اسلام بود و با تسلط این ها دین و اسلام نابود شد، آن ها به این امید بودند که با مرگ پیامبر در جامعه نفوذ داشته و به قدرت برسند./864/پ202/ف