اوقات فراغت و مسؤولیت مهم حوزه علمیه در ارائه برنامه برای جوانان
اشاره: نداشتن مسیر روشن و مشخص برای همگان ادامه مسیر را دشوار می‌کند و این حوزه‌های علمیه هستند که با تسلط بر مبانی اسلامی و شیعی می‌توانند در همه عرصه‌هایی که انسان بدان نیاز دارد، طرح اسلامی ارائه دهند. اوقات فراغت و تفریح نیز که یکی از این نیازها است که حوزه های علمیه نیز باید برنامه دینی این موضوع را ارائه دهند.
بدین جهت حجت الاسلام والمسلمین ولی‌الله لونی استاد سطح عالی حوزه علمیه با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا به گفت‌وگو پرداخت که بخش دوم آن تقدیم مخاطبان می‌شود.
رسا ـ کمبود چه چیزهایی برای ما مشکل ساز شده است؟
ما جای خالی علوم انسانی اسلام ناب را می‌بینیم که بسیار خودنمایی می‌کند. جهان مادی‌گرا با حضور باور نکردنی در این عرصه، توانست به اهداف شوم خود دست پیدا کند. حال من اینجا دلسوزانه عرض می‌کنم، به خصوص به حوزه علمیه، آیا وقت آن نرسیده است که حوزه علمیه پر برکت و پویای قم عزیز، کمر همت ببندد و این معضل خانمان سوز را به پایان برساند؟
در همین‌جا عاجزانه و ملتمسانه از بزرگان و پیشکسوتان دلسوز و آشنای به مکاتب علوم انسانی انسان‌ستیز مسلط بر دنیا، درخواست می‌کنم تا به فکر چاره اندیشی و نجات مسلمین و نیز رهایی کشور عزیزمان از چنگال این وحشی درنده و جهان‌خوار بی‌نظیر در تاریخ باشند.
بی‌توجهی به سفارش پیامبر
خب ما نعمت‌های بزرگ و انحصاری در اختیار داریم. ما فرزند قرآن هستیم. ما فرزند بی‌بدیل علوم حضرات معصومین(ع) هستیم. ما از نعمت تفسیر معصومانه کلام خدا در قرآن توسط این چهارده نور برخورداریم؛ همان ثقلین که آخرین سفارش پیامبر گرامی اسلام است و هر چه بر سر بشر تاکنون آمده، به علت کم‌توجهی یا بی‌توجهی خود جامعه مسلمین بدان سفارش پیامبر است.
رسا ـ انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی.
بله اگر این سفارش اتفاق می‌افتاد، هیچ مکتب و هیچ ایسمی را در دنیا که بتواند جولان دهد و حاکمیت و اداره دنیا و بشر را به‌دست گیرد، وجود نداشت. امروز خوب بود اسلام ناب در دنیا حاکم شود، امروز خوب بود حضرت حجت(عج) ظهور کرده باشد؛ اگر به سفارش پیامبر عمل می‌شد.
رسا ـ با توجه به این بحث، چگونه باید برای اوقات فراغت برنامه‌ریزی کنیم و متصدی اصلی آن چه کسی است؟
برای برنامه‌ریزی جامع باتوجه به این مسائلی که عرض کردم، لازمه این برنامه، شناخت صحیح انسان و عرضه علوم انسانی صحیح است. علوم انسانی‌ای که برگرفته و اجتهاد شده از منبع عظیم و بدون نقص و بی‌نهایت قرآن و سنت باشد. متصدی این امر جز حوزه‌های علمیه تشیع و به‌خصوص حوزه علمیه قم نیست.
دانشگاه‌های ما مقصر اصلی نیستند، چون طراحی اصلی دانشگاه‌ها از روی الگوهای مادی‌گرای غربی است. ما تازه دست دانشگاهیانی که در همین دانشگاه‌ها به عناصر مسؤول و مسؤولیت‌پذیر دینی تبدیل شده‌اند را می‌بوسیم؛ اما این حوزه علمیه قم است که باید علوم انسانی متخذ از وحی و اندیشۀ معصوم و یا لااقل زیرساخت‌هایش را آماده و به دانشگاهیان عرضه کند و از آن‌ها بخواهد که بر این پایه سوار شوند و پیش بروند.
