مروری بر مواضع انقلابی آیت الله گلپایگانی در دفاع از امام خمینی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آسمان حوزه‌های علمیه از دیرباز شاهد ستارگانی بوده است که در راه علوم اهل بیت(ع) و فقه جعفری نورافشانی کرده و راه را به جویندگان حق و حقیقت نشان داده‌اند؛ ستارگانی که هیچگاه افول نکرده و با آثاری که در سیره علمی و عملی خود بر جای گذاشته اند، راهنما و الگویی طلاب و فضلای جوان حوزه علمیه شده اند؛ مرزهای فقه و علم را درنوردیده و با ظالمان عصر خود سر ناسازگاری داشته اند. 

یکی از ستارگان آسمان تفقه تشیع حضرت آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی است؛ مرجع تقلیدی که نزدیک به ۳۲ سال زعامت حوزه‌های علمیه را برعهده داشت؛ اقدامات عام المنفعه بسیاری را انجام داد و در راه مبارزه با حکومت طاغوت همراه و یار امام خمینی(ره) بود.

حضرت آیت الله گلپایگانی در روستای گوگد از توابع گلپایگان به دنیا آمد و پس از گذراندن دروس مقدمات راهی اراک شد و در این شهر با پیر مراد خود، آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی آشنا شد؛ آشنایی که به ۱۹ سال همراهی منجر گردید.

علاقه حضرت آیت الله حائری یزدی به شاگرد خود به میزانی بود که وقتی برای تأسیس حوزه علمیه به قم عزیمت کرد، نتوانست فراق شاگرد را تاب نیاورد و به او نامه نوشت: اگر مایلید به قم بیاید، نان جو پیدا می شود که با هم بخوریم.

حضرت آیت الله گلپایگانی علاوه بر حضرت آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی از محضر اساتیدی همچون آیات سید محمد حسن خوانساری، محمدحسین غروی اصفهانی، ضیاءالدین عراقی، سیدابوالحسن اصفهانی و میرزای نایینی استفاده‌ها برد و در طول ۷۵ سال تدریس دروس حوزوی شاگردانی همچون آیات مرتضی حائری یزدی، مرتضی مطهری، سید محمد حسینی بهشتی، سید اسدالله مدنی، محمد مفتح، علی قدوسی، علی مشکینی، لطف الله صافی گلپایگانی و ناصر مکارم شیرازی را پروراند.

همچنین ایشان نقش مؤثر و به سزایی در تحول نظام آموزشی حوزه های علمیه داشته و با طراحی برنامه برای امتحانات طلاب، تأسیس مدارس حوزه علمیه به سبک جدید و احداث و بازسازی مدارس برای سکونت طلاب در این زمینه گام های بلند و رو به جلویی را برداشت.

مبارزه مستمر با حکومت طاغوت در دوران مرجعیت و همراهی با نهضت مردم ایران بر علیه حکومت پهلوی و پشتیبانی از امام خمینی(ره) در مقاطع مختلف را می توان از نقاط برجسته حیات سیاسی حضرت آیت الله گلپایگانی دانست.

مبارزاتی که منجر شد تا چندین بار توسط نیروهای امنیتی شاه مورد هجوم قرار بگیرد و امام خمینی(ره) نیز در مورد ایشان فرمود: خدماتی که حضرت مستطاب عالی در طول مبارزات گذشته انجام داده اید و شداید و سختی هایی که تحمل کرده اید، فراموش نخواهد شد.

به نقل از آیت الله کریمی جهرمی، حضرت آیت الله گلپایگانی در روز تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه رسماً در مسجد اعظم، گریه کرده و سخنرانی شدیداللحنی را علیه حکومت ایراد کردند؛ علاوه بر این، حضرت آیت الله گلپایگانی برای آزادی امام خمینی(ره) شخصاً به دربار فشار آورده و افرادی را برای مذاکره در این خصوص به تهران می فرستادند.

یکی دیگر از وقایع تاریخی حمایت حضرت آیت الله گلپایگانی از امام خمینی(ره) در دیدار ایشان با صادق قطب زاده رییس وقت صدا و سیما رقم خورد؛ در این دیدار که از آیت الله سید حسین موسوی کرمانی نقل شده است، قطب زاده که در فکر کنار زدن امام خمینی(ره) بوده، سعی می‌کند با تعریف و تمجید از حضرت آیت الله گلپایگانی ایشان را برای مخالفت با امام تشجیع کند.

اما حضرت آیت الله گلپایگانی پس از پایان صحبت‌های قطب زاده هشدار تندی به او می دهد و می فرماید: امروز مخالفت با حضرت آیت الله خمینی(ره) مخالفت با امام زمان است؛ «آقاى قطب‌زاده، شما نسبت به حضرت آيت‌الله خمينى چه فکر مى‌کنيد؟ شما فکر مى‌کنيد اگر او کنار برود، کسى مى‌تواند جاى او را بگيرد؟ محال است. خداوند بعد از 14 قرن از زمان رسول اکرم(ص)، اين لباس را به تن حضرت آيت‌الله خمينى دوخته است. هيچ کسى نمى‌تواند کار او را انجام بدهد. آقاى قطب‌زاده، اگر فکر مى‌کنيد حضرت آيت‌الله العظمى آقاى خمينى کنار برود، من مى‌توانم جايش بنشينم يا کس ديگرى مى‌تواند جايش بنشيند، محال است. اين منصب، براى ايشان خدادادى است. اين فکر که کسى بتواند جاى ايشان را بگيرد، عبث و محال است.

با وجود این که برخی خواسته اند حضرت آیت الله گلپایگانی را فقیه محافظه کار در مقابله با حکومت پهلوی نشان دهند، اما تاریخ گواه آن است که ایشان در مقاطع مختلف اعتراضات تند و علنی (سال های ۴۰ تا ۴۲ و سال‌های ۴۸ تا ۵۶) علیه حکومت وقت داشته و اعتراض های ایشان در سال‌های ۵۶ و ۵۷ شکل همه‌ جانبه به خود گرفته و حتی مداخله علنی در سیاست منجر شده است.

حضرت آیت الله گلپایگانی همسو حرکت انقلابی امام خمینی(ره) در طول حیات خود به مبارزه با سیاست‌های رژیم پهلوی پرداخت که بخشی از این مبارزات در ماجراهایی همچون اصلاحات ارضی، مصوبه انجمن های ایالتی و ولایتی، انقلاب سفید، فاجعه مدرسه فیضیه و قیام ۱۵ خرداد نمایان شده است.

رهبر معظم انقلاب در پیام خود به کنگره بزرگداشت مقام علمی حضرت آیت الله گلپایگانی ایشان را دارای خصوصیات برجسته ای دانست که بارزترین آنها صلابت در امر دین و ایستادگی بر سر مواضعی بود که بر اساس تشخیص دینی اتخاذ می کردند.

ابوالفضل شهبازی

/1350/ی703/ف