رسا ـ پس مسؤولیت این مسأله با حوزه‌های علمیه است؟
بله درست است؛ اما این را باید دانست که ما هم مسؤول و به نوعی همه اسیر هستیم. اسیر در یک مسیر بسیار شفاف! فقه و اصول ما پویا هستند؛ اما هر دو مظلوم واقع شده‌اند. چون در همۀ عرصه‌های مورد نیاز انسانی این فقه آل محمد و پاسخ‌گو را به نطق در نیاوردیم. با کلی‌گویی مشکل بشر حل نمی‌شود. اگر بگویم حتی ثقلین هم به صورت نسبی مظلوم واقع شده‌اند اشتباه نگفته‌ام.
احکام شرعی و دستورات را دانشمندان قوی مثل علامه طباطبایی‌ها و شاگردانشان باید بکشانند به عرصه‌های دیگر. امروز علامه جوادی آملی در این زمینه، علم را برجسته کرده است که خدا سایه‌شان را بر سر ما مستدام بدارد. همچنین علامه مصباح یزدی که از قبل انقلاب بر عرصۀ علوم انسانی مبتنی بر وحی، تفسیر معصومانۀ معصوم و عقل به دور از هوای نفس که از منبع‌های اجتهاد است، دقت کرده است که محصول آن در کشور و خارج از کشور منحصر به فرد است. خداوند این دو چهره عزیز را حفظ کند که هر دو مورد عنایت و دقت امام خامنه‌ای _روحی له الفدا_ هستند.
مسؤولیتی بر دوش حوزه‌های علمیه
پس باید برویم در عرصه‌های مختلف و فقه را پاسخ‌گو کنیم. لازمه‌اش هم این است که باید موضوع‌شناس باشیم که متعلق احکام است. این موضوعات - یعنی عرصۀ تخصصی علوم انسانی و غیر علوم انسانی - آن‌ها را باید تبیین کند. حالا آیا می‌شود که موضوعات را به سردمداران مادی‌گرای اسلام‌ستیز سپرد؟ این مسؤولیت برعهده حوزه‌های علمیه است.
رسا ـ به غیر کار این دو بزرگوار، در این زمینه کار دیگری انجام نشده است؟
چرا انجام شده؛ شورای عالی حوزه‌های علمیه صدها رشته علمی خوب را طراحی و تصویب کرده‌اند که اجرشان با خداوند متعال است. مدیریت فعلی حوزه علمیه، دوشادوش شورا و پا به پای هم، مقدمات این رشته‌ها را طرح و برنامه‌ریزی کردند تا پس از تصویب به اجرا شانه بدهد که این‌کار واقعا بسیار مهم و جهاد عجیبی است.
رسا ـ یعنی پایه‌های هر کدام از این علوم تدوین شده؟ اگر تصویب شده، شامل چه علومی می‌شود؟
بله همه این‌ها تصویب شده است. در عرصه‌های مختلف علوم انسانی بیش از سیصد و قریب به چهارصد رشته عنوان شد که خیلی حرف مهمی می‌باشد.
رسا ـ یعنی کار گروه‌های علمی این‌ها را تدوین کرده‌اند؟
یکسری تعیین شده و بناست که کار کنند. حالا من در عرصه‌های اجرایی نیستم و مسؤولتی ندارم. این برنامه‌ها هست و قرار است طلبه بپروراند و در پس آن‌ها، نوشتن کتاب و تولید علوم انسانی است؛ اما اینکه بیایند و طلبه را تربیت کنند و فرایند حوزه را با طلبه در عرصه‌های مختلف به تولید فراگیر علوم انسانی بکشانند، این مهم است و ما این را از حوزه انتظار داریم./گ404/ق
و وسطش از اقای لونی کشیدید که حوزه علمیه مسئول پرداختن به اوقات فراغت است، خیلی عالی بود.